"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2651 E., 2024/618 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bursa 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/73 E., 2020/845 K.
Taraflar arasındaki nüfus kaydının düzeltilmesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa 1. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2017/2281 Esas sayılı dosyasından düzenlenen mirasçılık belgesinin hatalı olduğunu, bu nedenle mirasçılık belgesinin iptaline yönelik Bursa 4.Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2019/273 Esas sayılı dosyası ile dava açıldığı, mahkemece davacının soybağının tespiti davası açması için süre verildiği, Bursa 1. Sulh Hukuk Mahkemesi dosyasında verilen kararda, murisin kızı ... ...'ün 01.01.1961 tarihinde dul ve çocuksuz olarak vefat ettiğinin belirtildiği, ancak bunun doğru olmadığı, murisin kızı ... ...'ün ... ... isminde bir çocuğunun olduğunu, bunun ispatlanması ile de murisin mirasçısı olduğunun kanıtlanacağı, ... ...'ün kendisinden önce ölen çocuğu ...'nin olduğunu, ...'nin de ..., ... ve ... ... isimli 3 çocuğunun olduğunu, ..., ... ve ... ...'nın da bekar ve çocuksuz olarak vefat ettikleri ve geriye mirasçı olarak teyzeleri ...'in kaldığını, ...'in ise mirasçılarının ..., ..., ..., ..., ... ve davacı ...'in olduğunu iddia ederek ...'nin kızı ... ...'ün ... ...'nın annesi olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle, Bursa 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin davacıya soybağının tespiti davası açması için süre verdikten sonra iş bu ara karardan döndüğünü, davanın dayanağının kalmadığını, davacının aktif dava ehliyetinin olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; nüfus kayıtlarının düzenli ve gerçeğe uygun olarak tutulmasının kamu düzeni ile ilgili olduğu, davacıdan DNA incelemesine esas olmak üzere mezar kayıtlarının bildirilmesi istenilmiş, ancak belirlenen süreye rağmen bu hususun yerine getirilmediği ve DNA incelemesine esas olacak inceleme için herhangi bir beyanda da bulunulmadığı, bu kapsamda İlk Derece Mahkemesi tarafından celp edilen bilgi ve belgeler ile de davanın ispatlanamadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın reddi kararı yönünden İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesi ile davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davanın reddi yönünden kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, nüfus kaydının düzeltilmesi davası olup, uyuşmazlık, davanın reddi koşullarının oluşup oluşmadığı, yargılamanın usul kurallarına uygun yapılıp yapılmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu'nun 35 inci, 36 ncı ve 40 ıncı maddeleri; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Davacı murisi ...'nin annesinin ... kızı ... olduğunun tespitini talep ve dava etmiştir.
2.04.06.1958 tarihli ve 15/6 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararı gereğince, maddî olayları açıklamak taraflara; ileri sürülen olayları hukuken nitelemek, uygulanacak Kanun hükümlerini tespit etmek ve uygulamak görevi hakime aittir. Nitekim 6100 sayılı Kanun’un 33 üncü maddesinde hâkimin, Türk Hukuku'nu re'sen uygulayacağı belirtilmiştir. Bu ilke gereği açılan davayı nitelemek ve açılmış bir dava hakkında doğru hukuk kurallarını bulup uygulamak hâkime düşen bir görevdir.
3.Kayıt düzeltilmesi, aile kütüğüne işlenmiş kaydın bir kısmının düzeltilmesi veya değiştirilmesidir. Nüfus kütüklerindeki doğru olmayan kayıtların düzeltilmesi için mahkemeden karar alınması zorunludur. İşte bu noktada, nüfus kütüğünde yer alan doğru olmayan kayıtlar, ilgilileri veya Cumhuriyet savcısı tarafından açılacak olan kayıt düzeltme davası ile gerçek durumuna uygun hale getirilebilir ki, bu dava uygulamada nüfus kaydının düzeltilmesi davası olarak adlandırılmakta olup zamanaşımı ve hak düşürücü süreye bağlı olmayan nüfus kaydının düzeltilmesine ilişkin davalarda, DNA testi dahil her türlü kanıta başvurulabilir.
4.Somut olayda, dava nüfus davası olup, dava dosyası arasında davacının kök kayıtlarını içeren nüfus kayıtlarında eksiklik bulunmaktadır. Öncelikle; davayla ilgisi bulunan sağ ve ölen kişilerin tüm vukuatlı nüfus kayıt bilgilerinin (geldi ve gittisi dahil) istenmesi, nüfus kayıtlarına göre dava nedeniyle hakları etkilenecek kişilerin davaya dahil edilip, varsa diğer delillerin toplanması, gerekirse re'sen toplanacak deliller de dikkate alınarak sonucuna göre uyuşmazlık hakkında karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik inceleme ve araştırma yapılarak karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın bu nedenle bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1 Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.