"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 42. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/737 E., 2023/1919 K.
KARAR : Başvurunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 5. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2019/41 E., 2021/419 K.
Taraflar arasındaki tanıma ve tenfiz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı erkek vekili dava dilekçesinde; Travis Country, Texas Bölgesi'nin 53. Yerel Mahkemesi'nin 16.11.2018 tarih ve D-1-FM-18-001727 sayılı dosyasının 21.12.2018 tarihinde kesinleşen boşanma ilamının Türkiye'de tanıma ve tenfizine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı kadın vekili cevap dilekçesinde; yabancı mahkeme kararı tanıma ve tenfiz şartlarını taşımadığından davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tarafların Travıs İlçesi, Texas , 53. Adli Bölge Bölge Mahkemesinin 14 Eylül 2018 tarihli D-1-FM-18-001727 nolu 21 Aralık 2018 tarihinde kesinleşen kararı ile boşanmalarına karar verildiği, davacının dilekçesine yabancı mahkeme ilamının o ülke makamlarınca usulen onanmış örneği ve onanmış tercümesi ile ilamın kesinleştiğini gösteren ve yabancı ülke makamlarınca usulen onanmış yazıyla birlikte onanmış tercümesini eklediği, anılan kararın 21.12.2018 tarihinde kesinleştiği, yabancı mahkeme ilamında Türk kamu düzenine açıkça aykırı bir yönün bulunmadığı, yabancı mahkemedeki davanın davalısına savunma hakkının tanındığı, kendisini avukat vasıtasıyla temsil ettirdiği, savunma hakkının kısıtlandığı ileri sürülerek yabancı mahkeme önünde istinaf yahut temyiz yoluna da başvurulmadığı tüm dosya kapsamına göre; tarafların boşanmalarına ilişkin, 5718 sayılı yasanın Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku hakkındaki kanunun 58 inci maddesinde belirtilen tanıma şartlarının gerçekleştiği, ortak çocukların velâyeti, şahsi ilişki, nafaka ve mal rejimine ilişkin hükümlerinin 5718 sayılı kanunun 56 ve 58 inci maddesinde belirtilen tanıma ve tenfiz şartlarının gerçekleştiği gerekçesi ile davanın kabulü ile ... oğlu, 13.04.1978 Milano/İtalya doğumlu, İtalya Uyruklu ... ile ... ve ...'den olma, İstanbul 15.08.1979 doğumlu, (eski ... TC kimlik nolu), İtalyan Vatandaşı ... Bisetti'nin boşanmalarına dair Travıs İlçesi, Texas 53. Adli Bölge Bölge Mahkemesinin 14 Eylül 2018 tarihli D-1-FM-18-001727 nolu 21Aralık 2018 tarihinde kesinleşen boşanma kararının Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku hakkında 5718 sayılı yasanın 58 inci maddeleri uyarınca aynen tanınmasına, Travıs İlçesi, Texas 53. Adli Bölge Bölge Mahkemesinin 14 Eylül 2018 tarihli D-1-FM-18-001727 nolu 21Aralık 2018 tarihinde kesinleşen kararın 28.01.2009 Kaliforniya/A.B.D doğumlu, ...2 T.C kimlik nolu ..., 22.08.2011 Californıa/A.B.D. Doğumlu, ... T.C kimlik nolu, ... ve 03.09.2013 Californıa/A.B.D. Doğumlu, ... T.C kimlik nolu, ...'nin velâyetinin ...'ye verilmesine, anne ile şahsi ilişki tesisine, nafaka ve mal rejimine ilişkin hükümlerinin Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku hakkında 5718 sayılı yasanın 56 ıncı ve 58 inci maddeleri uyarınca aynen tanınmasına ve tenfizine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı kadın vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı kadın vekili istinaf dilekçesinde ;davanın kabulü yönünden istinaf buşvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı tarafından yabancı mahkeme kararının o ülke makamlarınca usulen onanmış aslı ve onanmış tercümesine göre tarafların Travıs İlçesi, Texas, 53. Adli Bölge Bölge Mahkemesinin D-1-FM-18-001727 nolu dosyasında verilen 14.09.2018 tarihli karar ile boşandıkları, kararın 21.12.2018 tarihinde kesinleştiği, kararla geçimsizlik nedeni ile ... ve ...'nin aralarındaki evlilik bağının sona ermesine, davacı ile davalının 28.01.2009 doğumlu ..., 22.08.2011 doğumlu ... ve 03.09.2013 doğumlu ...ebeveynleri olduklarının tespitine ve ...'nin tek yönetici veli olarak ve ...'in görüşme hakkına sahip veli olarak tayin edilmesine karar verildiği, ebeveynlerin görüş planı, görev ve sorumlulukları ayrıntılı açıklandığı, çocukların ebeveynlerin yanında bulunacakları tarihlere ait takvim, ziyaretlerin genel koşulları ile süreleri, çocukların geçimlerinin sağlanmasına dair ekonomik ilişkileri ve evlilik mal varlığının paylaştırılması düzenlendiği, kararı veren yabancı ülke mahkemesince yapılan yargılamada davalı anne vekil ile temsil edildiği ayrıca telekonferans yoluyla mahkeme raportörü tarafından beyanları tespit edildiği, temsil ve savunma hakkı kısıtlanmadığı, yine İlk derece mahkemesince ülkemiz ile Amerika Birleşik Devletleri Teksas Eyaleti arasında boşanma, velâyet, çocuk ile kişisel ilişki, ailenin malî yükümlülükleri ve edinilmiş mal rejiminin tasfiyesine ilişkin kararların tenfizi yönünden mütekabiliyet bulunup bulunmadığı hususunda bilgi verilmesi talebi Adalet Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü Hukuk Mütalâa ve Görüş Bürosu'na bildirildiği, bunun üzerine Dışişleri Bakanlığının talebi ile Vaşington Büyükelçiliği tarafından Amerikan hukuk firmasına hukukî mütalaa hazırlatıldığı Houston'da yeminli Türkçe tercüman olmaması ve mevzuat metinlerinin hassas hukukî hususları içermesi sebebiyle mütalaa metninin ülkemizde yeminli bir tercüman tarafından Türkçe'ye tercüme edilmesinin daha isabetli olabileceğinin değerlendirildiği belirtilerek gönderilen İngilizce dilindeki mütalaa yazısı davacı vekilince Türkçe'ye tercüme edilerek dosyaya sunulduğu, mütaalanın yeminli onaylı Türkçe tercümesinin sonuç olarak; "Boşanma ve çocuğun velâyetine ilişkin kararlar gibi kararlarda, Teksas mahkemeleri yabancı mahkemelerce verilmiş iştirak ve yoksulluk nafakası gibi konulardaki kararları özgürce tanır ve uygular. Karşılıklılık, Teksas Mahkemelerinin yabancı kararları uygulayış yetkisinde bir etken değildir. Bu ve benzer kararlar itiraza açıklır, ancak bu durum, itirazda bulunan tarafın genelde yabancı ülkenin bu kararı veriş sürecindeki yolsuzluk ya da yargı yetkisi eksikliğine dair savunmalarını belirtmesi halindedir" şeklinde olduğu, karşılıklılık ilkesi hususunda da gerekli ve yeterli araştırma yapıldığı, buna göre davaya konu yabancı mahkeme kararının Türkiye'de tanınması ve tenfizi için 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun 54. maddesinde düzenlenen koşulların gerçekleştiği, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne ve tarafların boşanmaları ile ferilerine ilişkin kararın tanınmasına ve tenfizine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesi ile davalının istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı kadın vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı kadın vekili; davanın kabulünün usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yabancı mahkemece verilen boşanma ve fer'îlerine ilişkin kararın tanınması ve tenfizi talepli açılan davada yabancı mahkeme ilamının tanıma ve tenfiz şartlarını taşıyıp taşımadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 190 ıncı, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 323, 326, 370 ve 371 inci maddeleri, 5718 sayılı Milletler Arası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun 53, 54 üncü, 56 ncı ve 58 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı kadın vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,30.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.