"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki mutat meskene iade davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı ... tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı baba ve ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı baba ...`i temsilen Adalet Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğüne izafeten ... 30.11.2021 tarihli davanamede özetle; tarafların ... Bölge Mahkemesinde 22.09.2020 tarihinde boşandıklarını, kararın 04.05.2021 tarihinde kesinleştirildiğini, davacı babanın 24.09.2017 doğumlu çocuğu ... ile 10.04.2021 tarihinde görüşmesi gerekirken bilgisi ve rızası dışında 08.04.2021 tarihinde davalı anne tarafından Türkiye`ye getirildiğini belirterek çocuğun mutat meskenine iade edilip edilmeyeceği konusunda bir karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı anne vekili süresinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; davacı baba ile boşandıklarını, ortak çocuk ...`nın ortak velayet ile davalı anneye verildiğini, 08.04.2021 tarihinde Almanya`dan Türkiye`ye dönüş yaptıklarını, davalının Türkiye`ye dönüş yaparken davacı babaya bilgi verildiğini, hatta aralarında davalının ortak çocukla Türkiye`ye dönmesine muvafakat ettiğine dair beyanname imzaladıklarını, çocuğun iadesi halinde bu durumun çocuğun gelişimine zarar vereceğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı tarafından dosyaya sunulan 14.10.2020 tarihli muvafakat belgesinde davacı babanın çocuğun davalı anne ile birlikte Türkiye`ye göç etmelerine rızası olduğunu beyan ettiği, tarafların bu muvafakat belgesinin altında imzalarının bulunduğu, alınan sosyal inceleme raporunda çocuğun annesine bağlı olduğu, babasına ilişkin olumsuz duygular içinde bulunduğu, annenin çocuğun fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarını karşılayacak yeterlilikte olduğu, çocuğun Almanya`ya iadesi halinde gelişimine olumsuz etkilerinin olacağı, çocuğun da annesinin yanında mutlu olduğu, Almanya`ya gitmek istemediği gerekçeleri ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
...; ortak çocuk ...`nın Almanya`ya iadesine karar verilmesi gerekirken davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; tarafların Almanya'da boşandıkları, müşterek çocuğun velayetinin taraflara ortak olarak verildiği ancak ikametinin anne yanı olarak belirlendiği, baba ile çocuk arasında görme hakkı kapsamında kişisel ilişki düzenlendiği ve bu kararın kesinleştiği, tarafların boşanmalarından sonra annenin çocuğu ile Türkiye'ye taşınmaya karar verdiği, babanın da annenin bu kararından haberdar olduğu, çocuğun anne ile Türkiye'ye gelmesine yazılı izin verdiği, çocuğun 1 yılı geçkin süredir annesi ile birlikte Türkiye'de olduğu, İlk Derece Mahkemesince verilen kararın usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesi ile ...'nın istinaf başvuru talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... ve davacı baba temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1....; tarafların ortak çocukları ...`nın iadesine karar verilmesi gerekirken davanın reddine karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davacı baba vekili; mahkemenin mutat mesken devletinde geçerli olan hukuk kurallarını dikkate almadığını, çocuğun yer değiştirmesi veya geri dönmemesinin çocuğun mutat meskeni hukukuna göre hukuka aykırı kabul edilmesi gerektiğini, davacı babanın ortak çocuk üzerinde ortak velayet hakkına sahip olduğunu, ayrıca tarafların boşanma davasının eki olan protokole göre davacı babanın çocukla mutat mesken ülkesinde kişisel ilişki kurma hakkı düzenlendiğini, ilk derece mahkemesince bu yönde bir araştırma yapılmadığını, davalının bahsettiği yurt dışına çıkış muvafakat beyannamesindeki imzanın davacıya ait olmadığını, davalının sahte evrak düzenlediğini, çocuğun şu an annesinin birlikte yaşadığı adama baba dediğini, kendi öz babasını bilmediğini, Lahey Sözleşmesinin çocuğu fiziksel ve psikolojik zarar riskine maruz bırakmadıkça veya başka bir şekilde katlanılmaz duruma sokmadıkça iadeyi zorunlu kıldığını belirterek kararın bozularak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, tarafların ortak çocuğu ...`nın mutat meskeni olan Almanya ülkesine iade edilip edilmeyeceği, iade koşullarının oluşup oluşmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 5717 sayılı Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yön ve Kapsamına Dair Kanunu'nun (5717 sayılı Kanun) 4 üncü, 5 inci ve 9 uncu maddeleri, 1980 tarihli Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi`nin 11. maddesi
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosyanın yapılan incelemesinde; ... tarafından düzenlenen davanamenin, duruşma günlerinin ve İlk Derece Mahkemesi kararının çocuğun mutat meskenine iadesini talep eden kararda davacı sıfatı taşıyan babaya tebliğ edilmediği anlaşılmaktadır. 5717 sayılı Kanun`un 9. maddesine göre, çocuğun iadesine dair davaname, duruşma günü ile birlikte taraflara tebliğ olunur. Merkezi makam tarafından çocuğun iadesi için açılan davalarda anne ve baba, davanın tarafı olup yargılamanın bütün aşamalarında tebligatla haberdar edilmelidir. Buna göre; öncelikle Bölge Adliye Mahkemesi`nin İlk Derece Mahkemesi kararını çocuğun mutat meskenine iadesini talep eden davacı babaya tebliğ edilmesini sağlamadan istinaf incelemesini yapması ve davacı baba yönünden istinaf yolunun kapatılması hatalı olup hükmün bu nedenle bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, bozma sebebine göre temyize konu diğer itirazların şimdilik incelenmesine yer olmadığına,
17.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.