"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2021/63 E., 2023/13 K.
Taraflar arasındaki istirdat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalı üniversitenin Hukuk Fakültesinde öğrenci olduğunu, öğrenim gördüğü süre boyunca bazı dersler için ücret ödeyerek yaz okuluna katıldığını, ayrıca yıllık eğitim ücretini ödediği hâlde başarısız olduğu dersler için yeniden ödeme yapmak zorunda kaldığını belirterek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 500,00 TL'nin yasal faizi ile birlikte davalı Üniversiteden tahsilini istemiş, 23.11.2022 tarihli bedel artırım dilekçesiyle talebini 50.799,44 TL'ye artırmıştır.
II. CEVAP
Davalı vekili; işbu davada İdare Mahkemelerinin görevli olduğunu, dava konusu talebin zamanaşımına uğradığını, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, müvekkili Üniversitenin dönemlik ücretlendirme yaptığını, davacının not ortalamasının yetersizliği nedeniyle bazı dönemlerde ders tekrarı yaptığını, bu dersler için dönem ücreti dışında davacıdan herhangi bir ücret alınmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 18.11.2014 tarihli ve 2014/1838 E., 2014/2659 K. sayılı kararıyla; idari yargıda görülmesi gerektiğinden bahisle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesinin 10.03.2016 tarihli ve 2015/3325 E., 2016/4247 K. sayılı ilamında; davada kamu hukukundan kaynaklanan ve idari yargıda görülmesi gereken idari bir işlem veya hizmetin söz konusu olmadığı, taraflar arasındaki uyuşmazlığa özel hukuk hükümlerinin uygulanması gerektiğinden işin esasına girilerek oluşacak uygun sonuç doğrultusunda bir karar verilmesi gerekçesiyle, kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 14.11.2017 tarihli ve 2016/788 E., 2017/1420 K. sayılı kararla; davacının ücretli olmasından haberdar olduğu yaz okuluna katılmasının zorunlu olmadığı, yaz okuluna katılmak yerine başarısız olunan dersin bir üst sınıfta ücretsiz olarak alınması hakkına sahip olunduğu, yaz okuluna katılmak suretiyle başarısız olunan dersin tekrardan alınması külfetinden kurtulma imkanına sahip bulunulmasından dolayı davalı kurumun yaz okulu ücretini almasında Yükseköğretim Genel Kurulunun kararlarına aykırılık bulunmadığı, davacının istirdat isteminde haklı olmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiş; karara karşı, davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 09.11.2020 tarihli ve 2020/3761 E., 2020/6220 K. sayılı ilamıyla; davanın yaz okulu bedellerinin iadesi ile dönem içinde tekrar alttan alınan dersler için ödenen bedelin iadesi istemine ilişkin olduğu, Mahkemece, davacının yaz okulu ücretinin iadesi istemine ilişkin değerlendirme yapılıp hüküm kurulmuşken, davacının dönem içinde alttan aldığı dersler için ödediği bedelin iadesi istemi hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmediği gerekçesiyle davacının sair temyiz itirazları incelenmeksizin, karar usulden bozulmuştur.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bozma sonrası alınan 25.10.2022 tarihli bilirkişi ek raporu ile; yapılan tahsilatlardan davacının tekrar aldığı dersler nedeniyle ödediği tutarlar ayrıştırıldığında 50.549,44 TL'nin davacının tekrar aldığı dersler için ödediği tutarlar ve TL karşılıkları olduğunun tespit edildiği, YÖK'ün 15.09.2008 tarihli ve 2008.19.2427 sayılı kararında alttan alınan dersler için öğrenciden ücret alınmasının uygun olmadığının belirtildiği, öğrenci tüketicinin bu yöndeki talebinin yerinde olduğunun kanaatine varıldığı, yapılan bilirkişi incelemesinde öğrencinin yaz okulu dışındaki dönemde alttan aldığı dersler için okula ödediği toplam bedelin 50.549,44 TL olduğunun görüldüğü, bu bedeller toplamının tüketiciye iadesinin gerekeceği, yaz okulu olarak isimlendirilen dönemde davalı okulun eğitim-öğretim alt yapısı ve faaliyeti için giderlerinin olması karşısında öğrenci tüketicinden bu gideri ve belirli maliyet kalemlerini talep etmesinin menfaatler dengesinin gereği olduğu gerekçesiyle; davanın kabulüne, 50.799,44 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; YÖK'ün 18.03.2015 tarihli ve 12 oturum numaralı 2015.12 sayılı kararı, emsal kararlar ve diğer belgelere ilişkin değerlendirme yapılması istenmesine rağmen bu taleplerinin kabul edilmediğini, bazı dönemlerde ders tekrarı yapan davacıdan öğrenim ücreti dışında başka bir ücret alınmadığını, müvekkili Üniversitenin davacıdan okul ücretin ilk taksitini kesin kayıt sırasında, ikinci taksitini ise ikinci yarıyıl başında ders kayıtları esnasında aldığını, davacının okula o dönem için kayıt yaptırması halinde öğretim ücretini ödemesinin zorunlu olduğunu, bilirkişi tarafından davacı tarafça ödenen ücretin, dönem ücreti olduğu kısmı dikkate alınmaksızın işbu ücretin ders başına mükerrer ücret olarak hesaplama yapıldığını, davacının müvekkili üniversite bünyesinde herhangi bir alacağının bulunmadığını, ıslaha karşı zamanaşımı itirazlarının da dikkate alınmadığını belirterek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; yaz okulu için ödenen bedeller ile dönem içinde alttan alınan dersler için ödenen bedelin iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Dairemizin 22.03.2023 tarihli ve 2022/8560 E., 2023/737 K. ve 21.10.2020 tarihli ve 2020/4049 E., 2020/5927 K. sayılı emsal nitelikteki ilamları.
3. Değerlendirme
1. YÖK'ün 15.09.2008 tarihli kararında; "2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu'nun Ek 10 uncu maddesine göre mali, idari ve ekonomik konularda kurulun gözetim ve denetimine tabi olan vakıf yükseköğretim kurumlarında okuyan öğrencilerden kayıt yaptırdıkları dönem ve eğitim–öğretim yılı için ücret alındığı, bir üst sınıfa geçen ve bir önceki eğitim–öğretim yılı dönemi için ücret ödemiş olan öğrencilerden daha önce alıp da başaramadığı ve yeniden alması gereken ücretleri daha önce alınmış/ödenmiş olan alt sınıf dersleri için bir ücret alınmasının uygun olmadığına karar verilmiştir.''
2. YÖK'ün uygulamada yaşanan tereddütlerin giderilmesi amacıyla 18.03.2015 tarihli ve 12 nolu oturumunda alınan 2015.12 sayılı kararıyla; ''Vakıf Yükseköğretim kurumlarında ders ücreti ödediği yılda/dönemde başarısız olan öğrenci, bir sonraki yılda/dönemde bu dersi dönem/eğitim-öğretim yılı dışında ek bir ücret ödemeden alma hakkına sahip iken, başarısız olunan dersi zorunlu olmayan yaz okulunda kendi talebi ile almak istediği taktirde ücret ödemesi gerektiği, ayrıca öğrencilerden dönem tekrarı veya normal eğitim süresine aşan eğitim-öğretim yılı/dönemi için ücret alınıp alınmayacağı hususunun yüksek öğretim kurumları tarafından kararlaştırılabileceği'' şeklinde düzenlemeye yer verilmiştir.
3. Yukarıda belirtilen YÖK'ün 15.09.2008 ve 18.03.2015 tarihli kararları gereği vakıf üniversitelerince, öğrencilerin başarısız olduğu ya da hiç almadığı derse ilişkin bir sonraki dönem alacağı dersler için öğretim ücreti dışında her ne ad altında olursa olsun ayrı bir ücret alınması hukuka aykırıdır. Aksi bir uygulama halinde fazla tahsil edilen ücretler sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca geri alınabilecektir. Ancak, dönemin uzaması nedeniyle öğrenciden ücret alınmasına bir engel bulunmamaktadır.
4. Somut olayda, davacının normal mezuniyet süresinde mezun olamayıp okulu uzattığı ve kaydını yenilediği görülmüştür. Normal süreyi aşan dönemler için Üniversite tarafından ücret alınması YÖK'ün 18.03.2015 tarihli kararı da dikkate alındığında uygundur.
5. Hal böyle olunca Mahkemece; başarısız olunan derslerle ilgili davacı öğrencinin ödediği ücretlerin davalı Üniversitenin belirlediği dönem ücreti dışında ek ücret olup olmadığının tespit edilmesi ve ulaşılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, yetersiz bilirkişi raporu esas alınarak yazılı şekilde karar verilmiş olması, doğru görülmemiş olup, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi uyarınca davalı yararına BOZULMASINA,
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
24.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.