"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında görülen alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı Banka vekili; İcra İflas Kanunu'nun 120/2 maddesi gereğince takip borçlusu ... adına davalı aleyhine alacak davası açmak üzere yetki belgesi aldıklarını, dava açılan ...'in QNB Finansbank A.Ş.'ye çek ve kredi sözleşmesinden kaynaklanan borcu bulunduğunu, borcu ödemede temerrüde düşmesi nedeni ile banka tarafından Kayseri Genel İcra Dairesinin 2020/124203 E. sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, söz konusu takip dosyasından borçlu ...'ün alacaklı olduğu davalı ...'ya İİK md. 89/1 gereğince, 15.04.2021 tarihinde haciz ihbarnamesi gönderildiğini, 1. haciz ihbarnamesine karşı herhangi bir itiraz mevcut olmadığından 07.05.2021 tarihinde İİK md. 89/2'ye istinaden 2. haciz ihbarnamesi gönderildiğini, davalının 2. haciz ihbarnamesine itiraz ettiğini, anılan icra dosyasından eldeki davanın açılması için İİK. 120 nci maddesine göre yetki belgesi aldıklarını, davalının ...'e ait taşınmazı vekaleten sattığını, satış bedelini ise ödemediğini ileri sürerek; ıslahen 215.145,25 TL’nin davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı dosyaya cevap dilekçesi ibraz etmemiş, kendisini vekille temsil ettirmemiş, duruşmadaki beyanında ise, “Ben ... adına herhangi bir taşınmaz satmadım, benim böyle birşeyle alakam yoktur, bunun için daha önce dilekçe verdim,” ifadelerini kullanıldığı anlaşılmıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı yazılı kararı ile; "tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; her ne kadar davacı vekili Kayseri Genel İcra Dairesinin 2020/124203 E. sayılı dosyasından 28.07.2021 tarihinde almış olduğu İİK'nun 120/2 maddesi gereği yetki belgesine istinaden; icra dosyası alacaklısı QNB Finansbank, borçlulardan ...'in ...'dan alacağını tahsil amacı ile bu davayı ikame ettiğini beyan etmiş ise de; alacaklı olduğu iddia edilen ...'ün eldeki dosyaya sunduğu dilekçe ile avukatının duruşmadaki beyanları dikkate alındığında davalı ...'dan alacağının bulunmadığını beyan ettiği görülmüştür. Eldeki dosya İİK m.120/2 hükmü gereğince açılmıştır. Alacaklı QNB Finansbank'ın takip borçlusu ...'in davalı ...'dan alacaklı olduğu hususundaki maddi vakıayı ispat külfeti mevcuttur. Nitekim buradan menfaat sağlayacak taraf QNB Finansbank'tır. (HMK m.190) takip alacaklısı banka; taraflar arasında vekaletle satış olduğunu bu vekalet sözleşmesi gereğince ...'ün taşınmazının ... tarafından satıldığını ancak ...'e herhangi bir bedelin ödenmediğini; bu surette ...'in ...'dan alacaklı olduğunu beyan ve iddia etmiştir. Tahkikatta; tapu kaydı, satış akit tablosu ve satışa temel vekaletname celp edilmiş; ... tarafından ...'e ait taşınmazın vekalet marifeti ile satıldığı görülmüştür. Her ne kadar ... cevap dilekçesi ve ödemeye ilişkin dekont sunmasa da söz konusu alacak vakıası sözleşme alacaklısı ...'ün "alacağı bulunmadığına" ilişkin beyanı ile çekişmeli olmaktan çıkmıştır. Kaldı ki İİK 120/2 hükmü tahdidi olarak nitelendirilen davalar için geçerlidir. QNB finansbank'ın beyan dilekçesinde sunduğu, emsal nitelikli olduğunu iddia ettiği kararlar incelendiğinde; ilgili kararlara konu alacakların, takip borçlusu tarafından icraya konulduğu; kendisi aleyhine takip başlatıldığında haricen tahsil ile takiplerin kapatıldığı görülmektedir. Yani ilama konu vakıalarda takip borçlusunun alacaklı olduğu başlatılmış bir icra takibi ile ispatlıdır. Takibe yapılan haricen tahsil beyanının kötü niyeti olduğu ispatlanmış ve İİK 120/2 hükmü gereğince davaların kabulüne karar verilmiştir. Oysa eldeki dosyanın somut olayında, takip borçlusunun alacaklı olduğu ispata muhtaçtır. Tahkikat neticesinde alacaklı QNB Finansbank'ın ise bu hususu ispatlayamamış olduğu” gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili, her şeyden önce davanın İİK 120/2 md gereğince alınan yetki belgesi ile açıldığını, İİK 120/2 md ile alacağın tahsili için devrinin düzenlendiğini, haciz alacaklıları, borçlunun üçüncü kişideki çekişmeli ve borçlunun takip etmek istemediği alacağın tahsilini veya borçlunun üçüncü kişiye karşı sahip olduğu davayı takip yetkisinin kullanılmasını üzerlerine alabileceklerini, takip borçlusu iş bu davanın, İİK 120/2 maddesi gereğince alınan yetki belgesine bağlı olarak açılmış olmakla ...’in alacağın tahsil edildiğine dair beyanları ile davadan feragat edildiğine dair beyanlarına itibar edilmesinin mümkün olmadığını, yerel Mahkemece 16.12.2021 tarihli oturumda “ dosyada dava takip ehliyeti icra dairesinden yetki alan alacaklı bankaya ait olduğundan ve banka vekili tarafından feragat dilekçesi sunulmadığından, davayı takip yetkisi bulunmayan ... vekili tarafından ibraz edilen feragat dilekçesine değer verilmeyeceği anlaşıldığından feragat talebi hakkında karar verilmesine yer olmadığına” karar verildiğini, alacağının tahsiline imkan tanıyan tüm davaların ve işlerin yetki kapsamında olduğunu, davaya konu uyuşmazlıkta, davalı ...'un, vekalet yetkisini kötüye kullandığı özen yükümlülüğünü yerine getirmediği, taşınmaz devrinin bedelinin gerçek değerinin altında olduğu hususlarının değerlendirilerek inceleme yapılıp davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosyada bulunan bilgi ve belgelere, istinaf edilen nihai kararda ayrıntıları yazılı açıklama, yasal sebep ve gerekçelere göre, mahkemece delillerin değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı, Mahkemece yapılan tespit ve değerlendirmelerin dosya içeriğine ve mevzuata uygun olduğu, kanıtların taktirinde herhangi bir isabetsizlik bulunmadığı, dolayısıyla istinaf sebeplerinin yerinde olmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, istinaf dilekçesindeki hususları tekrar ederek, İİK 120 nci maddesine göre açılan eldeki davada, yetki ile yerine dava açtıkları ...’in müvekkil Banka’nın haklarına halel getirecek tasarrufta bulunamayacağını, ayrıca davalının duruşmadaki beyanı ile dosyada mübrez tapu Resmi senedinde vekaleten satış yapılmış olduğu gerçeğinin uyuşmadığını belirterek, Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; İcra ve İflâs Kanunu 120/2 nci maddesi uyarınca alınan yetki belgesine istinaden açılan temelinde vekaleten taşınmaz satışından kaynaklanan satış bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 120 nci maddesi
2. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 502 nci vd maddeleri
3. Değerlendirme
1. İİK 120/2 maddesi; "Aynı suretle hacze iştirak edenlerin hepsi veya içlerinden birisi borçlunun üçüncü bir şahıstaki alacağının tahsilini veya böyle bir şahsa karşı haiz olduğu dava hakkının kullanılmasını, masraf kendilerine ait olmak ve fakat haklarına halel gelmemek şartıyla üzerlerine alabilirler." hükmüne amirdir. Bu hükme istinaden icra müdürlüğünden yetki alan alacaklı, takip borçlusunun üçüncü kişideki alacağının tahsili ya da üçüncü kişiye karşı haiz olduğu dava hakkının kullanılmasını üzerine alabilir. Eldeki dava, İİK 120 nci maddesi gereğince İcra müdürlüğünden alınan yetki belgesine dayalı olarak ... yerine QNB Finansbank A.Ş. tarafından açılmış olup karar başlığında davacı olarak ...’in gösterilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
2. Davayı yetki belgesine istinaden açan QNB Finansbank A.Ş. tarafından borçlu ... aleyhine Kayseri İcra Müdürlüğünün 2020/124203 E. sayılı icra dosyası ile takip başlatıldığı, yine aynı dosya üzerinden ...’in alacaklı olduğu davalı ...'a haciz ihbarnamesi gönderildiği, davalının ise ikinci haciz ihbarnamesine itiraz ettiği hususları ihtilaflı değildir. Bu safahattan sonra, bankanın icra Müdürlüğünden İİK. 120 nci maddesi gereği ...’in davalıda bulunduğu iddia olunan alacağının tahsili amacıyla dava açmak üzere yetki belgesi alındığı da dosyaya kazandırılan belgelerden anlaşılmaktadır. Söz konusu alacağın ise mülkiyeti ...’e ait taşınmazın vekaleten davalı tarafından satışının gerçekleştirildiği ancak satış bedelinin vekil eden ...’e ödenmemiş olmasından kaynaklandığı iddiası mevcuttur. Yine dosyaya kazandırılan 08.08.2016 tarihli düzenleme şeklindeki vekaletname içeriğinden ...’ün davalıya taşınmaz satış yetkisi de içeren vekaletname verdiği, 11.08.2016 tarihli Resmi Tapu Senedi içeriğinden ise ... adına kayıtlı taşınmazın davalı tarafından vekaleten dava dışı şirkete 169.400,00 TL bedelle satışının yapıldığı, satış bedelinin ise nakden ve tamamen alındığı ifadesinin açıkça yazılı olduğu hususları anlaşılmaktadır.
Davalının, 02.03.2022 tarihli celsede alınan beyanında ise ... adına herhangi bir satış yapmadığını söylediği görülmektedir. Yine ... vekilinin 15.09.2021 havale tarihli dilekçesi ile müvekkili ...’in davalıdan herhangi bir alacağı olmadığını, bu nedenle açılan davadan feragat ettiğini bildirdiği görülmektedir. Türk Borçlar Kanunu’nun “vekilin hesap verme yükümlülüğünü düzenleyen 508 inci maddesinde aynen “ Vekil, vekâlet verenin istemi üzerine yürüttüğü işin hesabını vermek ve vekâletle ilişkili olarak aldıklarını vekâlet verene vermekle yükümlüdür.” ifadesi yer almaktadır.
Eldeki davanın İİK 120 nci maddesi gereğince ... yerine onun alacaklısı olan banka tarafından açıldığı, dosyadaki tapu resmi satış senedi, davalının duruşmadaki beyanı ve az yukarıda anılan kanun maddesi gereği vekalet akdi ve vekilin hesap verme yükümlülüğü karşısında İlk Derece Mahkemesince, alacaklının haklarına halel getirecek gerekçelerle davanın reddine karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir. Yapılacak iş, dosyadaki bilgi ve belgeler ile açıklanan yasal düzenlemeler gözetilerek satış bedelinin ...'e ödenip ödenmediğinin araştırılarak sonucuna uygun karar verilmesi olup, yazılı şekilde yanılgılı gerekçe ile hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
Hal böyle olunca Bölge Adliye Mahkemesi kararı kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesinin kararının bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 373 üncü maddesi uyarınca ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 371 inci maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA,Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,12.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.