"İçtihat Metni"
...
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1265 E., 2022/1213 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Tirebolu Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi
SAYISI : 2022/124 E., 2022/188 K.
Taraflar arasındaki yabancı mahkeme kararının tanınması ve tenfizi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir. Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile hükmün kaldırılarak dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Gönderme kararı sonrasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne ilgili yabancı mahkeme kararının tanınması ve tenfizine karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; tarafların 22.10.2014 tarihinde evlendiklerini, şiddetli geçimsizlik nedeni ile davacı tarafından açılan boşanma davasında Marl Aile Mahkemesinin 04.06.2019 tarih ve 36 F251/17 dosya sayılı kararı ile boşanmalarına karar verildiğini, kararı 08.02.2017 tarihinde kesinleştiğini belirterek Marl Aile Mahkemesinin 04.06.2019 tarih ve 36 F251/17 dosya sayılı boşanma kararının Türkiye'de tanınması ve tenfizine, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin de davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı kadına dava dilekçesi 04.03.2020 tarihinde tebliğ edilmiş, davalı süresinde cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
A. İlk Derece Mahkemesinin Birinci Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 28.09.2021 tarih 2020/76 Esas ve 2021/300 Karar sayılı kararı ile Alman Mahkemesince davalı kadına tebligatların usule uygun yapılmadığı, bu kapsamda kadının savunma hakkının engellendiği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesinin Gönderme Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili hükmün tümü yönünden istinaf başvurusunda bulunulması üzerine; Bölge Adliye Mahkemesinin 02.03.2022 tarih 2022/201 Esas ve 2022/454 Karar sayılı kararı ile gerekçede belirtilen kararların olayla ilgisinin bulunmadığı, tarafların boşanmalarına ilişkin yabancı mahkeme kararının doğrudan posta yoluyla değil usule uygun şekilde yapıldığı, tanınması ve tenfizi istenen yabancı mahkeme ilâmının o ülke makamlarınca usulen onanmış aslı veya ilâmı veren yargı organı tarafından onanmış örneği ve onanmış tercümesi ile ilâmın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesinin eksiksiz olarak dosyaya celbi hususunda gerekli işlemler yapıldıktan sonra esas hakkında hüküm verilmesi gerekirken eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile karar verilmesinin usul ve yasaya uygun olmadığı gerekçesi ile istinaf başvurusunun kabulü ile hükmün kaldırılarak davanın yeniden görülerek karar verilmek üzere dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmişti
C.İlk Derece Mahkemesinin Son Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile somut olayda taraflar arasında Almanyada Marl Aile Mahkemesinde boşanma davasının görüldüğü ve 20.08.2019 tarihinde kesinleştiği, davalı tarafın usulüne uygun olarak yargılamadan haberdar edildiği, tanınması ve tenfizi istenen yabancı mahkeme ilâmının o ülke makamlarınca usulen onanmış aslı veya ilâmı veren yargı organı tarafından onanmış örneği ve onanmış tercümesi ile ilâmın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesinin dava dilekçesine eklendiği anlaşılmakla davanın kabulüne, Marl Aile Mahkemesinin 20.08.2019 tarihinde kesinleşen 04.06.2019 tarih 36 F 251/17 dosya numaralı kararının 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun'un (5718 sayılı Kanun) 52 nci ve 54 üncü maddesi gereğince tanınması ve tenfizine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı vekili hükmün tümü yönünden istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; yabancı mahkeme tarafından verilen kararda hukuki dinlenilme hakkının ihlal edildiğini, yabancı bir ülke mahkemesi tarafından verilen kararın Türkiye'de tanınması ve tenfizine karar verilebilmesi için, yabancı mahkemede hukuki dinlenilme hakkının sağlanmış olması gerektiğini, 5718 sayılı Kanun'un 38 ... maddesinin d bendine göre usul işlemlerinden sadece birisine aykırılık hukuki dinlenilme hakkının ihlal edilmiş olmasının yeterli olduğunu belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa yüklenilmesine karar verilmesi istemiyle istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C.Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararında davanın esasıyla ilgili tarafların gösterdiği hükme etki edecek tüm delillerin toplandığı, kanunun olaya uygulanmasında ve gerekçede hata edilmediği, ihtilafın ... olarak tanımlandığı, 5718 sayılı Kanun'un 53 üncü maddesinde belirtilen tenfiz istemi için gerekli belgelerin celbedildiği, tanıma ve tenfiz kararı için yasal koşulların mevcut olduğu, kararın usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesi ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davaya konu kararda davalının hukuki dinlenilme hakkının ihlal edildiğini, kendisinin açtığı boşanma davasının derdest olduğunu, yabancı mahkeme kararının kamu düzenine aykırı olduğunu, ilgili mahkemeden adli yardım talep ettiği halde dinlenilmeden ve yokluğunda karar verildiğini, kararın usul ve yasaya aykırı olması sebebi ile bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; tarafların boşanmalarına ilişkin yabancı mahkeme kararının tanınması ve tenfizi şartlarının oluşup oluşmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
5718 sayılı Kanun'un 50 nci, 52 nci, 54 üncü ve 58 ... maddeleri; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 ... maddesi, 371 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen ..., tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.