"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi
Taraflar arasındaki asıl davada tapu iptal tescil, bedel iadesi, tazminat, birleşen davada alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece asıl ve birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın asıl ve birleşen davada davacılar ile asıl ve birleşen davada davalı ... tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.
Birleşen davada davacı ile asıl ve birleşen davada davalı ... tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacı; ... Belediyesi ile ... A.Ş.nin mülkiyeti ... Belediyesine ait ... ili ... ilçesi ... Mahallesi 27108 ada 1 parselde bulunan arsanın üzerine 512 konutluk "... Belediyesi ... ... Konutları" isimli bir projenin hayata geçirilmesi konusunda kendi aralarında anlaşarak Kat Karşılığı İnşaat Yapım Sözleşmesi imzaladıklarını ve inşaat ruhsatını da davalı ... Belediyesi adına aldıklarını, ... kamuoyunda projenin ... Belediyesinin sorumluluğunda ve garantörlüğünde yapıldığına ilişkin kanı oluşturulduğunu, bu güvene dayanarak projeden E blok ... Apartmanı zemin kat 1 bağımsız bölüm sayılı daireyi 20.06.2008 tarihinde satın aldığını, ancak daha sonra bu sözleşmenin feshedildiğini 7.500,00 TL farkı ödeyerek 2. kat 5 bağımsız bölüm numaralı daireyi, toplamda 137.100,00 TL bedelle 04.05.2009 tarihli sözleşme ile satın aldığını, taşınmazın teslim tarihinin 30.06.2009 olduğunu, peşinat olarak 16.000,00 TL'yi ilk sözleşme tarihinde, 7.500,00 TL kat fiyat farkını ikinci sözleşme tarihinde davalı ... A.Ş.ye ödendiğini, geriye kalan 113.600,00 TL için davalı ... A.Ş.ye senetler verildiğini, geriye 47.000 TL borcunun kaldığını ileri sürerek, şimdilik 8.000,00 TL maddi tazminat değeri üzerinden öncelikle tapu iptali ve tescil taleplerinin kabulü ile daire tapusunun iptali ile adına tapuya kayıt ve tescil edilmesine ve ayrıca adına tesciline karar verilen dairenin mevcut eksik ve kusurlu işlerinin ve bedellerinin, uğradığını değer kaybının, eksiksiz tamamlanmış olması halinde edebileceği değer ile halihazır değeri arasındaki farkın, uğramış olduğu kira gelir kaybının, ödemek zorunda kaldığı kira bedellerinin, evin yıpranma payının tespiti ile 30.05.2009 itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, tapu iptal ve tescil taleplerinin kabul görmemesi halinde şimdilik 8.000,00 TL maddi tazminat değeri üzerinden, daire bedeline karşılık ödemiş ve ödemek zorunda olduğu paraları tazmin amacıyla tüm miktarın ... Konutları projesinin, katalog ve sözleşmede belirtilen özellikte eksiksiz tamamlanmış olması halinde edebileceği değer ile hâlihazır değeri arasındaki farkın, kira gelir kaybının, ödemek zorunda kaldığı kira bedellerinin, daire bedelini ödemek için kullandığı kredilerden dolayı faiz ödemek suretiyle uğradığı zararın tespiti ile sözleşme tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte, ayrıca 2.000 TL manevi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleşen davada davacı; ... Belediyesine güvenerek, ... A.Ş.den ... Apt. E blok 2. kat 5 nolu daireyi satın aldığını, ancak geçen süre içerisinde müteahhit ve belediye arasında çıkan uyuşmazlıklar neticesinde sözleşmenin feshi ile sonuçlandığını, bedelinin tamamını ödediği bu dairenin kat irtifak tapusunun davalı ... üzerinde kaldığını, Belediyenin dairesi üzerinde bir hakkı bulunmadığını ileri sürerek, dava konusu dairenin davalı ... adına olan kat irtifak tapusunun iptal edilerek adına tesciline, bunun mümkün olmaması halinde rayiç değerinin ... ile davalı ... arasındaki kat karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi tarihinden itibaren yürütülecek avans faizi ile birlikte ödenmesine, bu olay nedeni ile uğradığı tüm menfi ve müspet zarar ve fazlaya ilişkin haklarının saklı tutulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Asıl ve birleşen davada davalı ... Belediyesi Başkanlığı; kendisine dava tarihinden önce başvuru yapılmadığını ve bu nedenle temerrütün oluşmadığını, satış sözleşmesinin tarafı olmadığını, husumet yöneltilemeyeceğini, davacı ile davalı şirket arasındaki sözleşmenin şekil şartlarından yoksun olup geçersiz olduğunu, kefalet sorumluluğunun bulunmadığını, davacının taleplerinin ancak yüklenici firmanın edimini eksiksiz olarak yerine getirmesi halinde talep edebileceğini, davalı şirketin yüklendiği edimleri eksiksiz olarak yerine getirmediğinden gerek yüklenici şirketin ve gerekse de halefi olan davacının herhangi bir talepte bulunamayacağını, sözleşmenin 17.08.2011 tarihinde feshedildiğini, yüklenici firmanın gerek kat karşılığı inşaat sözleşmesi kapsamında ve gerekse de yapılan süre uzatımlardan kaynaklı olarak borçlu olduğunu, alacakların tahsili yönünde başlatılan icra takipleri bulunduğunu, davacının taleplerin İdari Yargıda çözümlenmesi gerektiğinden mahkemenin görevli olmadığını, davacı taleplerinin zamanaşımına uğradığını savunarak, asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Asıl davada davalı ... A.Ş.; davalı ... ile arasında kat karşılığı inşaat sözleşmesi imzalanarak ... Konutlarının inşaatına başlandığını, sonra sözleşmenin belediyece feshedildiğini, Belediyenin edimlerini yerine getirmediğini, hak edişlerini ödemediğini, aleyhlerine dava açtıklarını, Belediyenin edimlerini yerine getirmemesi nedeniyle zarara uğradığını, herhangi bir kusurunun bulunmadığını, ayrıca davanın açılmasına sebebiyet vermediğini, davacının kira bedeli istemesinin de hukuka aykırı olduğunu savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; asıl dosya davacısı ile davalı ... A.Ş. arasındaki satış sözleşmesinin temlik hükümleri gereğince geçerli olduğu, sözleşme kapsamındaki satış bedelinin yüklenici firmaya peşin olarak ödendiği, yüklenici ... A.Ş. tarafından sözleşmenin kararlaştırılan tarihte ifa edilmediği, ... Belediyesi ile ... A.Ş. arasında sözleşmenin 17.08.2011 tarihinde feshedilmesi neticesi ifasının da mümkün olmadığı, davacı tarafından da sözleşmeden dönüldüğü, yüklenici ... A.Ş. tarafından, ... aleyhine ... 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2011/409 E. sayılı dosyasıyla açılan davanın feshin iptali olmayıp feshin haksız olduğunun tespiti ile tazminat isteğine ilişkin olduğu, mahkemece 29.05.2013 tarihinde feshin haklı olduğundan bahisle davanın reddine karar verildiği, gerek sözleşmenin ifasının imkansız hale gelmesi ve gerekse de davacının fesih talep etmekle menfi zararını isteyebileceği, menfi zararın alacaklının sözleşme yapılmasaydı uğramayacağı fiili zararlar ile yoksun kaldığı kâr’ı kapsadığı, bunun da sözleşme kapsamında ödenen bedel ile taşınmazın dava tarihindeki rayiç bedeli ile ödenen bedel arasındaki fark olduğu, Belediyenin sorumluluğunun güven sorumluluğu olduğu, TBK. 51 inci maddesi uyarınca somut olayın özelliği ve hakkaniyet gereği Belediyenin kusuru daha hafif olduğundan Belediyenin sadece sözleşme kapsamında ödenen bedel yönünden sorumlu tutulması gerektiği, yüklenici firmanın kusurlu olduğu dikkate alınarak zarardan sadece ... A.Ş.nin sorumlu olduğu, emsal alınan ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulundan onaylanarak geçen mahkemenin dava dosyaları ve kararlarının da aynı şekilde olduğu, dava dilekçesiyle ödenen bedel ve zarar ile kira kaybı bedelinin talep edildiği, belirtildiği üzere ödenen bedelden davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları, diğer zarardan ise ... A.Ş.nin sorumluluğunun bulunduğu, kira tazminatının menfi zarar kapsamında bulunmadığı gibi sözleşmenin de ifa imkanının bulunmadığı anlaşıldığından bedel iadesi ve menfi zarar yönünden açılan davanın kabulüne, ödeme tarihinden itibaren ticari faiz ve kira tazminatı yönünden açılan davanın reddine karar vermek gerektiği, davacının manevi tazminat isteminin koşulları oluşmadığı, taraflar arasındaki ilişkinin tüketici işlemi olduğundan yasal faiz yürütülmesi gerektiği, davalı daha önce temerrüte düşürülmediğinden faiz başlangıcının dava tarihi olduğu anlaşıldığından birleşen davanın da kısmen kabulüne karar vermek gerektiği gerekçesiyle; asıl davada tapu iptali ve tescil yönünden açılan davanın reddine, asıl davadaki bedel iadesi ve tazminat talebinin ıslah talebi doğrultusunda kısmen kabul kısmen reddine, davacı ile davalılardan ... A.Ş. arasında imzalanan 04.05.2009 tarihli ... ... Konutları Satış Sözleşmesinin feshine, 137.100,00 TL sözleşme bedelinin davalılardan müştereken ve müteselsilen, 12.900,00 TL rayiç fiyat farkının davalı ... A.Ş.den olmak üzere toplam 150.000,00 TL'nin; 8.000,00 TL'sine dava tarihinden, 142.000,00 TL'sine ıslah tarihi olan 14.06.2021 tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine, kira gelir kaybı ve sözleşme tarihinden itibaren ticari faiz yönünden açılan davanın reddine, manevi tazminat isteğinin koşulları oluşmadığından reddine; birleşen davada tapu iptali ve tescil isteğinin reddine, terditli rayiç değer yönündeki davanın kısmen kabul kısmen reddine, 10.000,00 TL sözleşme kapsamında ödenen bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, fesih tarihinden itibaren avans faiz isteğinin reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde asıl ve birleşen davada davacılar ile asıl ve birleşen davada davalı ... temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairenin 22.02.2023 tarihli ve 2023/700 E., 2023/190 K. sayılı ilamıyla; Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.
V. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı, birleşen davada davacı ile asıl ve birleşen davada davalı ... tarafından karar düzeltme isteminde bulunulmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
1. Birleşen davada davacı; dosyanın tefrik edilerek ... Bölge Adliye Mahkemesine istinaf talebi doğrultusunda gönderilmesi gerektiğini, aynı konuda Yargıtay Daireleri tarafından farklı kararlar verildiğini, bu durumun adil yargılanma hakkını ihlal ettiğini, Mahkemenin sulh tekliflerini dikkate almadan karar verdiğini, dairenin bedelini talep ettiklerini, davalı Belediyenin dava konusu dairenin tescilini rızaen sulh kapsamında yapmasını aksi taktirde daire değeri olan 200.000,00 TL nin yasal faizi ve vekalet ücreti ile birlikte ödenmesini talep ettiğini, dolayısıyla dava değerinin dairenin değeri olduğunu, dairenin değerinin de bilirkişi raporuna göre 200.000,00 TL olduğunu, davanın Tüketici Mahkemesinde olması ve harca tabi olmaması karşısında bunu klasik anlamda ıslah değeri, harca tabi değer gibi bir açıklama ile sunma zorunluluğu bulunmadığını, dava ilk açıldığında mahkemenin ara kararı ile yatırılan harcın iade edildiğini, bundan sonra artık dava değerinin artırılması ve azaltılması durumun söz konusu olmaması gerektiğini belirterek, kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Asıl ve birleşen davada davalı ...; tapunun 3. şahıs üzerinde olduğunu, satışın mükerrer olduğunu, ödeme makbuzu ibraz edilmediği güven teorisinin Türk hukuk sisteminde bulunmadığını, sözleşmelerin sonradan düzenlenme iddialarının araştırılmadığını, senet asıllarının ödeme olarak kabul edilmesinin usul ve kanuna aykırı bulunduğunu, ıslahla arttırılan miktara yapılan zamanaşımı itirazlarının göz önünde bulundurulmadığını, iflas masasına kayıt yaptırıldığına ilişkin bilginin dosya içinde yer almadığını belirterek, kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, tapu iptal tescil, bedel iadesi, tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
a. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.05.2019 tarihli ve 2018/13-977 E. ve 2019/572 K. sayılı kararı.
b. 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun'un 4 ve 30 uncu maddeleri.
c. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 117, 125 ve 146 ncı maddeleri.
d. Belediyenin güven teorisi gereği sorumluluğuna dair Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 01.06.2022 tarihli ve 2022/3200 E., 2022/5289 K. sayılı kararı.
3. Değerlendirme
Karar düzeltme yoluyla incelenen kararda, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve davacının dava değeri olarak 10.000 TL gösterdiği, "Yargılama sırasında ortaya çıkacak değer üzerinden dava değerini artırma ve fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak üzere" şeklinde beyanda bulunduğu, bilirkişi raporu alındıktan sonra da ıslah yapılmadığı anlaşıldığından, tarafların karar düzeltme taleplerinin reddine karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Birleşen davada davacı ile asıl ve birleşen davada davalının karar düzeltme taleplerinin REDDİNE,
Aşağıda yazılı karar düzeltme harcının karar düzeltme isteyen asıl ve birleşen davada davalıya yükletilmesine,
Aşağıda yazılı para cezalarının karar düzeltme isteyenlere yükletilmesine,
Peşin alınan karar düzeltme harcının istek halinde birleşen davada davacıya iadesine,
10.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
Asıl ve bir. davada davalı: Birleşen davada davacı: Muaf