"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1564 E., 2021/2014 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 15. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/526 E., 2020/649 K.
Taraflar arasındaki araç mülkiyetinin tespiti ve tescili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili, davalı ... vekili ve dahili davalı ...Motors...Ltd.Şti. vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı ... vekili ve dahili davalı ...Motors...Ltd. Şti. vekilinin başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili ve dahili davalı ...Motors...Ltd.Şti. vekili tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 15.02.2024 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde gelen davacı vekili Avukat ... ile davalılardan ... vekili Avukat ... ve dahili davalı ...Motors Otomotiv San. Tic. Ltd. Şti. ...'in sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00'te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkili tarafından ...plakalı aracın satışı için sahibinden.com isimli siteye ilan verildiğini, dava dışı ... ...isimli kişinin müvekkili şirketin ortağını arayarak aracı satın almak istediğini söylediğini, satış için 190,00 TL kapora yatırıldığını, ... ile buluşulduğunu, notere gidip aracın satışı için vekaletname verilmesi gerektiği, bu arada ödemenin yapılacağının söylenmesi üzerine müvekkili şirket yetkilisinin kandırılarak 25.10.2017 tarihli vekaletnamenin alındığını ancak ödemenin yapılmadığını, aracın hile yoluyla müvekkilinden alındığını, aracın aynı gün ... ...tarafından diğer davalı ...'e satıldığını, bu davalının da bilahare ...'e aracı sattığını, söz konusu satışların muvazaalı olduğunu belirterek, araç satışının iptal edilerek müvekkili adına aracın tesciline ve aracın iadesine karar verilmesini, aracın tesliminin mümkün olmaması ve araç üzerinde hasar oluşması halinde bu hasar bedelinin de hesaba katılarak, araç değerinin satış tarihi itibariyle işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan tahsilini istemiş, 30.10.2017 tarihli dilekçesi ile; araç yeniden satıldığından, aracı satın alan ...Motors...Ltd.Şti.nin davaya dahiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili; müvekkilinin de mağdur olduğunu, müvekkilinin galericilik işi yaptığını, aracın ... isimli kişi tarafından müvekkilinin işyerine getirildiğini, müvekkilinin tanıdığı olan ... isimli kişinin paraya ihtiyacı olduğundan dava konusu aracı satmak istediğini belirttiğini, 230.000,00 TL'ye pazarlık yapılarak aracın satın alındığını belirterek, davanın reddini istemiştir.
2. Dahili davalı ...vekili; husumet itirazında bulunduklarını, esasa ilişkin olarak da kendisine yapılan satışın gerçek bir satış olduğunu, iyi niyetli üçüncü kişi konumunda bulunduğunu belirterek, davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ...; davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu aracın görmüş olduğu satışlara ilişkin evraklar, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının 2016/170354 soruşturma sayılı dosyası, bu dosya üzerinden açılan Ağır Ceza dosyasının celp edildiği, WDD2120821A962609 şasi nolu 2014 model Mercedes Benz marka E250 model aracın davacı tarafından satışı için sahibinden.com isimli internet sitesine konulduğu, dava dışı ... ...tarafından davacı ile iletişime geçilmek suretiyle aracın satın alınmak istendiği, davacı şirketin yetkilisinden istek üzerine dava dışı ... Öztürk'e vekaletname verildiği, vekaletnamenin verildiği 25.10.2017 tarihinde dava konusu aracın ... ...tarafından davalı ...'e satıldığı, aracın aynı gün ... tarafından diğer davalı ...'e devrinin yapıldığı, aracın en son ... tarafından 27.10.2017 tarihinde diğer davalı Otonam...Ltd.Şti.ne devredildiği, satış sebebiyle davacıya hiçbir ödeme yapılmadığı, dava konusu aracın vekaletnamenin kötüye kullanılması suretiyle davacının rızası dışında elinden çıktığı, davalılar ... ve ...'in Ankara 7. Ağır Ceza Mahkemesinin 2018/630 E. sayılı dosyasına yansıyan eylemleri ve vekaletnamenin alındığı tarih ile satışların gerçekleştiği tarihin aynı olduğu nazara alındığında iyi niyetli olarak kabul edilmelerinin mümkün olmadığı, bu sebeple bu kişilerin mülkiyeti kazanamadıklarının kabul edilmesinin gerektiği, diğer davalı Otonam...Ltd.Şti.'nin araç alım-satım işi ile uğraştığı, dosya kapsamındaki resmi senede göre dava konusu aracın kasko bedeli 278.372,00 TL iken 202.000,00 TL üzerinden satışın gerçekleştirildiği, satış bedelinde aşırı oransızlık olduğu, tüm bu durumlar nazara alındığından davalı şirketin iyi niyetli olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı, trafik tescile ilişkin işlem açıklayıcı nitelikteki idari bir işlem olması sebebiyle tescil hükmü kurmanın mümkün olmadığı gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne, dava konusu WDD2120821A96209 şasi nolu Mercedes Benz marka 2014 otomobilin dahili davalı şirket tarafından davacıya iadesine, davacının tescile yönelik talebinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili, dahili davalı ...Motors...Ltd.Şti. vekili ve davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; Mahkemece verilen hükümde, aracın müvekkiline iade edilememesi halinde hükmün ne şekilde icra edileceğinin karara bağlanmadığını, araç üzerinde hasar ya da değer kaybı olması halinde bu bedeller de hesaba katılarak aracın güncel satış değerinin davalılardan faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve talepleri doğrultusunda karar verilmesini istemiştir.
2. Dahili davalı ...Motors...Ltd.Şti. vekili; müvekkili şirketinin yargılamaya sonradan dahil edilmesinin mümkün olmadığını, dava konusu olaya ilişkin Ceza Mahkemesi kararının beklenmesi gerektiğini, müvekkilinin iyiniyetli olduğunu, aracı 237.000,00TL'ye satın aldığını, müvekkili galerici olduğundan aracın değerinin altında alınmasının normal olduğunu, hükümde yargılama gideri ve vekalet ücreti yönünden de hatalar yapıldığını ileri sürerek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
3. Davalı ... vekili; davacı tarafın basiretli tacir gibi davranmayarak aracın satışı için vekaletname verdiğini, müvekkilinin iyiniyetli şekilde aracın bedelini ödeyerek satın aldığını, aracın değerini belirlemede kasko bedelinin esas alınamayacağını, ceza dosyası sonucunun beklenmesi gerektiğini belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu aracın, davacının elinden iradesi sakatlanarak (rızası dışında) çıktığının kabulünün gerektiği, bu durumda davalı ...'ın iyiniyet savunmasında bulunmasının mümkün olmadığı, davalı Otonam...Ltd.Şti.nin ise aracı bir oto galerici olan ...'ten satın aldığı, davalı şirket yetkilisi...nin, dava konusu araca ilişkin dolandırıcılık suçundan yapılan soruşturma kapsamında ifade vermek için karakolda bulunduğu esnada davalı ... ile yanyana olduğunu gösterir kamera görüntülerinin dosyaya sunulmuş olması ve galericilik işi ile iştigal eden davalı şirketin dava konusu aracı piyasa değerinin çok altında bir bedelle satın almış olması gözetildiğinde davalı şirketin iyiniyet iddiasına itibar edilmediği, dosyada mevcut deliller vicdani kanaatin oluşması bakımından yeterli görüldüğünden Ceza Mahkemesinde yapılan yargılama sonucunun beklenmesi gerektiği yönündeki istinaf itirazlarının reddedildiği, dava konusu aracın, son olarak dahili davalı Otonam...Ltd.Şti. adına kayıtlı olduğu anlaşıldığından dava dilekçesinde husumet yöneltilmeyen söz konusu şirketin davaya dahil edilmesinde usul ve yasaya bir aykırılık görülmediği, yargılama gideri ve vekalet ücreti hususunda tam kabul esas alınarak hüküm kurulmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, dava dilekçesinde, aracın davacı şirket adına tesciline ve aracın davacı şirkete iadesine karar verilmesi talep edilmişse de; çoğun içinde azın da olduğu ilkesinden hareketle, dava konusu aracın davacı şirkete ait olduğunun tespitine karar verilmesi ile yetinilmesi gerekirken, aracın davacı şirkete iadesine şeklinde hüküm kurulmasının doğru görülmediği, bu husus yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı ... ve dahili davalı ...Motors...Ltd. Şti. vekilinin istinaf itirazlarının esastan reddine, davacı tarafın istinaf başvurusunun kabulü ile, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, düzelterek yeniden esas hakkında karar verilmesi gerektiği anlaşılmakla; davanın kabulü ile, WDD2120821A96209 şasi nolu Mercedes-Benz marka 2014 model otomobilin mülkiyetinin davacıya ait olduğunun tespitine, tescil idari bir işlem olduğundan bu yöndeki talebin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili ve dahili davalı ...Motors...Ltd.Şti. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, müvekkilinin ikinci el araç alım-satım işiyle uğraştığı için dükkanına gelen müşteriden bu aracı satın aldığını, 230.000,00 TL bedelle aldığı aracın dekontlarının ve bilgilerin dosyada mevcut olduğunu, en azından aracın değeri konusunda teknik inceleme yapılıp, değerlendirmenin ona göre yapılması gerektiğini, alış ve satış tarihinin aynı gün olmasının müvekkilin kötüniyetli olduğunu göstermeyeceğini, davanın tespit davası mı eda davası mı olduğunun açıkça ortaya konması gerektiğini, tespit davası şeklinde hüküm kurulduğunu ancak eda davası gibi değerlendirme yapılarak çelişkiye düşüldüğünü belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ...Motors...Ltd.Şti. vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, davaya konu aracın niteliği gereği davacının iradesi dışında elinden çıkmış eşya olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığını, davacının kendi iradesi ile aracın satışı konusunda ...'a noterde düzenlenmiş vekaletname verdiğini ve ...'ın emin sıfatıyla zilyet olduğunu, davacının vekalet verdiği ... ...isimli kişinin aracın parasını vermemesi ya da vekaleti kötüye kullanmasının davalı müvekkili şirketin emin sıfatı ile zilyetliğine zarar verecek bir durum olmadığını, davacının dolandırıldığı iddia ettiği iki satış işleminden sonra müvekkilinin aracı aldığını belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; vekaletin hile ile alındığı ve kötüye kullanıldığı iddiasıyla, araç satış sözleşmesinin iptali ile araç mülkiyetinin tespiti ve tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 3 ve 989 uncu maddesi.
2. Dairemizin 27.03.2023 tarihli ve 2022/7840 E., 2023/801 K. sayılı ilamı.
3. Değerlendirme
1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 989 uncu maddesi; "Taşınırı çalınan, kaybolan ya da iradesi dışında başka herhangi bir şekilde elinden çıkan zilyet, o şeyi elinde bulunduran herkese karşı beş yıl içinde taşınır davası açabilir.
Bu taşınır, açık artırmadan veya pazardan ya da benzeri eşya satanlardan iyiniyetle edinilmiş ise; iyiniyetli birinci ve sonraki edinenlere karşı taşınır davası, ancak ödenen bedelin geri verilmesi koşuluyla açılabilir.
Diğer konularda iyiniyetli zilyedin haklarına ilişkin hükümler uygulanır." hükmünü içermektedir.
2. Temyizen incelenen karar; tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine ve özellikle temyiz olunan kararda da belirtildiği üzere; dosyada mevcut deliller vicdani kanaatin oluşması bakımından yeterli görüldüğünden Ceza Mahkemesinde yapılan yargılama sonucunun beklenmesinin sonuca etkili olmayacağı, dava konusu aracın davacının rızası hilafına elinden çıktığı ve araç satışlarının vekalet verilen tarih ve onu takip eden günlerde art arda yapılmış olduğu, araç alım-satımı ile uğraşan davalı Otonam...Ltd.Şti.nin mesleki faaliyeti kapsamında gerekli özeni göstermeyerek aracı piyasa değerinin altında satın aldığı, tüm dosya ve ceza dosyası kapsamında toplanan bilgi ve belgelerden ve TMK'nın 3 üncü maddesine göre kendisinden beklenen özeni göstermeyen kimsenin iyiniyet iddiasında bulunamayacağı gözetildiğinde davalıların iyiniyet savunmasına itibar edilemeyeceğinin anlaşılmış olmasına göre usul ve kanuna uygun olup, davalı ... vekili ve dahili davalı ...Motors...Ltd.Şti. vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
17.100,00 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davalı Otonam...Ltd.Şti.'den alınıp davacıya verilmesine,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harçlarının temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.