"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1536 E., 2022/1775 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Mardin 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/865 E., 2021/655 K.
Taraflar arasındaki menfi tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalı şirketin kaçak elektrik kullandığı gerekçesi ile müvekkili aleyhine Mardin İcra Müdürlüğünün 2020/4138 ve 2019/14400 E. sayılı dosyaları ile icra takibi başlatıldığını, kaçak elektrik kullanmadığını ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davalıya 100,00 TL borçlu olmadığının tespitine ve lehine kötü niyet tazminatına hükmedilmesini talep etmiş, 12.04.2021 tarihli ıslah dilekçesi ile takip dosyalarının tüm ferileriyle beraber iptali ile müvekkilinin davalıya 205.010,67 TL borcunun olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davacı adına kayıtlı olan 3321129 tesisat numaralı aboneliğe ilişkin davaya konu faturaların, EPTHY'nin 33 üncü maddesi kapsamında, tesisatın tüketimlerine karşılık gelen sayacın kaydettiği değerlere göre tahakkuk ettiğini, fatura bedelleri belli olmasına rağmen işbu menfi tespit davasının kısmi dava olarak açılmasının usûle aykırı olduğunu belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı tarafın dava konusu icra takip dosyalarındaki alacak açıklamasını kaçak elektrik kullanımına dayandırmış olmasına rağmen, gerek davaya cevap dilekçesi gerekse Dicle EDAŞ'a yazılan müzekkere cevabı dikkate alındığında alacak sebebinin abone tüketimine ve sayaçtan geçen verilere dayandırıldığı görülmekle; dava konusu menfi tespit davasında ispat yükünün alacaklı olduğunu iddia eden tarafta olduğu, davalı tarafın alacağını ve dayanağını somut delillerle ispatlaması gerektiği halde dava dosyasına Mahkemece yapılmış herhangi bir keşif, tespit raporu veya tespite yönelik resmi makamlarca tanzim edilmiş herhangi bir tutanak veya kaçak kullanıma ilişkin olarak tutanak ve bunu destekler nitelikte herhangi bir resim veya video da sunulmamış olduğu, davalı tarafça dava dosyasına sunulan cevap dilekçesi ve müzekkere cevabı dikkate alındığında takip talebindeki alacağın sebebini değiştirme yönünde beyanlar içerdiği, davalı tarafın icra takip dosyasındaki kaçak kullanım ve kaçak kullanım iddiasına dayanan alacak iddiasını ispatlamadığı ve somutlaştıramadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu edilen alacak iddiasının icra takibine para alacağı olarak takibe konulması ve davacı hakkında herhangi bir bildirim yapılmaksızın icra takibi başlatılması nedenleri ile % 20 icra tazminatının davalı taraftan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacı adına kayıtlı aboneliğe davaya konu faturalarının EPTHY'nin 33. maddesi kapsamında tesisatın tüketimlerine karşılık gelen sayacın kaydettiği değerlere göre tahakkuk edildiğini, Yargıtay kararlarına göre kaçak elektrik tespit tutanaklarının aksi ispatlanıncaya kadar geçerli resmi evrak niteliğinde olduğunu, davacının iddialarının gerçeği yansıtmadığını, müvekkili şirketin gerekli tespitleri yaparak tutanağını tuttuğunu, dosyadaki sayaç istasyon raporunun tek başına hükme yetecek ölçüde bir delil olduğunu, ispat yükümlülüğünün davacıda olduğunu ileri sürerek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; menfi tespit istemine konu icra takip dosyaları incelenmesinden; Mardin İcra Dairesinin 2019/14440 Esas sayılı icra takip dosyasında davalı takip alacaklısı Dicle EDAŞ tarafından davacı aleyhine 51.182,09 TL asıl alacak olmak üzere toplam 51.383,41 TL'nin tahsili istemi ile 04.12.2019 tarihinde başlatılan ilamsız icra takibi olduğu; borç sebebinin "20192623593 şirket hukuk birimi dosya nosu ve 321129 kaçak bedeli" olarak, takip dayanağının "22.11.2019 son ödeme tarihli Y/30010060 fatura nolu 51.182,09 TL" olarak gösterildiği; ödeme emrini 20.02.2020 tarihinde tebliğ alan takip borçlusunun takibe itiraz etmediği, takibin böylelikle kesinleştiği, takip dayanağı olarak gösterilen faturanın takip dosyasına sunulmamış olduğu, Mardin İcra Dairesinin 2020/4138 Esas sayılı icra takip dosyasında takip alacaklısı Dicle EDAŞ tarafından davacı ... aleyhine 144.317,81 TL asıl alacak olmak üzere toplam 153.627,26 TL'nin tahsili istemi ile 08.07.2020 tarihinde başlatılan ilamsız icra takibi olduğu; borç sebebinin "20202750322 şirket hukuk birimi dosya nosu ve 321129 kaçak bedeli nedeniyle asıl alacak ve gecikme bedeli" olarak gösterildiği, ödeme emrini 24.08.2020 tarihinde tebliğ alan takip borçlusunun süresinde takibe itiraz ettiği anlaşılmakla; davacının menfi tespit istemine konu icra takip dosyalarında takibin dayanağı olarak 3321129 tesisat nolu abonelik nedeniyle kaçak bedeli olarak gösterilmiş ise de, davalı şirketin tutanağının sunulması için yazılan müzekkereye rağmen dosyaya herhangi bir kaçak elektrik tutanağı sunulmadığı, davaya konu faturaların EPTHY'nin 33 üncü maddesi kapsamında tesisatın tüketimlerine karşılık gelen sayacın kaydettiği değerlere göre tahakkuk ettirildiğini savunduğu, menfi tespit davalarında takip alacaklısının takip talebinde belirttiği borç sebebi ile bağlı olduğu, davalı takip alacaklısının, dava konusu icra takibinde borç sebebini açıkça kaçak kullanım olarak belirttiği hâlde, eldeki menfi tespit davasında, takibin tüketim endeksine dayalı faturadan kaynaklandığını ileri sürmesi mümkün olmamakla birlikte, borç sebebinin takip talebinde sehven "kaçak" olarak bildirildiği, takip talebi ve ödeme emrinde belirtilen davalı şirketin hukuk birimi nezdindeki dosyaların gerçekten de tüketime dayalı borca ilişkin olduğu düşünülecek olsa dahi, bu durumda tüketime dayalı fatura nedeniyle tahakkuk ve tahsil yetkisinin Dicle EPSAŞ' a ait olduğu, davalı takip alacaklısı Dicle EDAŞ'ın ayrı bir tüzel kişiliği haiz bulunan Dicle EPSAŞ'ın görev ve sorumluluğunda bulunan tüketim endeksine dayalı olarak takip yapma yetkisinin bulunmadığı, davacının menfi tespit talebinde haklı olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesindeki sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kaçak elektrik kullanıldığı iddiasıyla başlatılan takipleri nedeniyle abonenin menfi tespit istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 72 nci maddesi,
2. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 6 ncı maddesi,
3. 6100 sayılı Kanun'un 190 ıncı maddesinin birinci fıkrası ile 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendi,
4. 30 Mayıs 2018 Tarihli ve 30436 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği'nin Faturalama esası ve dönemine ilişkin 33 üncü maddesi ile Kaçak ve Usulsüz Elektrik Enerjisi Tüketimine ilişkin 42 nci ve 43 üncü maddeleri,
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında; Mardin İcra Dairesinin 2020/4138 Esas sayılı icra takip dosyası alacağına ilişkin menfi tespit talebinde takip talebinde belirtilen borcun sebebi olarak "20202750322 Şirket Hukuk Birimi Dosya Nosu ve 3321129 Kaçak Bedeli nedeniyle Asıl alacak ve Gecikme Bedeli" olarak belirtilmesine, bu takip nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlığa yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinin doğru şekilde uygulandığının anlaşılmasına göre; davalı vekilinin söz konusu takip dosyasına yönelik temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Diğer taraftan, temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında; davalı şirket tarafından Mardin İcra Dairesinin 2019/14440 E. sayılı dosyası yönünden borç sebebinin takip talebinde sehven "kaçak" olarak bildirildiği, anılan takibin tüketime dayalı alacak olduğunun belirtildiği, bu halde alacağın tahakkuk ve tahsil işlemlerini yapma yetkisinin ayrı bir tüzel kişiliği olan Dicle Elektrik Perakende Anonim Şirketinde (Dicle EPSAŞ) olduğu, davalı takip alacaklısı Dicle EDAŞ'ın ayrı bir tüzel kişiliği haiz bulunan Dicle EPSAŞ'ın görev ve sorumluluğunda bulunan tüketim endeksine dayalı olarak takip yapma yetkisi bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
3. Yukarıda yer verilen 6100 sayılı Kanun'un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca; Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesince kararın gerekçesinde hata edilmesi halinde, İlk Derece Mahkemesince verilen karar kaldırılarak yeniden esas hakkında karar verilmesi gerekirken, hükümle birlikte bir bütünlük teşkil eden gerekçenin düzeltilmesine rağmen, yeniden esas hakkında hüküm kurulmaksızın davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş olması, usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
4. Kabule göre de; Mardin İcra Dairesinin 2019/14440 Esas sayılı dosyası takip talebinde borcun dayanağının "3321129 konulu alacak" olarak yazıldığı, takip talebi ekine "Fatura no Y/30010060- Faturalı Asıl Alacak Tutar 51.182,09 TL Son Ödeme Tarihi 22.11.2019" ibareli tablo eklendiği, 03.12.2019 tarihli ödeme emrinde borcun sebebinin "3321129 konulu alacak", 04.12.2019 tarihli ödeme emrinde ise "3321129 kaçak bedeli" olarak belirtildiği, davalı şirket tarafından davaya cevap dilekçesi ekinde sunulan tesisat endeks dökümünde Y/30010060 numaralı fatura bilgisinin yer aldığı, davalı şirket vekili tarafından davaya cevap ve istinaf başvuru dilekçelerinde borcun dayanağının tüketim endeksine dayalı faturadan kaynaklandığının ileri sürüldüğü ve menfi tespit davalarında takip alacaklısının takip talebinde belirttiği borç sebebi ile bağlı olduğu değerlendirildiğinde, tüketime dayalı borç ilişkisinin varlığı halinde davacıya ait abonelik dosyasının getirilerek davacının abonelik tesis tarihi ve abonelere elektrik hizmeti sağlama yetkisinin davalı şirkette mi ya da Dicle EPSAŞ'ta mı olduğu değerlendirilerek sonuca göre karar verilmemiş olması doğru değildir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı vekilinin 2020/4138 Esas sayılı icra takip dosyasına yönelik temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, 2019/14440 Esas sayılı takip dosyasına yönelik Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi uyarınca usulden BOZULMASINA,
3. Bozma sebebine göre, davalı vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.