"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1543 E., 2022/931 K.
DAVA TARİHİ : 15.12.2016 - 27.02.2017
KARAR : İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek esas hakkında yeniden hüküm kurulması
İLK DERECE MAHKEMESİ : Konya 5. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2016/912 E., 2018/633 K.
Taraflar arasındaki karşılıklı boşanma, ziynet ve eşya alacağı davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince her iki davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davalı-karşı davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı-karşı davacı vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olması nedeniyle tarafların boşanmalarına, müvekkili lehine nafaka, maddî ve manevî tazminata hükmedilmesine, mehir senedine dayalı ziynet ve eşya alacağına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı-karşı davacı vekili mahkememize sunmuş olduğu karşı dava dilekçesinde ve duruşmada alınan beyanında: davacı-karşı davalının açmış olduğu davanın reddine, taraflar arasındaki evliliğin nisbi butlanla iptaline, bu talep kabul görmezse tarafların evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedeniyle boşanmalarına, müşterek çocukların velâyetinin müvekkiline verilmesine, davalı-karşı davacı lehine maddî ve manevî tazminata hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Tarafların her ikisinin de zihinsel engelli oldukları,14.04.2009 tarihi olan evlenme tarihinde ikisinin de hastalığının mevcut olduğu, hastalıklarının daimi olduğu, hastalıklarının halen devam ettiği, kronik olduğu, her ikisinde mavcut zeka geriliğinin evlilik birlikteliğini engelleyecek bir durum olduğunun sağlık kurulu raporunda bildirildiği, bu hale göre tarafların her ikisinin de evlenme tarihlerinde evlilik birlikteliğini engelleyecek derecede akıl hastası oldukları, bu nedenle evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedenine dayalı olarak boşanmaya karar verilemeyeceği, taraf ve vekillerinin evlenmenin mutlak butlanla batıl olduğundan iptaline karar verilmesi yönünden de herhangi bir talepleri olmadığından tarafların birbirine karşı açmış oldukları boşanma davası açısından davanın reddine karar verilmesi gerektiği, davalı ve ailesinin davacının hastalığını evlenmeden önce bildiklerinden dolayı davalı-karşı davacının evliliğinin nisbi butlan sebebiyle iptali talebinin de reddedilmesi gerektiği, taraflarca karşılıklı olarak açılan boşanma ve fer'îleri ile nispi butlana ilişkin davaların reddine, davacı-karşı davalının mehir senedine dayalı ziynet ve eşya alacağı davasının kısmen kabul-kısmen reddi ile 16.995,50 TL'nin davalı-karşı davacıdan alınarak davacı-karşı davalıya ödenmesine, fazlaya ilişkin taleplerin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı-karşı davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı-karşı davacı taraf; kendi boşanma ve nispi butlan davasının reddi ile kadının mehir senedinden kaynaklanan ziynet ve eşya alacağı davasının kabulüne dair verilen karara yönelik olarak süresinde istinaf talebinde bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İlk Derece Mahkemesinin kararı usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunduğundan davalı-davacı tarafın istinaf taleplerinin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı-davacı vekili
temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı-davacı erkek, kendi boşanma ve nispi butlan davasının reddine dair verilen karara yönelik olarak süresinde temyiz talebinde bulunmuştur.
C.Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Erkeğin nispi butlanla evliliğin iptali olmadığı takdirde evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedeniyle boşanma davasının kabulü şartlarının oluşup oluşmadığı,delillerin takdirinde hata edilip edilmediği noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 33 üncü maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 145 inci maddesi, 148 inci meddesi, 166 ncı maddesi.
3.Değerlendirme
1. Davacı-karşı davalı kadın tarafından açılan 4721 sayılı Kanun’un 166 ncı maddesi gereğince boşanma davasında erkek vekili karşı dava dilekçesi ile kadının evlenme sırasında evlenmeye engel akıl hastalığının bulunduğunu ileri sürerek 4721 sayılı Kanun’un 148 inci maddesi gereğince evliliğin nispi butlanla iptaline olmadığı takdirde 4721 sayılı Kanun’un 166 ncı maddesi gereğince boşanma davasının kabulü ile tarafların boşanmalarına karar verilmesini talep etmiştir. Her ne kadar davalı-karşı davacı erkek vekili karşı dava dilekçesinde talebini nispi butlan olarak belirtmiş ise de olayların açıklanmasından davacı-karşı davalı kadının doğuştan itibaren zihinsel engelli olduğunu, evlenme tarihinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığının bulunduğunu iddia ettiği anlaşılmaktadır. 6100 sayılı Kanun’un 33 üncü maddesi gereğince maddî olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve uygulanacak kanun maddelerini belirlemek hakime aittir. Buna göre erkeğin karşı davasındaki talebinin 4721 sayılı Kanun’un 145 inci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan mutlak butlanla evliliğin iptali sebebine dayandığının kabulü ile delillerin değerlendirilmesinin bu yönde yapılması gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş ve bozmayı gerektirmiştir.
2. Kabule göre de;
Davalı-karşı davacı erkeğin terditli olarak talep ettiği evliliğin iptaline ilişkin davanın sonucunun boşanma davasını etkileyecek olduğundan bu davanın tefrik edilerek bekletici mesele yapılarak sonucu uyarınca bir karar verilmesi gerekirken, bu husus nazara alınmadan hüküm kurulması doğru olmamıştır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2.İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA, bozma sebebine göre davalı-karşı davacı erkek vekilinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.