"İçtihat Metni"
...
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 18. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2426 E., 2023/763 K.
DAVA TARİHİ : ...
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : İzmir 15. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2020/581 E., 2021/457 K.
Taraflar arasındaki tanıma ve tenfiz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir. Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile hükmün kaldırılarak İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Gönderme kararı sonrasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; tarafların Lünen Yerel Mahkemesi Aile Mahkemesi'nin 12 F 111/16 sayı 13.06.2017 tarihinde kesinleşen kararı ile boşandıklarını, boşanmalarına ilişkin verilen yabancı mahkeme kararın tanınmasına ve tenfizine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalının davaya cevap vermediği anlaşılmıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
A. İlk Derece Mahkemesinin Birinci Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 20.11.2018 tarih ve 2017/769 Esas, 2018/809 Karar sayılı kararı ile; davaya konu Lünen Yerel Mahkemesi Aile Mahkemesi'nin 12 F 111/16 sayılı boşanma kararının 13.06.2017 tarihinde kesinleştiği, kararın kesinleşme şerhi verilmiş aslı ile yetkili makamlarca yapılmış tercümesinin ve apostil şerhinin bulunduğu, yabancı mahkeme kararının tenfizi ve tanınması için gerekli koşulların sağlandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesinin Gönderme Kararı
1.İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
2.Bölge Adliye Mahkemesinin 01.10.2020 tarih ve 2019/1688 Esas, 2020/1156 Karar sayılı kararı ile; "... tanıma/tenfiz dilekçesine yabancı mahkeme ilamının o ülke makamlarınca usulen onanmış aslı veya ilamı veren yargı organı tarafından onanmış örneği ve onanmış tercümesi eklenir.(5718 sayılı MÖHUK md.53) Dava dosyasına davacı tarafından ibraz edilen Almanya Lunen Yerel Aile Mahkemesinin 12 F 111/16 dosya no lu ve 19.04.2017 tarihli mahkeme kararının özet niteliğinde bulunup, tam metin olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda davacıdan, yabancı mahkeme ilamının aslı veya onanmış örneği ve onaylı tercümesinin istenilmesi ve ibrazı halinde tüm deliler birlikte değerlendirilerek sonucu uyarınca karar verilmesi gerekmektedir.
Kabule göre ise tensip ile beraber duruşma günü verilmesi ve ön inceleme yapılmaksızın tahkikat aşamasına geçilerek karar verilmesi ile dava dilekçesi davalıya tebliğe gönderildiğinde yalnızca tahkikat duruşma ihtarının gönderilmesi de doğru olmamıştır." gerekçesiyle kararın kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerekmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesinin Son Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı vekili tarafından tanınması ve tenfizi talep edilen yabancı mahkeme ilamının aslı ve noter onaylı tercümesinin dosyaya ibraz edildiği, davalı adına çıkarılan tebligatın usulüne uygun olarak yapıldığı, davaya karşı bir itirazın olmadığı, davaya konu Lünen Yerel Mahkemesi Aile Mahkemesi'nin 12 F 111/16 sayılı boşanma kararının 13.06.2017 tarihinde kesinleştiği kararın, kesinleşme şerhi verilmiş aslı ile yetkili makamlarca yapılmış tercümesinin ve apostil şerhinin bulunduğu, tarafların temin edilen nüfus aile kayıt tablosu ile 15.08.2013 tarihinde evlendikleri, tüm dosya kapsamına göre yabancı mahkeme kararının tenfizi ve tanınması için gerekli koşulların sağlandığı anlaşılmakla davanın kabulü ile tarafların boşanmalarına ilişkin Almanya Devleti Lünen Yerel Mahkemesi Aile Mahkemesinin 12 F 111/16 nolu 13.06.2017 kesinleşme tarihli kararının boşanma kararı ile sınırlı olarak tanınmasına ve tenfizine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davacı ve davalı yanın Türk asıllı olup Lünen yerel mahkemesi hatalı ve yanılgılı yorum ile taraflara Alman hukukunu uyguladığını ve bu durumun başlı başına usül hatası olup kamu düzeninbe aykırı olduğunu, müvekkil davalının manevî tazminat hakları, nafaka hakları elinden alınmakta olup kamu düzenine açıkça aykırı kararının tanınması ve tenfizi açıkça hukuka aykırı olduğunu, ayrıca davacı yan Türkiye'de de (Didim Yenihisar 1.Asliye Hukuk 2020/357 Esas) başka bir boşanma davası açmış olup bu dava derdest olup 14.12.2021 tarihinde duruşma günü verildiğini, çözülmesi gereken bu kadar usul sorunu varken karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek kabul edilen dava yönünden istinaf buşvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesince, iade kararı doğrultusunda eksikliklerin giderildiği ve davanın kabulüne karar verildiği, kararın davalı vekili tarafından istinaf edildiği, yabancı mahkeme ilamının tanınmasına ya da tenfizine karar verilebilmesi için asli şartlardan biri, hükmün kamu düzenine açıkça aykırı olmaması gerektiği, tanıma ve tenfızde; yabancı mahkeme kararının doğruluğu, uygulanmış olan usul hükümleri, maddî ve hukuki tespitlerin inceleme dışında tutulması gerektiği, yabancı mahkemenin Türk hukukunun emredici hükümlerini dikkate almaması veya yanlış yorumlayıp uygulaması tek başına yabancı kararın tanıma ve tenfizine engel teşkil etmeyeceği, kendisinden tanıma ve tenfiz istenen mahkeme ilamı veren mahkemenin üst mercii durumunu üstlenmemesi gerektiği, Anayasa ile düzenlenen temel hak ve hürriyetlere milletlerarası hukukta kabul edilen temel ilkelere adil yargılanma ve savunma hakkında genel ahlaka, Türk hukuk düzeninin temelini oluşturan ve devletin vazgeçemeyeceği ilkelere aykırılık oluşturması halinde kamu düzenine açıkça aykırılıktan söz edileceği, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (5718 sayılı Kanun) 54 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde bu durum "açıkça aykırılık" ibaresiyle ifade edildiği, Yabancı mahkeme kendi usul kuralları içerisinde hükmünü kurduğu, (Lex Fori) yabancı unsurlu davalarda yargılamaya ilişkin sorunlar hakimin kendi kanununa tabi olduğu, yabancı ilamın gerekçeyi ihtiva etmemesi kamu düzenine açıkça aykırılık olarak kabul edilmeyeceği, öğretide ağırlıklı olarak savunulan görüşe göre kamu düzenine aykırı bulunmaması kavramından anlaşılması gerekenin, verilen kararın Türkiye’deki hukukî sonuç veya sonuçlarının, Türk kamu düzenine aykırı olmaması gerektiği, buna karşılık kararın elde edilmesinde uygulanan yabancı hukukun Türk kamu düzenine aykırılığının incelenmesi söz konusu olmayacağı, yabancı mahkeme ilamındaki hüküm kamu düzenine aykırı bulunmadığı gerekçesiyle ile istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf başvuru dilekçesini tekrarla kabul edilen davanın kabulü yönünden kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; tarafların boşanmalarına ilişkin yabancı mahkeme kararının tanınması ve tenfizi şartlarının oluşup oluşmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
5718 sayılı Kanun'un 50 nci, 52 nci, 54 üncü ve 58 inci maddeleri. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 inci maddesi, 371 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen ..., tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
...
...