"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/286 E., 2023/1099 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 21. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/91 E., 2021/466 K.
Taraflar arasındaki asıl ve birleşen alacak (vekaletin kötüye kullanılmasından kaynaklanan) davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleşen davanın ayrı ayrı kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle asıl ve birleşen davanın ayrı ayrı kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekili tarafından duruşmasız, davacı vekili tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 15.10.2024 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde gelen asıl ve birleşen davada davacı vekili Avukat ... ile asıl ve birleşen davada davalılar vekili Avukat ...'ün sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00'te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Asıl ve birleşen davada davacı vekili; müvekkilinin 06 J ...plakalı aracın ve hattının 1/2 hissesine sahip olduğunu, diğer 1/2 sinin de abisi Sıddık'a ait olduğunu, müvekkilinin Almanya'da olması ve araç ve hatla ilgili işlemlerle ilgilenememesi nedeniyle abisine 15.08.2007 tarihinde satış yetkisini de içerir vekaletname verdiğini, abisinin 13.12.2010 tarihinde kendisine ait hisseyi oğlu davalı ...'e sattığını müvekkilinin yeni öğrendiğini, işlemin satış gibi görünmesine rağmen aslında bağış olduğunu, satışta bedelin 2.000,00 TL gösterildiğini, gerçek değerin bu bedelin çok üstünde olduğunu, vekaletin kötüye kullanıldığını ileri sürerek, öncelikle yapılan devir işleminin iptaline ve hissenin yeniden müvekkili adına tesciline, olmadığı takdirde hattın belirlenecek rayiç değerinin ...'ten avans faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini, birleşen davada; asıl dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle, aracın ve hattın 1/2 hissesinin rayiç değerinin tespiti ile davalı ...'ten tahsiline karar verilmesini talep etmiş, 02.10.2018 tarihli ıslah dilekçesi ile; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere; davaya konu 06 J ...plakalı aracın ve minibüs hattının 13.12.2010 tarihli satış işlemi ile davalılardan ... adına devir işleminin iptali ile araç ve hattın müvekkil adına tesciline, bu talebin uygun bulunmaması halinde ise; bilirkişi heyetince müvekkiline ödenmesi gerektiği belirtilen tutar olan 1.800.000,00 TL'nin yasal faizi ile birlikte birleşen davanın davalısı (2015/423 E.) ...'ten tahsili ile müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Asıl ve birleşen davada davalılar vekili; dava konusu minibüsün 1/2 hisse bedelini davacının sonradan ödemesi karşılığında anlaşarak devrettiğini, 1984'te alınan araç çok eski olduğu için yeni araç almak gerektiğini, davacıya hem alınacak yeni araç hem de hat için minibüsçüler odasına ödenecek 100.000,00 TL için bilgi verdiğini, 15.08.2007 tarih de davacının hisse bedelini ödeyememesi nedeniyle satış için vekalet verdiğini, parasıyla aracın diğer davalı ...'e satıldığını davalı ...'ın davacıya hissesine karşılık bir de kooperatiften ev aldığını, davacının kendilerinde hiç bir alacağı bulunmadığını, davacının bilgi alamadığı yönündeki iddialarının gerçek olmadığını savunarak davanın ve birleşen davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1.Mahkemenin 18.12.2018 tarihli, 2015/195 Esas, 2018/649 Karar sayılı kararı ile; "asıl davadaki 06 J ...plaka sayılı aracın ve minübüs hattının davalı ...'e devir işleminin iptali talebinin reddine, asıl davadaki alacak talebinin kabulü ile, 1.800.000,00 TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ...'den alınarak davacıya (birleşen dosyada tekerrürlük oluşturmamak kaydıyla) verilmesine, birleşen davanın kabulü ile, 1.800.000,00 TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte birleşen dosya davalısı ...'den alınarak davacıya (asıl dosyada tekerrürlük oluşturmamak kaydıyla) verilmesine" dair verilen karara karşı davalılar tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesinin 23.01.2020 tarihli, 2019/538 E. 2020/14 K.sayılı kararıyla; mahkemece, dolmuş hat değerinden anlayan uzman bir bilirkişinin de içinde bulunduğu konusunda ehil ve uzman üç bilirkişiden oluşacak heyetten hükme ve denetime elverişli rapor alınarak hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak karar verilmiş olmasının usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle mahkeme kararının kaldırılmasına ve yeniden yargılama yapılmak üzere dosyanın mahkemesine iadesine karar verilmiştir.
2.İlk Derece Mahkemesinin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; vekilin, asıl davadaki 06 J ...plaka sayılı aracın ve minibüs hattının davalı ...'e devir işleminin iptali talebinin reddine, asıl davadaki alacak talebinin kısmen kabulü ile, 1.401.000,00 TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ...'ten alınarak davacıya (birleşen dosyada tekerrürlük oluşturmamak kaydıyla) verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, birleşen davanın kısmen kabulü ile, 701.000,00 TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte birleşen dosya davalısı ...'den alınarak davacıya (asıl dosyada tekerrürlük oluşturmamak kaydıyla) verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl ve birleşen davada davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Asıl ve birleşen davada davalılar vekili; satış işleminin yapıldığı tarihte minibüsün Ulus-Türközü-Topraklık hattında olduğunu, buna rağmen mahkemenin ek raporla Kızılay-Balgat hattının değerini tespit ettirip davacının payına düşen 700.000,00 TL iken 1.400,00 TL üzerinden hüküm kurulduğunu, ...'in hissesi de davacıya aitmiş gibi verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, bilirkişi raporuna itirazlarının değerlendirilmediğini, hat bedeli olarak ödenen 100.000,00 TL'nin dikkate alınmadığını, Kızılay-Balgat hattına 23.12.2010 tarihinde başlandığını, satışın 13.12.2010 tarihinde yapıldığını, bu nedenle Ulus- Türközü- Topraklık hattı değerinin esas alınması gerektiğini, ayrıca davacının 1/2 hissesinin dahi bulunmadığını, zira hisse bedelini hiç bir zaman ödemediğini, masraflara katılmadığını, bu nedenle davanın reddi gerektiğini, kararın usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının, dava konusu minibüs ve hattının satış tarihi itibariyle rayiç değerini isteyebileceği, Mahkemece, satış tarihinden sonraki hat değişikliği dikkate alınarak hesaplama yapılan ek rapor üzerinden karar verilmesinin isabetli bulunmadığı, ayrıca, davacının talebinin hat ve minibüsün 1/2 hissesine ilişkin olmasına rağmen tüm hisse üzerinden hüküm kurulmasının da hatalı olduğu, gerekçesiyle; davalıların istinaf talebinin kısmen kabulüne, sair istinaf taleplerinin reddine, İlk Derece Mahkemesi kaldırılmak ve yeniden hüküm kurulmak suretiyle asıl davada, 06 J ...plaka sayılı aracın ve minibüs hattının davalı ...'e devir işleminin iptali talebinin reddine, asıl davadaki alacak talebinin kısmen kabulü ile, 188.500,00-TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ...'ten alınarak davacıya (birleşen dosyada tekerrür oluşturmamak kaydıyla) verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, birleşen davanın kısmen kabulü ile, 188.500,00-TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte birleşen dosya davalısı ...'den alınarak davacıya (asıl dosyada tekerrür oluşturmamak kaydıyla) verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili; satış tarihinde, İstinaf Mahkemesince, süresi içerisinde sunulmayan ve dava konusu ihtilaf ile ilgisi olmayan belgelere göre karar verildiğini, davalıların İlk Derece Mahkemesince verilen ilk karara karşı yaptıkları istinaf başvurularında hattın Kızılay-Balgat hattı olmadığına dair bir iddiada bulunmadıklarını, bu nedenle dava konusu hattın Kızılay-Balgat hattı olduğu hususunun kaldırma kararı ile de kesin hale geldiğini beyan ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalılar vekili; bilirkişilik yapabilecek kişilerin Ankara Minibüsçüler Esnaf Odası olduğununu, müvekkili ...'in, minibüs hattını satın alan kişi olup, davanın dayanağı da davacı ile diğer davalı ... arasındaki vekalet ilişkisinden kaynaklandığından müvekkili ... aleyhine açılan davanın reddi gerektiğini beyan ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, asıl ve birleşen davada vekalet yetkisinin kötüye kullanılmasından kaynaklanan satışın iptali, olmadığı takdirde alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) “taleple bağlılık ilkesi” başlıklı 26 ncı maddesi
3. Değerlendirme
1.Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; yapılan devir işleminin iptaline ve hissenin yeniden müvekkili adına tesciline, olmadığı takdirde hattın belirlenecek rayiç değerinin ...'ten avans faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini (belirlenebilir olduğunda artırılmak üzere 20.000,00 TL), birleşen davada; asıl dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle, aracın ve hattın 1/2 hissesinin rayiç değerinin tespiti ile davalı ...'ten tahsiline karar verilmesini (belirlenebilir olduğunda artırılmak üzere 20.000,00 TL) talep etmiş, 02.10.2018 tarihli ıslah dilekçesi ile; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere; davaya konu 06 J ...plakalı aracın ve minibüs hattının 13.12.2010 tarihli satış işlemi ile davalılardan ... adına devir işleminin iptali ile araç ve hattın müvekkil adına tesciline, bu talebin uygun bulunmaması halinde ise; bilirkişi heyetince müvekkiline ödenmesi gerektiği belirtilen tutar olan 1.800.000,00 TL'nin yasal faizi ile birlikte birleşen davanın davalısı (2015/423 E.) ...'ten tahsili ile müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
6100 sayılı Kanun'un “taleple bağlılık ilkesi” başlıklı 26/1 inci maddesinde hâkimin tarafların talep sonuçlarıyla bağlı olduğu ve talepten fazlasına veya başka bir şeye karar veremeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda yer verilen asıl ve birleşen dava dilekçeleri ile ıslah dilekçesindeki davacı vekilinin talepleri incelendiğinde; ıslah dilekçesinde açıkça 1.800.000,00 TL'nin yasal faizi ile birlikte birleşen davanın davalısı (2015/423 E.) ...'ten tahsili için talepte bulunduğu, asıl davada davalı ...'ten talep edilen rayiç değer yönünden davasını ıslah etmediği, ... aleyhine açılan davada harca esas değerin 20.000,00 TL olarak belirtildiği, buna rağmen Bölge Adliye Mahkemesince emredici nitelikteki anılan yasa hükmüne aykırı ve talep edilenden fazla şekilde, ıslah olmadığı halde, yeniden esas hakkında kurulan hükümde 188.500,00 TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ...'ten alınarak davacıya (birleşen dosyada tekerrür oluşturmamak kaydıyla) verilmesine şeklinde hüküm kurulduğu anlaşılmakla, usul ve kanuna aykırı bulunan kararın bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
2.Bozma nedenine göre taraf vekillerinin temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370/2 nci maddesi gereğince BOZULMASINA,
2. Bozma nedenine göre taraf vekillerinin temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına,
28.000,00'er TL Yargıtay duruşması vekalet ücretlerinin karşılıklı olarak alınıp birbirlerine verilmesine,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edenlere iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.