"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/2083 E., 2022/1316 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Aile Mahkemesi
SAYISI : 2018/951 E., 2019/365 K.
Taraflar arasındaki karşılıklı olarak açılan boşanma davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince her iki davanın kabulü ile tarafların boşanmalarına ve boşanmanın fer'îlerine karar verilmiştir. Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının kabulü ile hükmün kaldırılarak kadının zina sebebiyle boşanma talebi hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmek üzere, dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Gönderme kararı sonrasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince erkeğin davasının reddine, kadının davasının kabulü ile tarafların boşanmalarına ve boşanmanın fer'îlerine karar verilmiştir.
Kararın ... erkek vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı ... erkek vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
... erkek vekili dava ve karşı davaya cevap dilekçesinde; kadının eşini sadakatsizlik ile suçlayarak tehdit ettiğini, bıçaklamaya çalıştığını, ailesi ile tehdit ettiğini, kadının dilekçelerinde bahsi geçen B. isimli kadının erkeğin ortağının kızı olduğunu ve erkeğin B. isimli kadın ve onun ailesi ile birlikte tatile gittiğini, yalnız tatile gitmelerinin söz konusu olmadığını iddia ederek; tarafların evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedeniyle boşanmalarına, ortak çocukların velâyetinin babaya verilmesine ve erkek yararına 50.000,00 TL manevî tazminata hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı-davacı kadın vekili cevap ve karşı dava dilekçesi ile karşı davaya cevaba cevap dilekçesinde; erkeğin sadakatsiz olduğunu, hakaret ve tehdit ettiğini, eşi ve çocuğu ile ilgilenmediğini, kadının sadakatsizliği son bir ayda öğrendiğini, ortak çocuğu gece hayatı ve içkiye alıştırdığını, çocuğu anneye karşı kışkırttığını, eve maddî olarak bakmadığını ve cinsel ilişkiden kaçındığını iddia ederek; asıl davanın reddini istemiş, karşı davanın kabulü ile tarafların öncelikle zina, münkün olmazsa evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedeniyle boşanmalarına, ortak üç çocuk yararına aylık toplam 2.000,00 TL tedbir ve iştirak nafakası ile kadın yararına aylık 1.000,00 TL tedbir ve yoksulluk nafakasına ve 150.000,00 TL maddî, 100.000,00 TL manevî tazminata hükmedilmesini, tazminatlara yasal faiz uygulanmasını talep ve dava etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
A. İlk Derece Mahkemesinin Birinci Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 20.12.2016 tarihli ve 2015/378 Esas, 2016/273 Karar sayılı kararı ile; evlilik birliğinin ortak hayatı sürdürmeleri taraflardan beklenmeyecek derecede temelinden sarsıldığı, boşanmaya sebebiyet veren olaylarda sadakat yükümlülüğü ile bağdaşmayacak şekilde üçüncü kişiyle ilişki içerisinde olan erkeğin ağır ve ... 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 2015/245 Esas sayılı dosyası kapsamına göre bıçakla eşini korkutmaya çalışan kadının az kusurlu olduğu gerekçesiyle; her iki davanın kabulü ile tarafların 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 166 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca boşanmalarına, ortak çocuklar ... ... ... ve...nin velâyetinin anneye verilmesine, çocuklarla baba arasında kişisel ilişki kurulmasına, kadın yararına aylık 150,00 TL tedbir ve 300,00 TL yoksulluk nafakası ile çocukların her biri yararına aylık 100,00 TL tedbir ve 200,00 TL iştirak nafakasının ve 50.000,00 TL maddî, 50.000,00 TL manevî tazminatın erkekten alınarak kadına verilmesine ve erkeğin manevî tazminat talebinin reddine karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesinin Gönderme Kararı
1.İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... erkek vekilince kadının davasının kabulü, kusur belirlemesi, aleyhe hükmedilen tazminatlar, reddedilen manevî tazminat ve nafakalar; davalı-davacı kadın vekilince zina sebebiyle boşanma talebi hakkında hüküm kurulmamış olması yönlerinden istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin 07.05.2018 tarih ve 2017/1072 Esas, 2018/572 Karar sayılı kararı ile, kadının zina sebebiyle boşanma talebi hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmemiş olmasının doğru olmadığı gerekçesi ile, istinaf başvurularının kabulü ile kararın kaldırılarak dosyanın eksiklikler giderildikten sonra karar verilmek üzere, İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesinin Son Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; erkeğin evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedenine dayalı asıl davası yönünden evlilik birliğinin ortak hayatı sürdürmeleri taraflardan beklenmeyecek derecede temelinden sarsıldığı, boşanmaya sebebiyet veren olaylarda sadakatsiz olan erkeğin tam kusurlu olduğu, kadının öldürmeye teşebbüs ve hakaret suçundan yargılandığı ceza davasında öldürmeye teşebbüs suçundan beraat ettiği, hakaret suçunun da karşılıklı olması nedeniyle her iki tarafa da ceza verilmediği, kadına bu olay sebebiyle kusur atfedilemeyeceği; kadının zina hukuki nedenine dayalı karşı davası yönünden erkeğin zinasının dosya kapsamındaki fotoğraflar ve tanık beyanları ile sübut bulduğu; tarafların ortak çocuklarından ...... ve ...'in yargılama sırasında ergin oldukları,...nin velâyetinin anneye verilmesinin çocuğun üstün yararına olduğu, boşanma sebebiyle mevcut veya beklenen menfaatleri zedelenen ve kişilik hakları saldırıya uğrayan kadın eş yararına maddî ve manevî tazminata hükmedilmesi gerektiği ve kadının boşanmakla yoksulluğa düşeceği gerekçesi ile; erkeğin davasının reddine, kadının davasının kabulü ile tarafların 4721 sayılı Kanun'un 161 inci maddesi uyarınca boşanmalarına, ortak çocuklar ... ... ...'in velâyeti hakkında karar verilmesine yer olmadığına, ortak çocuk...nin velâyetinin anneye verilmesine, çocukla baba arasında kişisel ilişki kurulmasına, kadın yararına aylık 500,00 TL tedbir ve 750,00 TL yoksulluk nafakası ile çocuk yararına aylık 300,00 TL tedbir ve 500,00 TL iştirak nafakasının ve 80.000,00 TL maddî, 80.000,00 TL manevî tazminatın erkekten alınarak kadına verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... erkek vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
... erkek vekili istinaf dilekçesinde özetle; kusur belirlemesinin hatalı olduğunu, ceza mahkemesince kadın hakkında verilen beraat kararının henüz kesinleşmediğini, kadının eşini yaralamış olduğunu, kadına bu yönden kusur atfedilmemesinin doğru olmadığını, erkeğin zina yaptığının ispatlanmadığını, zinanın sübut bulduğu kabul edilse dahi davanın öğrenme tarihinden itibaren altı aylık hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığını, erkeğin çalıştığı işyerinin kapandığını, kadın ve çocuklar lehine hükmedilen nafakaların miktarının fazla olduğunu, kadın lehine tazminatlara hükmedilmesinin koşullarının bulunmadığını ve erkeğin manevî tazminat talebi hakkında hüküm kurulmadığını belirterek; her iki dava yönünden İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak talepleri doğrultusunda karar verilmesi istemi ile istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, kararın usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesi ile istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... erkek vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
... erkek vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki kanun yolu itirazlarını tekrar ederek kararın usul ve kanuna aykırı bulunduğunu beyanla; her iki dava yönünden kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, erkeğin zinasının sübut bulup bulmadığı, zina nedeniyle açılan davada hak düşürücü sürenin geçip geçmediği, evlilik birliğinin ortak hayatın devamı taraflardan beklenmeyecek derecede temelinden sarsılıp sarsılmadığı, sarsılmış ise kusur tespitinin doğru yapılıp yapılmadığı, erkeğe yüklenen kusurun gerçekleşip gerçekleşmediği, kadına kusur olarak yüklenecek vakıa bulunup bulunmadığı, kusur tespitine bağlı olarak erkeğin davasının reddedilmesinin hukuka uygun olup olmadığı, kadın yararına tazminatlara ve kadın ve ortak çocuk yararına nafakalara hükmedilmesinin yasal koşullarının bulunup bulunmadığı, bulunuyorsa miktarlarının hakkaniyete uygun olup olmadığı Mahkemece hüküm kurulurken tarafların usüli kazanılmış haklarına riayet edilip edilmediği noktasında toplanmaktadır
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri. 4721 sayılı Kanun’un 4 üncü, 6 ncı ve 161 inci maddeleri, 166 ncı maddesinin birinci ve ikinci fıkraları, 169 uncu, 174 üncü, 175 inci, 182 nci maddeleri, 327 ve 328 inci maddelerinin birinci fıkraları, 330 uncu maddesi. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 50 nci ve 51 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, ... erkek vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Somut uyuşmazlıkta, İlk Derece Mahkemesinin 20.12.2016 tarihli ve 2015/378 Esas, 2016/273 Karar sayılı birinci kararına karşı davalı-davacı kadın tarafından "zina sebebiyle açılan dava hakkında hüküm kurulmaması" yönünden istinaf kanun yoluna başvurulmuş, Bölge Adliye Mahkemesinin gönderme kararında da kadının istinaf sebeplerine uygun olarak istinaf sınırlaması yapılmıştır. Davalı-davacı kadın vekili tarafından İlk Derece Mahkemesinin birinci kararına karşı erkeğin davasının kabulü yönünden istinaf kanun yoluna başvurulmamakla, erkeğin davasındaki boşanma hükmü kesinleşmiştir. Bu itibarla; kesinleşmiş olan erkeğin boşanma davası hakkında İlk Derece Mahkemesince kurulan son hükümde karar verilmesine yer olmadığına karar verilecek yerde yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
3. İlk Derece Mahkemesinin 20.12.2016 tarihli birinci kararında, boşanmaya sebebiyet veren olaylarda sadakatsiz olan erkeğin ağır, eşini bıçak ile korkutan kadının az kusurlu olduğuna, kadın yararına aylık 150,00 TL tedbir ve 300,00 TL yoksulluk nafakası ile 50.000,00 TL maddî, 50.000,00 TL manevî tazminata ve ortak çocukların her biri yararına aylık 100.00 'er TL tedbir ve 200,00 'er TL iştirak nafakasına hükmedilmiştir. Hükme karşı kadın tarafından "zina sebebiyle açılan dava hakkında hüküm kurulmaması" yönünden istinaf kanun yoluna başvurulmuş, kadına yüklenen kusur ile tazminatların ve nafakaların miktarı yönünden istinaf yoluna başvurulmamıştır. Bu sebeple; kadına yüklenen kusur, kadın yararına hükmedilen tedbir ve yoksulluk nafakası ile maddî ve manevî tazminat miktarları ve ortak çocuklar yararına hükmedilen tedbir ve iştirak nafakaları miktarları yönünden erkek lehine usulî kazanılmış hak oluşmuştur. Bölge Adliye Mahkemesinin gönderme kararı sonrası İlk Derece Mahkemesince kurulan hükümde; erkek lehine kusur belirlemesi ve miktarlar yönünden usulî kazanılmış hak oluştuğu dikkate alınmaksızın; erkeğin tam kusurlu olduğuna hükmedilmesi ve kadın yararına hükmedilen tedbir ve yoksulluk nafakası ile maddî ve manevî tazminat miktarının, ortak çocuklar yararına hükmedilen tedbir ve iştirak nafakası miktarlarının artırılarak kadın yararına aylık 500,00 TL tedbir ve 750,00 TL yoksulluk nafakası ile 80.000,00 TL maddî, 80.000,00 TL manevî tazminata ve ortak çocuklardan Efe, yararına aylık 300,00 TL tedbir ve 500,00 TL iştirak nafakasına hükmedilmesi doğru bulunmamış, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının erkeğin davasının reddi, kusur belirlemesi, kadın yararına hükmedilen tedbir ve yoksulluk nafakası ile maddî ve manevî tazminatın miktarı ve ortak çocuk yararına hükmedilen tedbir ve iştirak nafakalarının miktarı yönlerinden ORTADAN KALDIRILMASINA,
2.İlk Derece Mahkemesi kararının erkeğin davasının reddi, kusur belirlemesi, kadın yararına hükmedilen tedbir ve yoksulluk nafakası ile maddî ve manevî tazminatın miktarı ve ortak çocuk yararına hükmedilen tedbir ve iştirak nafakalarının miktarı yönlerinden ... erkek yararına BOZULMASINA,
3.... erkek vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozma kapsamı dışında kalan temyize konu bölümlerinin 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.