"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3274 E., 2023/625 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 13. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2022/666 E., 2022/643 K.
Taraflar arasındaki ölüme bağlı mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklanan alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ölüme bağlı mal rejiminin tasfiyesi ile şimdilik belirsiz alacak olarak alacağın dava tarihinden itibaren faizi ile birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. Dava, .... ve .... tarafından .... ve .... aleyhine açılan Bakırköy 13. Aile Mahkemesinin 2022/111 Esas sayılı mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklı alacak davasında karşı dava olarak .... tarafından ...., .... ve .... aleyhine açılmış olup davalı .... aleyhine açılan davanın Bakırköy 13. Aile Mahkemesinin 2022/111 Esas sayılı dava dosyasından 16.09.2022 tarihinde ayrılmasına karar verilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, Bakırköy 13. Aile Mahkemesinin 2022/111 Esas sayılı mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklı alacak davasında davalı olan ....'nin diğer davalı ... 'e de karşı dava açtığı, karşı davada karşı davalı olamayacağından ....'in karşı davalı olarak dava ehliyetinin bulunmadığı gerekçesiyle; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi ve 115 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarında dava şartı yokluğundan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; dava şartı yokluğundan davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu, aksi halde bile karşı davanın ayrıldıktan sonra da yargılamaya devam edilmesi gerektiğini belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, karşı davanın yalnız asıl davanın davacısına karşı açılabileceği, asıl davada davacı olmayan kişilere karşı dava açılamayacağo açılmışsa Mahkeme, üçüncü kişiye karşı açılmış olan karşılık davayı reddedileceği ve yalnız asıl dava inceleyip karara bağlanacağı; somut olayda karşı davanın asıl davadaki davacı dışındaki davalı ... aleyhine de açıldığı, Mahkemece davalı ... T.'ye yöneltilen karşı davanın asıl dava dosyasından ayrılarak usulden reddine karar verilmesinde isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle; başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; dava şartı yokluğundan davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu, aksi halde bile karşı davanın ayrıldıktan sonra da yargılamaya devam edilmesi gerektiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, karşı davanın taraflarının kimler olabileceği, karşı davanın şartları, dava şartları, taraf teşkili, usul ekonomisi noktasında toplanmaktadır. Dava, ölüme bağlı mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'un 26 ncı maddesi, 30 uncu maddesi, 33 üncü maddesi, 114 ve 115 inci maddeleri, 132 ve devamı maddeleri, 190 ıncı maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri; 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 6 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Karşı dava açılabilmesinin şartları 6100 sayılı Kanun'un 132 nci maddesinin birinci fıkrasında asıl davanın açılmış ve hâlen görülmekte olması ve karşı davada ileri sürülecek olan talep ile asıl davada ileri sürülen talep arasında takas veya mahsup ilişkisinin bulunması yahut bu davalar arasında bağlantının mevcut olması olarak açıklanmış olup bu iki şart dışından karşı davanın kimlere karşı açılabileceğine yönelik aynı Kanun'da kısıtlayıcı bir düzenleme bulunmamaktadır.
2. Aynı Kanun'un 132 nci maddesinin birinci fıkrasındaki şartlar gerçekleşmeden karşı dava açılması halinde dahi Mahkeme, talep üzerine yahut resen, karşı davanın asıl davadan ayrılmasına karar verilebileceği ve aynı Kanun'un 133 üncü maddesinde de karşı davanın açılma şekli ve süresi düzenlenmiştir.
3. Ayrıca, aynı Kanun'un 30 uncu maddesinde düzenlenen usul ekonomisi ilkesi uyarınca hâkim, yargılamanın makul süre içinde ve düzenli bir biçimde yürütülmesini ve gereksiz gider yapılmamasını sağlamakla yükümlüdür.
4. Son olarak da aynı Kanun'un 166 ncı maddesi birinci fıkrası uyarınca, aynı yargı çevresinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış davalar, aralarında bağlantı bulunması durumunda, davanın her aşamasında, talep üzerine veya kendiliğinden birleştirilebileceği ve aynı Kanun'un 166 ncı maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca da davaların aynı veya birbirine benzer sebeplerden doğması ya da biri hakkında verilecek hükmün diğerini etkileyecek nitelikte bulunması durumunda bağlantı var sayılacağı düznelenmiştir.
5. Yukarıda açıklanan kanuni düzenlemelere göre yapılan incelemede, somut olayda, Mahkemece yazılı gerekçesiyle davanın dava şartı yokluğundan reddine karar verilmiş ise de, karar hatalı olmuştur. Şöyle ki, 6100 sayılı Kanun'un 132 nci maddesinde düzenlenen karşı davanın şartları arasında kimlere karşı açılabileceğine yönelik kısıtlayıcı bir düzenleme bulunmadığı, ayrıca asıl dava ve karşı dava olarak açılan işbu davanın aynı veya birbirine benzer sebeplerden doğduğu ve de biri hakkında verilecek hükmün diğerini etkileyecek nitelikte bulunduğundan davalar arasında bağlantı da olduğu anlaşılmakla; Mahkemece davaların ayrılarak yazılı şekilde usul ekonomisi ilkesine de aykırı olacak şekilde dava şartı yokluğundan reddine karar verilmesi hatalı olmuş, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan harcın istek halinde yatırana iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.