"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/940 E., 2022/1616 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulması
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 10. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2020/629 E., 2021/555 K.
Taraflar arasındaki evlat edinme davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir. Kararın davalı kurum vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile hükmün kaldırılarak dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Gönderme kararı sonrasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı kurum vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava ve cevaba cevap dilekçesinde; 22.11.2010 doğumlu ... isimli çocuğu 07.12.2012 tarihinde koruyucu aile olarak davacıların aldığını, 6 yıl boyunca çocuğa karşı gerekli özen ve ihtimamı gösterdiklerini, eğitimi ve bakımı için özel çaba harcadıklarını, davalı kurum yetkililerin 20.09.2017 tarihinde hiçbir gerekçe göstermeden çocuğu gelip aldıklarını, çocuğun şu anda Sevgi Evlerinde kaldığını, sürekli davacıları arayıp sorduğunu, bulunduğu ortama alışamadığını, çocuğun davacılar tarafından kendi çocukları gibi benimsendiğini iddia ederek ...'un davacılar tarafından evlat edinilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı kurum vekili cevap dilekçesinde; çocuğun koruyucu aile hizmetlerinden yararlandırılmak üzere davacılara verildiğini, bu davanın açılabilmesi için öncelikle çocuğun anne babasının rızasının aranmamasına karar verilmesi gerektiğini belirterek davanın reddini istemiş, diğer davalılar davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
A. İlk Derece Mahkemesinin Birinci Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 28.11.2019 tarih ve 2018/246 Esas, 2019/846 Karar sayılı kararı ile evlat edinilmek istenilen ... ...'un 22.10.2010 doğumlu olduğu ve 28.06.2012 tarihinde ... Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından koruyucu aile, sosyal inceleme ve değerlendirme raporu kapsamında davacıların çocuk ...'u koruyucu aile olarak yeterli sosyal ekonomik düzeyde olmaları, talepleri ve ailenin yeterli motivasyona sahip olmasına ilişkin sosyal inceleme raporu kapsamında davacılara teslim edildiği, bu teslimden sonra süreç içinde gerekli denetimlerin yapıldığı, koruyucu aile olarak devam etmeleri yönünde rapor düzenlendiği, kurum tarafından 20.09.2017 tarihinde hiçbir gerekçe gösterilmeden çocuğun koruyu aileden alındığı, kuruma teslim edildiği, küçüğün anne babasının sağ olmasına rağmen 2011 yılında çocuğa bakamayacaklarını belirterek kuruma teslim ettikleri, çocuğun kuruma geliş tarihini hatırlayamadığını, anne babasının ismi sorulduğunda koruyucu aile olan kişileri anne babası olarak bildirdiği, sürekli onların yanına gitmek istediğini söylediği, biyolojik babasının 1953 doğumlu olup, cezaevinden yeni çıktığı, annesinin şizofren olduğu, nadiren anne babayla onların isteği doğrultusunda çocuğun görüştürülmeye çalışıldığı, ancak çocuğun biyolojik anne babası ile iletişiminin olmadığı, görüşmek istemediği, çocuğun son olaylara kadar annesi ve babası olarak hep davacıları bildiği, mahkemece yapılan sosyal inceleme raporları kapsamında da bu hususun açıkça belirtildiği, biyolojik anne babanın çocukla düzensiz ve kısa ilişkiler kurduğu görüşmelerin düzensizliği çocuğun psiko-sosyal gelişimini olumsuz etkilediği, aralarında bir bağ kurulamadığı ve biyolojik anne babanın bu rol ve sorumlulukta olmadığı, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 312 nci maddesi gereğince mahkemece çocuğun evlat edinme işlemleri sırasında anne babanın rızasının aranmamasına karar verildiği, bu nedenle küçüğün biyolojik anne babasına tebligat çıkartılarak rızaları sorulmadığı, çocukla davacılar arasında 4721 sayılı Kanun'un 316 ncı maddesi kapsamında anne babalık bilincinin geliştiği, karşılıklı olumlu iletişim içinde bulundukları, birbirlerine uyum sağladıkları, davacıların çocuğu kendi çocuğu gibi benimsediği, çocuğunda davacıları kendi anne babası gibi benimsediği, aralarında anne- baba- çocuk ilişkisinin yıllar içinde kurulduğu, bu nedenle davacılar yararına evlat edinme şartlarının oluştuğu, biyolojik ailenin de çocuğun bakımında yer alabilecek koşullara sahip olamayacakları gerekçesiyle, davanın kabulü ile ... ...'un davacılar tarafından evlat edinilmesine karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesinin Gönderme Kararı
1.İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı kurum vekili tüm yönlerinden istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin 30.09.2020 tarih ve 2020/422 Esas, 2020/1091 Karar sayılı kararı ile küçüğün biyolojik anne ve babasının sağ olup, bilindiği ve rızalarının aranmamasına karar verildiği halde küçüğün biyolojik anne ve babasına husumet yöneltilmeden taraf teşkili sağlanmadan işin esası hakkında karar verilmesi ... görülmediği, İlk Derece Mahkemesince husumetin küçüğün biyolojik anne ve babasına da yöneltilmesi, gösterdikleri takdirde delillerinin toplanılması, delillerin birlikte değerlendirilmesi ve sonuca göre bir karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile davalı kurumun istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, sair istinaf taleplerinin bu aşamada incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesinin Son Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile evlat edinilmek istenilen ...'un annesi ...'un Ergani Sulh Hukuk Mahkemesinin 2015/408 Esas, 2015/500 Karar sayılı kararı ile akıl hastalığı nedeniyle kısıtlandığı, kendisine vasi olarak ...'ın atandığı, çocuğun babası ...'un Antalya 4. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2017/686 Esas 2017/615 Karar sayılı kararı ile hapis hali sona erinceye kadar kısıtlanmasına karar verildiği, kendisine Argan Malhatun'un vasi olarak atandığı gelen karar örneklerinden anlaşılmakla, çocuğun anne babasının vasilerine de davetiye çıkartılarak davadan haberdar edildikleri, cevap vermedikleri, delil bildirmedikleri, evlat edinilmek istenilen çocuk yönünden anne babanın rızasının alınması için davetiye çıkartıldığı, cevap vermedikleri, itirazları da olmadığı, itiraz şartları yerine getirildiği gerekçesi ile davanın kabulü ile, ...'un davacılar tarafından evlat edinilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı kurum vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı kurum vekili, istinaf incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasını talep ettiklerini, İlk Derece Mahkemesince çocuğun evlat edinilmesi sürecinin ilgili tüzük maddelerinde belirtildiği şekilde yürütülmediğini, ilgili Evlat Edinme Tüzüğü'nün 11 ... maddesinin birinci bendinde "Geçici bakım sözleşmesinin imzalanmasından sonra, evlat edinilecek ..., en az 1 yıl süreyle bakım ve eğitimi için uygun görülen kişi veya eşlerin yanına yerleştirilir." 12 nci maddesinin birinci bendinde "11 ... maddeye uygun olarak yerleştirilen ...; evlat edinecek kişi veya eşlerin küçüğü eğitme yeteneği, aile ilişkileri, sağlığı, küçükle olan ilişkilerindeki gelişmeler ile sosyal ve ekonomik koşullardaki değişimler yüzünden sosyal çalışmacılarca izlenir ve izleme sonuçları üçer aylık dönemler halinde rapora bağlanır" şeklinde düzenlendiğini, biyolojik ailenin çocuklarının evlat edinilmesini istemediklerini, evlat edinme şartlarının oluşmadığını İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile somut olay incelendiğinde; evlat edinilmek istenilen ... ...'un 22.10.2010 doğumlu olduğu, Ankara 2. Aile Mahkemesinin 18.11.2011 tarih ve 2011/1664 sayılı kararı ile çocuğun korunma ve bakım altına alınmasına karar verildiği ve iş bu karar üzerine küçüğün kurum bakımına alındığı, davacılar Hayrullah- Elif Çiftçi'nin 21.06.2012 tarihinde koruyucu aile olmak için Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne başvurdukları, kurum tarafından alınan sosyal inceleme raporunda davacıların koruyucu aile olmalarına engel bir durumun olmadığının tespit edildiği ve 11.07.2012 tarihli koruyucu aile komisyon toplantısında Koruyucu Aile Yönetmeliğinin 11 ... maddesi gereğince ... ...'un Elif ve Hayrullah Çiftçi ailesinin yanında ücretli olarak koruyucu aile hizmetlerinden faydalandırılmasına karar verildiği, davacılar ile kurum arasında koruyucu aile sözleşmesinin yapılarak küçüğün davacılara teslim edildiği, daha sonra 15.09.2017 tarihli koruyucu aile komisyon toplantısında davacıların koruyucu aile statüsünün sonlandırılmasına karar verildiği, küçüğün yeniden kurum bakımına alındığı, bunun üzerine davacılar tarafından küçüğün birlikte evlat edinilmesi istemli iş bu davanın açıldığı, tüm dosya kapsamından, davacılar ile kurum arasında yapılan geçici bakım sözleşmesinin bulunmadığı, yukarıda da açıklandığı üzere, davacıların koruyucu aile statüsünde bulundukları, davacıların koruyucu aile olmaları nedeniyle küçüğün bakımı için davacılara düzenli ödemelerin yapıldığı, bir küçüğün evlat edinilmesi, evlat edinen tarafından bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması ve bu bakımın karşılıksız olarak yapılmış olması koşuluna bağlı olduğu, davacıların küçüğü davalı kurumdan koruyucu aile olarak teslim aldıkları, bu sıfatla ücret karşılığında bakmış olmaları, anılan yasanın 305 ... maddesinin birinci fıkrasındaki koşulun yerine getirildiği anlamına gelmediği, bundan sonra da koruyucu aile olarak bakabilecekleri gibi koşulları sağlamaları halinde küçüğü daha sonra evlat edinebilmelerinin de mümkün olduğu, ancak, mevcut durumda, küçüğün evlat edinilmesiyle ilgili yasal koşullar gerçekleşmediğinden davanın usulden reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile istinaf talebinin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının tamamının kaldırılmasına, davanın usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili, davalı idarenin 15.09.2017 tarihli koruyucu aile komisyon toplantısında davacıların elinden çocuğun alınmasına karar verdiğini, bunun üzerine Ankara 4. İdare Mahkemesinde 2019/796 Esas sayısı dosyası ile dava açıldığını, davanın kazanıldığını ve kararın kesinleştiğini, İdare mahkemesi kararı ile çocuğun müvekkillere teslim edildiğini, çocuğun müvekkillerinden alınması üzerine iş bu davanın açıldığını, mahkemece dosyanın çocuk psikologuna gönderildiğini, psikoloğun, çocukla görüştüğünü, bilahare müvekkillerle görüştüğünü, evlerini incelediğini, çocuğun müvekkillere çok düşkün olduğunu ve müvekkilleri anne babası gibi benimsediğini tespit ettiğini, bu rapor üzerine Mahkemenin, haftada iki gün çocuğu görmek için izin verdiğini, çocuğa kayyım olarak atanan Av. ... da çocuğun yüksek menfaatini düşünerek evlatlık davasını kabul ettiğini, bu süreç zarfında İdare Mahkemesinin nihai kararının müvekkiller yararına sonuçlanması üzerine de davalı kurumun çocuğu müvekkillere teslim ettiğini, diğer bir anlatımla Aile Mahkemesinin çocuğu teslim etmesi gibi bir durumun söz konusu olmadığını, davalı kurumun çocuğun bakımı için para yatırılacağını belirttiğini, müvekkillerinin de kurumdan gelen paranın bir kuruşuna dahi dokunmadığını, bu para ile çocuk adına altın aldıklarını, çocuğun geleceği için birikim yaptıklarını, müvekkillerinin hiçbir zaman para talebi olmadığını, evlat edinme kararı kesinleştiğinde müvekkillerin bütün birikimi, taşınır ve taşınmaz malvarlıkları evlatlık alınan çocuğa kalacağını, müvekkilinin asıl amacının bir çocuğun elinden tutup topluma kazandırmak, vatanını ve milletini ... bir birey olarak yetiştirmek olduğunu, çocuk ve müvekkilleri arasında ebeveyn-çocuk ilişkisinin kurulduğunu, Bölge Adliye Mahkemesi kararının usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, evlat edinme istemine ilişkin olup, uyuşmazlık, davanın kabulü koşullarının oluşup oluşmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Kanun'un 305 ..., 306 ncı, 307 nci, 308 ..., 309 uncu, 313 üncü, 314 üncü, 315 ..., 316 ncı maddeleri. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu, 370 ... ve 371 ... maddeleri. Evlat Edinme Tüzüğünün 11 ... maddesinin birinci bendi, 12 nci maddesi, Koruyucu Aile Yönetmeliğinin 11 ... maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacılar vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.