"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/2762 E., 2022/1986 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : İzmir 5. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2015/435 E., 2019/400 K.
Taraflar arasındaki karşılıklı olarak görülen itirazın iptali ve alacak davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince; asıl ve karşı davaların kabulüne, birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı/karşı davacı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı/karşı davacı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili asıl davada; tarafların kardeş olup "Kristal Oto Cam Galeri" unvanlı adi ortaklığın yarı yarıya sahibi bulunduklarını, ortaklık hisse oranlarını koruyarak ..........., Oto Cam unvanlı işyeri ile birleşerek Ar-El Oto Cam Pazarlama ve Tic. Ltd. Şti.ni kurduklarını, şirketin kuruluş aşamasında davalının adi ortaklığa düşen % 50 şirket hissesini kendi adına tuttuğunu, davalının müvekkili adına olması gereken % 25 hisseyi devretmemesi ve kar payı dağıtımında esas olmak üzere ödeme yapmaması üzerine dava açıldığını, İzmir 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2006/220 E., 2012/161 K. sayılı kararıyla şirketin % 25 hissesinin müvekkili adına tesciline, taleple bağlı kalınarak 10.000,00 TL kâr payının ödenmesine karar verildiğini, kesinleşen davada birçok bilirkişi raporu alındığını, son alınan 28.11.2011 tarihli bilirkişi heyet raporunda müvekkiline düşen kar payının 127.441,24 TL olduğunun tespit edildiğini, 63.796,00 TL'nin daha önceden ödendiğinden bakiye 63.645,24 TL kar payı alacağı kaldığını, taleple bağlı kalınarak 10.000,00 TL'ye hükmedildiği için müvekkilinin 2000-2006 yılları için hesaplanabilen bakiye alacak miktarının 53.645,24 TL olduğunu, bakiye alacağın tahsili için başlatılan icra takibine haksız bir şekilde itiraz edildiğini ileri sürerek; icra takibine itirazın iptaline ve lehe icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili birleşen davada; kesinleşen dosyada kâr payı alacağının 2000-2006 yılları arasında tespit edildiğini, 28.11.2011 tarihli bilirkişi raporunda davalı şirketin 1992-1999 yıllarını kapsayan 8 yıllık dönem için kar payını hesaplama yapılacak belgeler ibraz edilmediği için Mahkemece münasip bir bedel tayin edilmesi yerinde olacağı belirtildiğini ileri sürerek; belirsiz alacak davası olarak, müvekkilinin Ar-El Oto Cam Pazarlama ve Tic. Ltd. Şti'nde olan % 25 hissesi karşılığı, 1992-1999 yılları arasında Borçlar Kanunu'nun 42 nci maddesi göz önüne alınarak hesaplanacak kar payı ve 04.02.2006 tarihinden işbu dava tarihine kadar bilirkişi marifetiyle hesaplanacak kar payı olmak üzere toplam 10.000,00 TL'nin 04.02.2006 tarihinden itibaren değişen oranlarda reeskont faiziyle tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP VE KARŞI DAVA
Davalı vekili; adi ortaklığa ilişkin 5 yıllık zamanaşımı süresinin geçtiğini, talep edilen alacağın 2000-2006 yıllarına ait olduğunu, ilk davanın 11.04.2006 tarihinde açıldığını, fazlaya ilişkin kısım yönünden sürenin durmadığını, dava hakkının tescil tarihi ile başlamadığını, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre talep edilde dahi zamanaşımı süresinde dava açılmadığını, limited şirketin 30.04.2003 tarihli kararı ile kâr payının dağıtılmamasına karar verildiğini, müvekkilinin şirketten kâr payı almadığını, kendisinden kâr payı talep edilemeyeceğini, şahıs firmasının 31.12.1992 tarihinde kapatılarak tasfiye edildiğini, davacının limited şirkete sermaye koymadığını, iş akdi ile çalıştığını, sermaye artırımı yapıldığında da katkısı olmadığını savunarak, davanın reddini istemiş, karşı davada; davacının % 25 hissesine göre sermaye artırımına katkıda bulunmadığını ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 10.000,00 TL'nin 09.10.2003 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsilini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflar arasındaki 04.03.1992 tarihli adi ortaklık sözleşmesine göre, Kristal Oto Cam Galerisi ünvanlı firmada mevcut % 50 Ömer Y., %50 H. Mehmet Y. adına hisselerin tamamının 07.10.1998 tarihli "Ortaklık sözleşmesidir" başlıklı yazıda yer alan sözleşme hükümleri kapsamında 04.03.1992 tarihinde kurulan Ar-El Oto Paz. ve Tic. Ltd. Şti.ne devredildiği, devir ile birlikte limited şirketteki % 50 ortaklık payının, %25 er hissenin taraflara ait olduğunun kabul edildiği ancak tescil işlemlerinin yapılmadığı, böylelikle ... ile ... arasında gizli bir adi ortaklık ilişkisinin kurulduğu, kesinleşen davada % 25 hissesinin davacı adına kayıt ve tesciline ve taleple bağlı kalınarak 10.000,00 TL kâr payının tahsiline karar verildiği, saklı tutulan bakiye 53.645,24 TL alacağın talep edilebileceği, davalı adına % 25 hissenin davacı adına tescili tarihi ile takip tarihi arasında geçen sürede 5 yıllık zamanaşımı süresinin dolmadığı, karşı davada sermaye artırım bedelinden davalının sorumlu olduğu, birleşen dava yönünden ise dava dışı şirketin 1992-1999 yılları arasında toplam 36.585,67 TL kar elde ettiği, davacı hissesine düşen kâr dağıtım tutarının 9.143,92 TL belirlendiği, 2006 yılından davanın açıldığı 2014 yılına kadar ise dava dışı şirketin dağıtılabilir kâr elde etmediği, kârdan fazla zararı bulunduğu gerekçesiyle; asıl davanın kabulü ile 53.645,24 TL kâr payı asıl alacağı ile 92.496,15 TL işlemiş faiz alacağı dahil olmak üzere toplam 146.141,39 TL alacağa ilişkin itirazının iptali ile asıl alacağı takip tarihinden itibaren değişen oranlardaki reeskont faizi uygulanmak suretiyle takibin devamına, asıl alacağın %20'si miktarındaki 29.228,27 TL icra inkar tazminatının davalı karşı davacıdan tahsiline, karşı davanın kabulü ile sermaye arttırım payından kaynaklı 10.000,00 TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davacı karşı davalıdan tahsiline, birleşen davanın kısmen kabulü ile 9.143,92 TL kâr payı alacağının 04.02.2006 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlardaki reeskont faizi ile birlikte davalı karşı davacıdan tahsiline, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı/karşı davacı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı/karşı davacı vekili; davacının 2000-2006 yılları arasındaki kalan bakiye kâr payını talep ettiği, İzmir 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2006/220 E., 2012/161 K. sayılı ilamı neticesinde 10.000,00 TL'lik kâr payı almaya hak kazandığı, bu davada fazlaya ilişkin haklar saklı tutularak kısmi dava açıldığını, zamanaşımının alacağın yalnız kısmi dava konusu yapılan miktar için kesildiğini, adi ortaklıktan talep edilebilecek kar payı alacakları 5 yıllık zamanaşımına tabi olup icra takip tarihi itibariyle alacağın zamanaşımına uğradığını, TTK'nın 661 inci maddesinin üçüncü fıkrasında şirketin haksız alınan karın geri alma hakkının paranın alındığı tarihten itibaren beş yıl, iyi niyetin varlığında iki yıl sonra zamanaşımına uğrayacağını, bu sürelerin fazlasıyla geçtiğini, kanun gereği kâr payı talebinin yöneltilmesi gerekin kişinin şirket olduğunu, somut olayda davacı/karşı davalı müvekkilinden haksız alınan kâr payının (ki kâr payı dağıtılmadığını) dağıtılmadığını, haksız ödenen kar payını da şirketin isteyebileceğini, müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini, alacağın varlığının yargılamayı gerektirdiği için icra inkar tazminatına hükmedilemeyeceğini ileri sürerek; kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bilirkişi raporunda belirtildiği üzere davalının şirketten tahsil ettiği kar payından davacıya düşen 9.143,92 TL (1992-1993-1998 yılları) kar payı isteyebileceği, kesinleşen Mahkeme kararında geçen bilirkişi raporuna ve eldeki dosyada alınan bilirkişi raporuna göre 2000-2006 (dayanak davanın açıldığı tarih itibariyle) şirketin elde ettiği kar payı dikkate alındığında davacıya 127.441,24 TL düştüğü, davalı tarafından 17.01.2006 tarihinde 63.796,00 TL'lik ödeme yapıldığı, kesinleşen mahkeme kararıyla 10.000,00 TL'nin hüküm altına alındığı böylelikle davacının davalıdan bakiye 53.645,14 TL kâr payı isteyebileceği, 2006-2014 yılları arasında isteyebileceği kar payı bulunmadığı, 2000-2006 yılları ve 1992-1998 arasında davacı ile davalı arasında adi ortaklık ilişkisi devam ettiği için davacının dağıtılmamış kar payı alacağıyla ilgili olarak şirkete başvuramayacağı, kesinleşmiş Mahkeme kararı uyarınca adi ortaklık ilişkisi kurduğu davalıdan bu miktarı isteyebileceği, zira kesinleşmiş Mahkeme ilamında fazlaya ilişkin haklar saklı tutularak kar payı istenebileceğinin belirtildiği, adi ortaklığın tasfiyesi yönünde karar verilmediği, husumete ilişkin istinaf itirazı haklı görülmediği, kesinleşen ilamda taraflar arasındaki ilişki adi ortaklık ilişkisi olarak nitelendirilmiş olup davalının % 25 hissesini davacı adına tesciline dair kararın kesinleşmesiyle adi ortaklığın tasfiye edilebileceği, adi ortaklıktan kaynaklanan alacağın bu tarihten itibaren muaccel olacağı asıl davada takip, birleşen davada ise dava tarihi itibarıyla 6098 sayılı Kanun'un 147 nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca 5 yıllık dava zamanaşımının dolmadığı, takip dayanağı alacağın likit ve muayyen olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı/karşı davacı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı/karşı davacı ... vekili; zamanaşımı ve husumete yönelik itirazlarını tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, asıl ve birleşen davada adi ortaklıkta elde edilen kâr payının tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 147, 620 ve devamı maddeleri.
3. Değerlendirme
Temyiz olunan kararda belirtilen gerekçeye, davacı adına hissenin tescil edilmesine dair kesinleşen karar ile takip tarihine kadar 5 yıllık zamanaşımı süresinin geçmediği ve tescil öncesi döneme ilişkin kar payı alacağına hükmedilmesinde isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmakla, davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.