"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi
Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalı ve katılma yoluyla davacı tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
1. Dosyadaki yazılara, bozmaya uygun işlem ve araştırma yapılmış olmasına, delillerin takdirinde bir yanlışlık bulunmamasına göre tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yersizdir.
2. Davalının diğer temyiz itirazlarının incelemesinde:
Maddi olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve uygulanacak kanun maddelerini belirlemek hakime aittir (6100 Sayılı HMK m. 33). İddianın ileri sürülüş şekline göre dava, katkı payı, değer artış payı ve artık değere katılma alacağı isteğine ilişkindir.
Tasfiyeye konu taşınmazın, evlilik birliği içinde devam eden inşaat süreci sonunda tamamlanarak edinilmesi halinde, inşaat aşamalarından ve isabet ettiği dönemlerden hareketle, mal rejiminin tasfiyesi ile eşlerin alacak miktarları belirlenir. İnşaata, 743 Sayılı TKM'nin yürürlükte olduğu mal ayrılığı rejiminin geçerli olduğu 01.01.2002 tarihinden önceki dönemde başlanıp-bitirilmesi durumunda eşler lehine katkı payı alacağı, 4721 Sayılı TMK'nin yürürlükte olduğu edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu 01.01.2002 sonraki dönemde başlanıp-bitirilmesinde ise değer artış payı ve/veya artık değere katılma alacağı hakları doğabilecektir.
Binanın bir kısmının mal ayrılığı rejiminin, bir kısmının da edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemlerde inşa edilmesi durumunda öncelikle, mal ayrılığı rejiminin sona erdiği 01.01.2002 tarihi itibarıyla gelinen inşaat seviyesi ... olarak belirlendikten sonra, bu dönemdeki inşaat yapımına 743 Sayılı TKM, Borçlar Kanunu'nun genel hükümleri ile Yargıtay ve Dairemizce kabul edilen "katkı payı alacağı" hesaplama yöntemi göz önünde bulundurularak her bir eşin gerçekleştirdiği katkı oranları ayrı ayrı tespit edilmelidir. Eşlerin mal ayrılığı rejimi dönemi için tespit edilen bu katkı oranları, 01.01.2002 tarihinde başlayacak olan edinilmiş mallara katılma rejimi dönemine, o eşin kişisel malı olarak geçirilerek, 4721 Sayılı TMK'ye göre belirlenecek olan değer artış payı ve/veya artık değere katılma alacağı miktarlarının tespitinde gözetilecektir.
Buna göre, iddia ve savunma doğrultusunda eşlerin tasfiyeye konu taşınmazın edinilmesinde ve inşaatında kullandıkları gelirlerine, mal ayrılığı rejiminin sona erdiği 01.01.2002 tarihi itibarıyla inşaatın geldiği seviyeye ilişkin belgeler eksiksiz olarak getirtilmeli, deliller toplanmalıdır. Gerek görülmesi durumunda, değer tespiti, belirleme ve hesaplamaların yapılabilmesi için konusunun uzmanı bilirkişi veya bilirkişilerden de yardım alınmalıdır.
Somut olaya gelince; eşler, 15.08.1977 tarihinde evlenmiş, eş ... 16.10.2007 tarihinde vefat etmiştir. Mal rejimi eşlerden birinin ölümü ile sona ermiştir (TMK m. 225/1). Sözleşmeyle başka mal rejiminin seçildiği ileri sürülmediğinden evlilik tarihinden 4721 Sayılı TMK'nin yürürlüğe girdiği tarihe kadar mal ayrılığı (743 Sayılı TKM m. 170), bu tarihten mal rejiminin sona erdiği tarihe kadar ise edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir (4722 Sayılı Yasa m. 10, TMK m. 202). Mal rejiminin tasfiyesinde eşlerin bağlı bulunduğu rejime ilişkin hükümler uygulanır (TMK m.179).
Tüm dosya kapsamı birlikte incelendiğinde, mahkemece, taşınmazın toplam değeri üzerinden katılma alacağı hesaplanarak yazılı şekilde karar verilmiş ise de karar hatalı olmuştur. Şöyle ki, tasfiyeye konu 400 ada 7 parsel sayılı taşınmazın 14.02.2000 tarihinde muris eş ... adına tescil edildiği, yapı kullanma izin belgesine göre 25.05.2001 tarihli yapı ruhsatına göre yapılan yapı için 17.06.2002 tarihinde yapı kullanma izni verildiği anlaşılmaktadır. O halde, mahkemece, sadece 01.01.2002 tarihinden sonra taşınmaz üzerine yapılan inşaat yönünden Dairemizin yukarıda açıklanan ilke ve uygulamalarına göre katılma alacağının belirlenerek sonucuna karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olmuş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda 2. bentte gösterilen sebeple BOZULMASINA, bozma kapsamı dışında kalan temyize konu diğer bölümlerin ise yukarıda 1. bentte gösterilen sebeple ONANMASINA, davacının taşınmazın güncel değerine yönelik temyiz itirazlarının bozma ile taşınmazın değerinin güncelliğini yitireceğinden şimdilik incelenmesine yer olmadığına, istek halinde temyiz peşin harcının yatıranlara geri verilmesine, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 ... içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi. 30.11.2022 (Çrş.)