"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/424 E., 2023/808 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Denizli 3. Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/641 E., 2022/1274 K.
Taraflar arasındaki sözleşmenin feshi ve alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın pasif husumet yokluğu sebebiyle reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 17.12.2024 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde gelen davacı vekili Avukat ... ile davalı vekili Avukat ...’un sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00'te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkili ile dava dışı ... arasında 29.03.2006 tarihinde rödövans sözleşmesi düzenlendiğini, müvekkillinin uhdesinde bulunan maden sahası ruhsatının Maden İşleri Genel Müdürlüğünün onayı ile ...’ye devredildiğini, alıcının sahadan çıkardığı madenin tonu başına 1,5 dolar ücret ödemesi, sözleşme gerekleri yerine getirilmediği takdirde ruhsatın tekrar müvekkiline devri/iadesinin kararlaştırıldığını, rödövans sözleşmesinde, alıcı ...’ye devir yetkisi verildiğini, devir halinde mevcut sözleşmenin geçerliğinin korunacağı, müvekkilinin sözleşmenin tarafı olmaya devam edeceği, devralan ile ek bir protokol düzenleneceğinin kararlaştırıldığını, bu yetkiye bianen ...’nin 29.07.2008 tarihinde ruhsatı davalıya devrettiğini, davalı şirketin müvekkili ile ek protokol yapmaktan kaçındığını, müvekkilinin 16.12.2008 tarihinde rödövans bedellerinin ödenmesi ve ek protokol düzenlenmesi için gönderdiği ihtarnameye karşı davalının cevabında, yeni bir sözleşme yapmaya hazır oldukları ve ödeme yapacaklarını bildirdiğini, dolasıyla hem kiraya verenin müvekkili olduğunun kabul edildiğini hem de borcun resmi yoldan ikrar edildiğini, ancak yine davalı tarafca herhangi bir ödeme yapılmadığını, 20.04.2017 tarihinde kira bedellerinin ödenmesi aksi halde sözleşmenin feshedilerek ruhsatın iadesi için gerekli yasal yollara başvurulacağının ihtar olunduğunu, verilen 60 günlük sürede ödeme yapılmadığını ileri sürerek; akde aykırılık nedeniyle rödövans sözleşmesinin feshine, şimdilik 1.000,00 ABD dolarının faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesin talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davaya dayanak yapılan 29.03.2006 tarihli rödövans protokolü başlıklı sözleşmeye müvekkilinin taraf olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı ile davacı arasında sözleşmesel ilişki bulunmadığı, davalı şirketin davaya konu işletme ruhsatını dava dışı ...’den devir aldığı, dava konusu talep yönünden davalı şirketin taraf sıfatının bulunmadığı gerekçesiyle, davanın pasif husumet yokluğu sebebiyle reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; müvekkili ile dava dışı ... arasında düzenlenen rödovans sözleşmesinde yer alan devir yetkisine istinaden ruhsatın davalıya devredildiğini, devir halinde mevcut sözleşmeye ek bir protokol düzenleneceğini, müvekkilinin ise sözleşmenin ve devrin tarafı olmaya devam edeceğini, taraflar arasında sözlü rödövans sözleşmesi kurulduğunu, davanın sözleşmenin tarafı olan ...’ye karşı açılmasında hukuki yarar bulunmadığını ileri sürerek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili; davanın pasif husumet yokluğu sebebiyle reddine değil esastan reddine karar verilmesi ve buna uygun olarak vekalet ücreti takdir edilmesi gerektiğini ileri sürerek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; gerek davacı tarafın dayandığı dava dışı şahısla yapıldığı anlaşılan rödovans sözleşmesi mahiyetindeki protokol, gerekse davacı tarafça davalı ile yazılı ya da sözlü bir kira ilişkisi bulunduğunu ispata elverişli herhangi bir delil sunulmadığı göz önünde bulundurularak, dayanak sözleşmede taraf olmayan davalı aleyhine kira ilişkisine dayalı olarak dava açılamayacağı, bir başka deyişle eldeki davada davalının pasif husumeti bulunmadığı değerlendirilerek yazılı şekilde davanın pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmesinde ve davalı lehine Tarifenin 7/2 maddesi göz önünde bulundurularak vekalet ücretine hükmedilmiş olmasında isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle, istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, sözleşmenin feshi ve rödövans alacağı istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 357 inci maddesi,
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 114 ve 115 inci maddeleri
3. Değerlendirme
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında; hukuki ilişkinin ve bu ilişki nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlığa yukarıda yer verilen kanun maddelerinin doğru şekilde uygulandığı, davaya dayanak rödövans sözleşmesine davalının taraf olmadığı anlaşılmakla, davacının temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
28.000,00 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.