"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/1 E., 2023/27 K.
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen tespit-alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
Karar davacı vekili tarafından duruşmalı olarak temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 08.10.2024 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir
Belli edilen günde gelen davacı vekili Avukat ... ile davalılar vekili Avukat ...'in sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00'te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalının dedesinden miras kalan taşınmazın 1972 yılında ... tarafından kamulaştırmasız el atıldığını öğrendiğini ve Noterde düzenlenen 15.04.2005 tarihli temlik sözleşmesi ile bu taşınmazla ilgili açılmış ve açılacak davalar nedeniyle doğacak kamulaştırma bedel alacağını temlik aldığını, temlike konu davanın kabulüne dair verilen kararın, 16.05.2014 tarihinde kesinleştiğini, temlik konusu alacak nizalı hale geldiğinden depo kararı verilmesi gerektiğini, temlik sözleşmesinin 11 yıl önce yapılması ve dava masraflarının da karşılanmış olması nedeniyle davalının haksız olduğunu ileri sürerek, davalının kamulaştırma bedeli üzerindeki hakkının 30.000 TL ile sınırlı olduğunun, kamulaştırma bedelinin tamamını talep etmesinin haksız ve anılan bedelin tümünün davacıya ait olduğunun tespiti ile yargılama sonunda depo hesabından davacıya ödenmesine karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; temlik sözleşmesinin geçersiz olduğunun davacıya ihtar edildiği halde haksız kazanç elde etme amacıyla hareket ettiğini, temlik sözleşmesinin açıkça kanuna aykırı olduğunu, sözleşme gereğince vaktinde ödeme yapılmadığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiş, yargılama sırasında ölümü ile mirasçıları davaya dahil edilmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Mahkemenin 12.12.2019 tarihli ve 2016/28 E., 2019/39 K. sayılı kararıyla; taraflar arasındaki temlik sözleşmesinin geçerli olduğu ve hukuki sonuç doğuracağı, davacı açısından temerrüt koşullarının da oluşmadığı anlaşılmakla davanın kabulüne, İstanbul İli, ... İlçesi ... Mah., 112 ada, 72 parsel sayılı taşınmazın ... tarafından kamulaştırılması sonucu tespit edilen kamulaştırma bedelinden temlik sözleşmesi gereğince davalının hak ve alacağının 30.000,00 TL ile sınırlı olduğunun tespitine, mahkememizce tevdi mahalli tayini suretiyle depo ettirilen kamulaştırma bedelinden dava konusu 30.000,00 TL temlik tutarı mahsup edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 31.03.2021 tarihli ve 2019/1224 E., 2021/510 K. sayılı kararıyla; taraflar arasındaki temliki sözleşmesinin yasaya uygun olarak şekil şartlarını taşıdığı ve böylece sözleşmenin geçerli olduğu Mahkeme kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından, davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine oy çokluğu ile karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararı, süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
2. Dairece verilen 20.04.2022 tarihli ve 2022/1844 E., 2022/3843 K. sayılı ilamla; Temlik sözleşmesindeki tarafların irade açıklamasının kamulaştırma bedelinin artırılması davasına ilişkin olması karşısında, davacının kamulaştırmasız el atma davasından kaynaklı tazminat hakkının kendisine temlik edildiğini ispatlayamadığı gözetilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken, uyuşmazlığın sözleşmeye bağlılık ve bu kapsamda tarafları bağlayan sözleşme hükümleri çerçevesinde çözümlenmesi gerektiği hususu ihlal edilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmediğinden Bölge Adliye Mahkemesi kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararı bozulmuştur.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bozmaya uyan İlk Derece Mahkemesinin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davaya konu taşınmazın ... tarafından kamulaştırıldığı, davacı ile davalı arasında 15.04.2005 tarihli temlik sözleşmesi imzalandığı, bu sözleşme gereğince bozma ilamında da belirtildiği üzere, temlik sözleşmesinde "...gayrimenkulle ilgili açılmış veya açılacak olan kamulaştırma bedelinin artırılması ile ilgili talep ve dava haklarımı ... devir ve temlik ettiğimi..." ifadelerinin yer aldığı, temlik sözleşmesinde de açıkça ifade edildiği üzere, davalı tarafça temlik edilen dava hakkının kamulaştırma bedelinin artırılması davasına dair olduğu, davacının kamulaştırmasız el atma davasından kaynaklı tazminat hakkının kendisine temlik edildiğini ispatlayamadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; temyiz dilekçesinde ileri sürülmeyen nedenlerin Yargıtay'ca resen incelenemeyeceğini, temlik sözleşmesinin geçerli olduğunu, tarafların ortak iradesi ile kamulaştırma bedel artırım davasından 10 gün sonra noterlikçe düzenlendiğini belirterek, kararın bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, taraflar arasında düzenlenen temlik sözleşmenin geçerli olduğunun tespiti ile alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. Usuli kazanılmış hak olarak tanımlanan bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK).
2. Bundan başka, Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş olan bu kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK).
3.Değerlendirme
Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve özellikle dosya kapsamına uygun bozma yapıldığı anlaşılmakla, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile hükmün onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı vekilinin temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesi uyarınca ONANMASINA,
28.000,00 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalılara verilmesine,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
08.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.