"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1947 E., 2023/1713 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Erzurum 3. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2023/7 E., 2023/268 K.
Taraflar arasındaki aile konutu şerhi konulması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmünün ilgili bölümlerini kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin üzerine kayıtlı olan Erzurum ili, ... ilçesi ... Mahallesi 3 Nolu ... mevki 1369 ada 6 Parselde kayıtlı bulunan taşınmaz üzerine davalının Aile Konutu Şerhi koydurduğunu, tarafların boşandıklarını ve boşanma kararının kesinleşmiş olmasına rağmen evin üzerindeki aile konutu şerhini kaldırmadığını, iddia ederek taşınmaz üzerine konulan aile konutu şerhinin kaldırılması için açılan davanın kabulüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; taşınmazda çocukları ile birlikte ikamet ettiğini belirterek; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; avacı taraf dava konusu taşınmaz üzerindeki aile konutu şerhinin kaldırılmasını talep etmiş ise de tarafların Erzurum 1. Aile Mahkemesinin 2015/608 Esas, 2017/259 Karar sayılı ve 13.07.2017 kesinleşme tarihli ilamıyla boşandıkları, dava konusu taşınmazın aile konutu vasfının boşanma kararının kesinleşmesi ile hukuken son bulduğu, dava tarihi itibariyle taşınmazın aile konutu vasfı taşımadığı gerekçesi ile; kadının aile konutu şerhi konulması davasının reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; tapu dairesine yapılan başvuruda şerhi sadece koyan kişinin kaldırabileceğinin belirtildiğini, yerel Mahkeme tarafından verilen kararın hatalı olduğunu, aile konutu şerhinin kalkması için vasfının hukuken kayboluşunun yetmediğini, aile konutu şerhinin kaldırılması için mahkeme tarafından karar verilmesi gerektiğini, yerel Mahkeme tarafından yapılan yargılama giderlerinin davalı üzerinde bırakılması gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak talepleri doğrultusunda karar verilmesi istemi ile istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, evliliğin boşanma ile sona erdiği ve dava konusu taşınmaz aile konutu olma niteliğini boşanma ilamının kesinleşmesi ile kaybettiği gerekçesi ile davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının ilgili bentlerinin kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş ve sair itirazların esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; evlilik boşanma ile sona ermiş olsa da ve aile konutu vasfı hukuken son bulmuş olsa da aile konutu şerhinin kalkması için vasfın hukuken kayboluşu yetmediğini, tapuda, aile konutu şerhinin kaldırılması için Mahkeme tarafından verilecek bir karara ihtiyaç duyulduğunu, davalı tarafın tapuda aile konut şerhinin kaldırmasına muvafakat vermediğin belirterek davanın kabulüne karar verilmesi, yargılama gideri ve vekâlet ücreti yönünden kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, aile konutu şerhi kaldırılması talebi yönünden davanın konusuz kaldığından bahisle talep hakkında karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmesinin usul ve kanuna uygun olup olmadığı, davanın kabulü gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'un 190 ıncı maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri. 4721 sayılı Kanun’un 6 ncı ve 194 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
Aile konutunun, hak sahibi eş tarafından devri ve konut üzerindeki hakların sınırlandırılması, diğer eşin açık rızasına bağlı olduğu bu rıza alınmadan konutla ilgili yapılan tasarruf işlemi geçersiz olacağı, bu geçersizliğin ise, rızası gereken eş tarafından konutun, taşınmazın bu vasfını devam ettirmesi koşuluyla evlilik birliği süresince ileri sürülebileceği açıktır. Evlilik, boşanma yahut da iptal kararıyla sona ermiş ise taşınmazın aile konutu olma vasfı kalmayacak 4721 sayılı Kanun'un 194 üncü maddesinin "Aile Konutuna" sağladığı koruma da sona erecektir. Toplanan delillerden, tarafların Erzurum 1. Aile Mahkemesinin 2015/608 Esas, 2017/259 Karar sayılı ve 13.07.2017 kesinleşme tarihli ilamıyla boşandıkları, dava konusu taşınmazın aile konutu vasfının boşanma kararının kesinleşmesi ile hukuken son bulduğu, dava tarihi itibariyle taşınmazın aile konutu vasfı taşımadığı, aile konutu olma özelliğini kaybettiğinden, davanın kabulü ile dava konusu taşınmaz üzerinde yazılı olan aile konutu şerhinin kaldırılması gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi doğru bulunmamış, kararın bozulmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2.İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz peşin harcının istek halinde yatırana iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, karardan bir örneğin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.10.2024 tarihinde oybirliği ile karar verildi.