"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/24 E., 2023/3 K.
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalılardan Kazanlı Belediyesi ile aralarında 04.02.1999 başlangıç tarihli ve 10 yıl süreli kira sözleşmesi imzalandığını, işbu sözleşmeye dayanarak kiralanana satmak amacıyla palmiyeler diktiğini ancak Belediyenin kiralanan alandan yol geçirileceğini bildirmesi üzerine mevcut ağaçların masrafı tarafınca karşılanmak üzere, Belediye tarafından gösterilen başka bir yere nakledildiğini, nakledilen bu yeni çukur olduğundan su baskınları nedeni ile ağaçların zarar gördüğünü, ayrıca bir kısım ağaçların da diğer davalı ... Başkanının talimatıyla, yakıldığını, bu konuda talimat vererek görevini kötüye kullanan Belediye Başkanının şahsi sorumluluğu bulunduğunu ileri sürerek, uğradığı zararın davalılardan müştereken tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekilleri; davacının uğradığını iddia ettiği zarara neden olan eylemlerin idari işlem ve eylem olması nedeniyle idari yargının görevli olduğunu, mevcut kira sözleşmesine konu kiralanan alan dışında davacı ile Belediye arasında herhangi bir hukuki ilişki bulunmadığını, ayrıca çöp alanlarının düzenlenmesi sırasında mevcut palmiyelerin fark edilmeyerek zarar gördüğünü savunarak, davanın reddini savunmuşlardır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece verilen 12.02.2013 tarihli ve 2004/511 E., 2013/74 K. sayılı kararla; davacının talebinin Belediyenin hizmet kusuru iddiasına dayandığı, aralarındaki kira ilişkisinin ve Belediyenin rıza gösterdiği iddiasının kanıtlanamadığı, hizmet kusuruna yönelik davaların idari yargının görev alanına girdiği gerekçesiyle, davanın görev yönünden usulden reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 20.06.2018 tarihli ve 2017/3307 E., 2018/6855 K. sayılı ilamla; oluşan zarar kiralanan alanın sınırları dışında meydana geldiğinden davacının sair temyiz itirazlarının reddine karar verildikten sonra, davalı ... ile davacı arasındaki uyuşmazlığın kira hukukundan kaynaklandığı ve adli yargının görev alanına girdiği, Mahkemece davanın esası incelenerek karar verilmesi gerektiğinden bahisle, karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 02.10.2019 tarihli ve 2018/477 E., 2019/295 K. sayılı kararla; davaya bakmaya görevli Mahkemenin Sulh Hukuk Mahkemesi olduğundan bahisle, davanın görev nedeniyle usulden reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili ve davalılardan Belediye vekili tarafından temyiz edilmiştir.
2. Dairece verilen 18.11.2020 tarihli ve 2020/10753 E., 2020/6741 K. sayılı ilamla; dava 31.08.2004 tarihinde açılmış olmakla, dava tarihinde yürürlükte olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) göreve ilişkin 1 ila 8 inci maddelerinin uygulanması gerektiği, davanın değeri 56.400.000.000 eski Türk Lirası olup işin esası incelenerek sonucuna uygun karar verilmesi gerekli olduğundan bahisle, karar bozulmuştur.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı ile davalılardan Kazanlı (Akdeniz) Belediyesi arasında 04.02.1999 tarihli ve 10 yıl süreli kira sözleşmesi imzalandığı, davacının kiraladığı parsele satmak amacıyla palmiye ağaçları diktiği, Belediye yetkilileri tarafından sahilde yol açılacağı ve açılacak yolun kiralanan parselden geçecek olması nedeniyle davacının palmiye ağaçlarını sökmesinin istendiği, davacının palmiye ağaçlarını dikmek üzere başka bir yer tahsis edilmesi şartıyla bu isteği kabul ettiği, bunun üzerine palmiye ağaçlarının masrafı davacı tarafından karşılanarak Belediye tarafından gösterilen başka bir yere nakledildiği, nakledilen bu yeni yer çukur olduğundan su baskınları nedeniyle ağaçların zarar gördüğü, ayrıca bir kısım ağaçların da yakıldığı, Mersin 3. Asliye Ceza Mahkemesinin 2005/323 E., 2006/927 K. sayılı dosyasının hüküm kısmında; "Kazanlı Belediye Encümenliğinin bu yerde yol çalışması ve çevre sit alanları koruma kararı alması üzerine, palmiye ağaçlarının Belediyenin çöplük alanı olarak kullanıldığı yerin bitişiğindeki araziye taşındığı, bu alanda Belediyece yaptırılan temizleme, düzenleme işlemleri sırasında şikayetçiye ait palmiye ağaçlarının bir kısmının zarar gördüğü sabit olmuştur." hükmü gereğince davalı Belediyenin haksız fiilinin sabit olduğu, tespit dosyasında yapılan keşif sonrası bilirkişi tarafından düzenlenen raporda, dava konusu yerde yapılan incelemeler neticesinde davacının 56.400,00 TL zararının oluştuğu gerekçesiyle; davanın kabulüne, 56.400,00 TL tazminatın 17.05.2004 tarihinden itibaren işleyecek olan yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili; davanın tam yargı davası olarak idari yargıda görülmesi gerektiğini, uyuşmazlığın kira sözleşmesinden kaynaklanmadığını, diğer davalının davacıya kişisel husumetinden kaynaklı zarara sebebiyet verdiği iddiası bakımından dosyanın tefrik edilmesi gerektiğini, davaya konu yer ile ilgili yazılı kira sözleşmesi bulunmadığı gibi Belediyenin şifahi olarak kira ilişkisi kurduğu ve rıza gösterdiği iddiasının da kanıtlanamadığı, davacının palmiye ağaçlarını diktiğini iddia ettiği parselin mülkiyetinin Belediyeye ait olduğunu, davaya konu yerde satmak amacıyla palmiye ağacı dikilmesine yönelik Belediyeden alınmış herhangi bir izin, olur ya da kira sözleşmesi bulunmadığını, davacının söz konusu yerdeki varlığına ve palmiye ağacı dikmesine dayanak herhangi bir hukuki ilişki bulunmadığını, kira sözleşmesinin ise çay bahçesi olarak kiralanan yere ilişkin olduğunu, yetiştiricilik yapmak için kiralanmış bir yer ve kira sözleşmesi bulunmadığını, davacının kiraladığı yer dışında bir yeri işgal ettiği, fiilen işgal edilen 2845 m²’lik alanda izinsiz olarak bedel ödemeden ticari faaliyette bulunduğunu, bu nedenle 15.07.2004 tarihli ve 53 sayılı encümen kararı ile haksız işgalden dolayı işgal harcı tahsil edilmesine karar verildiğini, aralarında şifai olarak kurulabilecek bir ilişki olmadığını, Belediyece çöp alanının düzenlenmesi temizlenmesi faaliyeti sırasında dosyada mevcut 17.05.2004 tarihli tutanaktan da anlaşılacağı üzere 3640 parsel üzerinde 50 cm boyunda 25 civarında palmiye ağacının alanın otluk olması nedeniyle fark edilemediğinden hasar gördüğünü, oysa tespit raporunda sökülen palmiye ağaçlarının toplam 376 adet ve yaşlarının 8 yaşında olduğu ve söz konusu alanda palmiyelerin 3mtx3mt şeklinde dikildiğinin belirtildiğini, kira sözleşmesinin 04.02.1999 tarihli
olduğunu beyan edilmesine rağmen ağaçların 8 yaşlarında olamayacağını, ağaçların yaşının 8 yaşlarında olmasının dahi Belediyenin bilgisi ve izni dışında bu ağaçları diktiğinin göstergesi olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili; davalının diğer davalı Belediyenin başkanlığı yaptığı dönemde gerçekleştirdiği idari işlemlerden dolayı şahsi olarak sorumlu tutulmasının hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu, ceza dosyasında müvekkili hakkında beraat kararı verildiğini, davanın reddi gerektiğini ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davacı vekili; 31.08.2004 olan dava tarihinden itibaren yasal faizin
bu tarihten günümüzde artan enflasyon ve döviz kuru ile TL'nin azalan satın alma gücü karşısında davacının zararını karşılamadığını, ağaçlar ile fidanlar ticari amaçla yetiştirildiğinden asıl alacağın 17.05.2004 tarihinden itibaren işleyen ticari faizi ile tahsili gerektiğini, keşif yapılması gerektiğini, karar altına alınan tutardan fazla olan asıl alacağın tespit edilemediğini 10.08.1999 tarihli Belediye adına ... imzalı belgede "Mülkiyeti Belediyemize ait 30.04.1998 tarihli ve 82 sayılı encümen kararı ile kiralamış olduğunuz çay bahçesini yapılan denetimlerde amacından aykırı olarak (Palmiye ağacı dikilerek) kullandığınız tespit edilmiştir. ..." denilip aynı sebeple 10 gün içerisinde palmiye ağaçlarının başka bir yere naklinin istendiğini, çay bahçesi olarak kiralanan yerde palmiye yetiştiriciliği yaptığı hususunun Belediye yazısından anlaşıldığını, palmiyelerin satışı için 8 yaşın yetersiz olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kira sözleşmesine konu alana dikilen ve sonrasında başka bir alana nakledildiği ileri sürülen ağaçlar nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 6 ncı maddesi
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 190 ıncı maddesi
3. Değerlendirme
1. Yukarıda yer verilen kanun hükümleri uyarınca; ispat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.
2. Somut olayda davacı; davalı ... ile imzaladığı kira sözleşmesi uyarınca kiralanana yetiştirip satmak üzere palmiye ağaçları ektiğini, daha sonra Belediyece şifahen gösterilen yere masrafı kendisine ait olmak üzere ağaçları taşıdığını, diğer davalı ... Başkanının tasarrufuyla çöp yakma işlemi bahanesiyle ağaçlarına zarar verildiğini ileri sürerek, tazminat isteminde bulunmuştur.
3. Dosyadaki bilgi ve belgelerden; davacı ile davalı ... arasında imzalanan kira sözleşmesinde davacının kiralananda ağaç yetiştireceğine dair hüküm bulunmadığı, Belediye tarafından davacıya ağaçları dikmek üzere yer gösterildiğine dair delil sunulmadığı, davacının kendisine ait olduğunu iddia ettiği ağaçların dikili olduğu arazinin ise davalı Belediyeye ait olduğu, taraflar arasında buranın kullanımına dair bir sözleşmenin bulunmadığı,Mersin 3. Asliye Ceza Mahkemesinin 2005/323 E., 2006/927 K. sayılı dosyasında davalı ... aleyhine açılan davada davalının suç işlediğine yeterli inandırıcı ve kesin delil bulunmadığından beraatine karar verildiği anlaşılmaktadır.
4. Mahkemece, davacı tarafça zarar gören ağaçların kendisine ait olduğuna dair ispata yarar delil sunulmayıp, bütünleyici parça niteliğindeki ağaçların mülkiyeti ağaçların üzerinde bulunduğu taşınmazın malikine ait olacağından ve Belediyece davacı tarafından söz konusu yere ağaç dikilmek üzere yer gösterildiğine yahut izin verildiğine dair bir belge de sunulmadığından ispatlanamayan davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile kabulüne karar verilmesi usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacının temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Temyiz olunan Mahkeme kararının 6100 sayılı Kanun'un Geçici 3 üncü maddesi atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi uyarınca davalılar yararına BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde davalılara iadesine,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz eden davacıya yükletilmesine,
1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
04.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.