"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2631 E., 2023/305 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Antalya 7. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2018/512 E., 2021/141 K.
Taraflar arasındaki soybağının reddi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili Antalya Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesine sunduğu dava dilekçesinde; davacı müvekkilinin ... ile 20.11.2003 tarihinde evlendiğini, ...'in 14.12.2016 tarihinde öldüğünü, davalı ...'in müteveffanın eski eşi olduğunu, ...'in başka bir kadının doğurduğu davalı ...'i ortak çocuk olduğundan bahisle müteveffa üzerine kaydettirdiğini iddia ederek nüfus kaydının düzeltilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın hak düşürücü süre içinde açılmadığını, iddiaları kabul etmediklerini öncelikle davalıların bir kısmının dilekçede olmaması nedeniyle davanın açılmamış sayılmasına, mevcut iddialar nedeniyle görevli mahkemenin Aile mahkemesi olması sebebiyle görevsizlik kararı verilmesine, davacının dava açma hakkı bulunmaması nedeniyle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Antalya 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/47 Esas, 2017/363 Karar sayılı kararı ile davacısının ..., davalılarının ... ve ..., davanın nüfus davası olduğu, mahkemenin görevsizliğine ve dosyanın görevli Antalya Aile Mahkemesine gönderilmesine karar verilerek dosyanın gönderildiği, tarafların yapılan DNA incelemesinde müteveffa ...'in davalı ...'in babası olmadığının tespit edildiği gerekçesi ile davanın kabulüne, soybağının reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili ile davalı ... istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı ... vekili, davacının bu davayı açma ehliyetinin olmadığını, hak düşürücü sürenin dolduğunu, davanın reddi gerektiğini, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı ..., hak düşürücü sürenin dolduğunu, davanın reddi gerektiğini, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmediği gerekçesi ile istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili, davacının bu davayı açma ehliyetinin olmadığını, hak düşürücü sürenin dolduğunu, davanın reddi gerektiğini, Bölge Adliye Mahkemesi kararının usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, soybağının reddi istemine ilişkin olup, uyuşmazlık, davanın kabulü koşullarının oluşup oluşmadığı, kocanın sağ kalan eşinin soybağının reddi davası açıp açamayacağı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 286 ncı, 289 uncu, 291 ..., maddeleri, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu, 370 ... ve 371 ... maddeleri.
3. Değerlendirme
Soybağının reddi davası 4721 sayılı Kanun'un 286 ncı maddesi gereğince koca ve çocuk tarafından açılabilir, aynı Kanun'un ilgililerin dava hakkını düzenleyen 291 ... maddesi gereğince ise kocanın ölümü halinde soybağının reddi davasını açabilecek kişiler tahdidi olarak sayılmıştır. Anılan düzenlemeye göre; dava açma süresinin geçmesinden önce kocanın ölmesi veya gaipliğine karar verilmesi ya da sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi hâllerinde kocanın altsoyu, anası, babası veya baba olduğunu iddia eden kişi tarafından soybağının reddi davası açılabilir. Açıklanan yasal düzenlemeler değerlendirildiğinde kocanın eşine bu davayı açma hakkı tanınmadığı bu nedenle kocanın eşinin aktif dava ehliyetinin bulunmadığı açıktır. 6100 sayılı Kanun'un 114 üncü maddesinin birinci fıkrası gereğince aktif dava ehliyeti dava şartı olup, aynı Kanun'un 115 ... maddesi gereğince dava şartı eksikliğinin bulunup bulunmadığı yargılamanın her aşamasında resen dikkate alınabileceği gibi taraflarca da her zaman ileri sürülebilir. Dava şartı eksikliği halinde davanın usulden reddine karar verilir. Somut uyuşmazlıkta kocanın eşi tarafından açılan davanın aktif dava ehliyeti bulunmadığından usulden reddine karar verilmesi gerekirken işin esasına girilerek hüküm kurulması hatalı olup kararın bu gerekçeyle bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının KALDIRILMASINA,
2.İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.