"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen menfi tespit davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davacının menfi tespit talebinin reddine, takibin bir bölümü konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalı şirketin 12.02.2015 tarihli yazısı ile müvekkilinin faturalara yapmış olduğu itirazın değerlendirildiğini, faturaların hesaplanmasında hata olmadığını ancak yönetim kurulunca alınan karar gereği gerekli şartların oluşması halinde tahakkuk edilen ceza bedellerine 40028056 numaralı faturada 145.424,80 TL ve 40028063 numaralı faturada 390.690,06 TL olmak üzere toplam 536.114,86 TL indirim yapılacağını, faturaların ödenmemesi veya ödeme talebi ile yapılandırılmaması halinde ise 23.02.2014 tarihi itibariyle gaz akışının durdurulacağını ve yasal takip başlatılacağını bildirdiğini, müvekkilinin abonelik sözleşmesinin yapılmasından bu yana gönderilen tüm faturaları eksiksiz ödediğini, fatura borcundan kaynaklı doğalgaz arzının kesilmemesi için yine de ihtirazî kayıt ile davalı şirkete teminat olarak 200.000,00 TL ödeme yapıldığını ileri sürerek; dava konusu fahiş ve haksız 08.07.2014 tarihli ve 462.450,86 TL bedelli, 08.07.2014 tarihli ve 816.542,23 TL bedelli faturalar nedeniyle davalı şirkete borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davacı ile imzalanan abonelik sözleşmesinin 4. maddesinde "Kaçak veya usulsüz doğalgaz kullanımının tespiti halinde EPDK mevzuatı kapsamında doğalgaz kesilerek hizmet durdurulur ve kaçak doğalgaz kullanım halinde %200, tekerrürü halinde %300 ceza, usulsüz doğalgaz kullanımı halinde ise sayaç açma-kapama bedelinin 3 katı olacak şekilde ceza uygulanır" hükmünün mevcut olduğunu, sayacın UGATEM’deki incelemesi ile sayaca müdahale edildiğinin tespit edilerek kaçak tutanağı tutulduğunu ve akabinde dava konusu faturaların yansıtıldığını savunarak, sadece 462.450,86 TL bedelli faturanın kıyas hesabındaki hata nedeni ile 317.414 TL olarak tespitini, bunun dışındaki talepler açısından davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 12.09.2018 tarihli ve 2015/199 E., 2018/988 K. sayılı kararıyla; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 08.11.2021 tarihli ve 2020/721 E., 2021/2919 K. sayılı kararıyla; sayaca ilişkin akredite deney ve kalibrasyon laboratuarı olan UGATEM’de muayene yapıldığı ve laboratuar sonuç raporu ile sayaç üzerinde tespit edilen hususlar, bilirkişi raporu ile tespit edilen tutanak öncesi ve sonrası tüketimler arasında bariz fark bulunması nedenleriyle, Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği'nin 52 nci maddesi uyarınca sayaca müdahale edilerek, tüketimin doğru tespit edilmesini engellemek suretiyle 07.12.2012-02.07.2014 tarihli arasında kaçak kullanımın bulunduğu, % 300 cezanın uygulanacağı sürenin başlangıcı yönünden 19.06.2016 tarihli raporun hüküm kurmaya elverişli olduğu gerekçesiyle, davacının istinaf başvurusunun reddine, davalının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak yeniden davalı tarafından 12187389001 nolu tesisat için düzenlenen Z.14/40028068 nolu 816.542,23 TL'lik faturaya ve Z.14/40028056 nolu fatura ile kesilen ve daha sonra komisyon raporu ile düzeltilen 317.414,00 TL lik miktara yönelik menfi tesbit talebinin reddine, davalı tarafından davacıya 12187389001 nolu tesisat için düzenlenen Z.14/40028056 nolu fatura ile kesilen 462.450,86 TL'lik fatura komisyon raporu ile 317.414,00 TL olarak düzeltildiğinden 144.936,86 TL'lik kısım için dava konusuz kaldığından bu miktar yönünden esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 17.03.2022 tarihli ve 2022/816 E., 2022/2439 K. sayılı ilamla; davacının sair temyiz itirazlarının reddine karar verildikten sonra, somut olayda yargılama sırasında alınan 19.09.2016 tarihli raporda davacının her iki fatura açısından da davalı şirket tarafından doğru hesaplama yapılmış olması sebebi ile borçlu olmadığı bir tutarın olmadığının bildirildiği, 30.11.2017 tarihli raporda ise; Z14/40028056 nolu toplam 462.450,86 TL'lik fatura için 19.09.2016 tarihli rapordaki aynı kanaati bildirmekle birlikte, davacının Z14/40028063 nolu 816.542,23 TL’lik fatura için 300.858,08 TL borçlu, 515.684,18 TL borçlu olmadığına ilişkin değerlendirme yapıldığı, İlk Derece Mahkemesi tarafından 30.11.2017 tarihli, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından ise 19.09.2016 tarihli raporun esas alınarak karar verildiği, dosya içerisindeki raporların hesaplamaların birbirinden farklı olduğu raporlar arasındaki çelişki giderilmeden karar verildiği, gerekçesiyle, Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı yararına bozulmuştur.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; alınan bilirkişi kurulu raporuna göre, dava konusu 08.07.2014 tarihli, Z14/40028056 numaralı ve 462.450,86 TL bedelli ve 214/40028063 numaralı ve 816.542,23 bedelli 2 adet faturanın olması gereken değerleri yönünden yapılan inceleme ve hesaplamaya göre; 07.12.2012 tarihinde tanzim edilen kaçak doğalgaz kullanımı tutanağına göre kullanılan kaçak doğalgazın bedeli: kıyas dönemi dava konusu faturada sehven 12.07.2012-12.02.2013 tarihleri arası olarak 215 gün alınmış, daha sonra davalı Mahkemeye sunduğu dilekçesi ile bunun 12.07.2012-12.12.2012 tarihleri arası 153 günü esas alarak faturayı doğru olarak tahakkuk etmesi gereken kıyas miktarı 137.385 m³ yerine 37.767 m³ ve TL olarak 317.414,00 TL olarak düzelttiği, yapılan hesaplama sonucunda kaçak doğalgaz miktarına göre bedeli 99.817,96 TL, KDV ve % 200 kaçak doğalgaz ceza bedeli toplamının 317.414,00 TL olduğu, 25.06.2014 tarihinde tanzim edilen kaçak doğalgaz kullanımı tutanağına göre kullanılan kaçak doğalgazın bedelinin kıyas dönemi 27.01.2014-02.07.2014 tarihleri arası 156 gün için toplam 195.345,03 TL, kaçak doğalgaz ceza bedeli % 300 oranına göre 586.035,09 TL ilavesiyle toplam 816,542,23 TL olduğu, davalının bu miktarlarda davacıdan alacaklı olduğu, bu miktarlara ilişkin talebin yerinde olmadığı, diğer yandan davalı tarafından davacıya 12187389001 nolu tesisat için düzenlenen Z.14/40028056 nolu fatura ile kesilen 462.450,86 TL'lik fatura komisyon raporu ile 317.414,00 TL olarak düzeltildiğinden 145.036,86 TL'lik kısım içinse davanın konusuz kaldığı gerekçesiyle; davacı tarafın, davalı tarafından 12187389001 nolu tesisat için düzenlenen Z.14/40028068 nolu 816.542,23 TL'lik faturaya ve Z.14/40028056 nolu fatura ile kesilen ve daha sonra komisyon raporu ile düzeltilen 317.414,00 TL 'lik miktara yönelik menfi tesbit talebinin reddine, davalı tarafından davacıya 12187389001 nolu tesisat için düzenlenen Z.14/40028056 nolu fatura ile kesilen 462.450,86 TL'lik fatura komisyon raporu ile 317.414,00 TL olarak düzeltildiğinden 145.036,86 TL'lik kısım için dava konusuz kaldığından bu miktar yönünden esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; kaçak kullanım iddiasının davalı tarafından ispat edemediğini, davalıca tutulan tutanakların geçersiz olduğunu, sayaçların davalıdan alınıp üzerinde tespit yapılmak üzere rapor tesisi taleplerinin yerine getirilmediğini, kaçak kullanım olduğu kabul edilse dahi geçmiş iki yıla dönük ceza tesisi olamayacağını, ayrıca kaçak tüketim bedelinin hesaplama süresi ve şeklinin yanlış olduğunu, davacının tüketim bedellerini davalıya ödediğini, ödenen bedellerin yeniden istenildiğini ileri sürerek; kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kaçak doğalgaz kullanımından kaynaklı tahakkuka dayalı menfi tespit istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
09.05.1960 tarihli ve 21/9 ile 04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararları.
3. Değerlendirme
Bölge Adliye Mahkemesince bozma sonrasında alınan bilirkişi raporundaki hesaplama ve değerlendirmelerin ilgili yönetmelik hükümlerine uygun olduğu, bozmanın dışında kalan ve kesinleşmiş olan kısımlar hakkında yeniden inceleme yapılarak karar verilemeyeceği anlaşılmakla, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine, Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,06.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.