"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; dava konusu taşınmazın bulunduğu yerin daha önce deniz olduğunu, davalı ... Başkanlığının 14.02.1970 tarihli ve 117 sayılı mazbatası ile müvekkilinin dedesi .... tarafından denizde dolgu yapılarak oluşturulacak alan üzerine benzin istasyonu yapılmak üzere kiralanmasına karar verildiğini, .... tarafından 12.02.1971 – 30.05.1971 tarihleri arasında denizde dolgu yapıldığını ve alanın mülkiyetinin davalı ... tarafından kazanıldığını, bu taşınmazın bir kısmının Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırıldığını ve davalıya kamulaştırma bedeli ödendiğini, davalının dolgu bedelini ödemesi gerektiğini ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 50.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiş, ıslahla talebini 56.282,26 TL'ye yükselmiştir.
II. CEVAP
Davalı, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece; davanın zamanaşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesince verilen 07.12.2010 tarihli ve 2010/3738 E., 2010/16408 K. sayılı ilamla; davacının, davalı ... adına 28.09.1972 tarihinde tescil edilen taşınmazda kira sözleşmesi ile kiracı olduğu ve bu sözleşme ilişkisinin 2006 yılına kadar devam ettiği, davada isteğin dolgu bedeline ilişkin olup, zamanaşımı süresinin 10 yıl olduğunu, kiracılık ilişkisinin bittiği tarih ile dava tarihi arasında bu sürenin dolmadığı gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 17.09.2015 tarihli ve 2013/174E., 2015/668 K. sayılı kararla; davanın kabulü ile 56.282,26 TL'nin dava tarihi olan 02.07.2009 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiş; karara karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesince verilen 12.11.2019 tarihli ve 2016/10652 E., 2019/11183 K. sayılı ilamla; davaya konu alanın, davalı ... meclisinde alınan karara göre, encümen kararı ile dolgu yapılarak cüzi bir miktar karşılığı davacıya 20 yıl kiralanmasına karar verildiği, belediye kayıtları ve taraflar arasındaki belgeler değerlendirilerek, gerektiğinde bir bilirkişi raporu da alınarak, davacının davaya konu talep hakkının bulunup bulunmadığı değerlendirilmeden doğrudan talep hakkında karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
C. Üçüncü Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 08.06.2021 tarihli ve 2020/55E., 2021/94 K. sayılı kararla; davacının dedesi ....'ın, belediye meclis kararınca uygun görülen yeri tüm masrafları kendisine ait olmak üzere denizden doldurarak üzerine petrol istasyonu kurduğu, ....'ın dolgu ile meydana getirdiği bu alandaki tüm ayni ve şahsi haklarını davacıya devrettiği, davacının dedesi ....'ın tüm masraflarını karşılayarak meydana getirmiş olduğu bu dolgunun bedelini sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre talep etme hak ve yetkisi bulunduğu gerekçesiyle; davanın kabulü ile 56.282,26 TL'nin 02/07/2009 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiş; karara, karşı davalı vekili temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Dairece verilen 05.04.2022 tarihli ve 2021/8863 E., 2022/3158 K. sayılı ilamla; taşınmazın davacının dedesi olan ....'a 14.02.1970 tarihli meclis kararı ile kiralandığı, kiracı tarafından deniz doldurulmak suretiyle taşınmaza tesis yapılarak işletildiği, 14.02.1970 tarihli ve 117 sayılı mazbatada, ... deniz tarafından münasip görülecek bir yerde tesisleri ve dolgusu kendisine ait olmak üzere kaplıyacağı arsanın Belediye Meclisince münasip görülecek bir kira ile kendisine verilmesini teklif ettiği, bu teklifin kabulü ile tesislerin işletmeye açıldığı tarihten itibaren kirası başlamak üzere yirmi yıl süre ile kiralanmasına karar verildiği, 14.02.1970 tarihli kira sözleşmesi ile kiracı olan .... tarafından kiralanana yapılan masraflar dava konusu edilmekle dolgusu ve tesisleri kiracıya ait olmak üzere taşınmazın kiralandığı, kiracının bu masrafları yapmayı kira sözleşmesinde kabul ettiği ve sözleşme süresinin de dolduğu gözetildiğinde, sözleşme hükmü gereğince yapılan masrafların isteneyemeyeceğinin kabulü gerektiği, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, sözleşme hükmü göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulmuş olmasının bozmayı gerektirdiği gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taşınmazın davacının dedesine 14.02.1970 tarihli meclis kararı ile kiralandığı, 14.02.1970 tarihli ve 117 sayılı mazbatada deniz tarafından münasip görülecek bir yerde tesisleri ve dolgusu kendisine ait olmak üzere kaplıyacağı arsanın Belediye Meclisince münasip görülecek bir kira ile kendisine verilmesini teklif ettiği, bu teklifin kabulü ile tesislerin işletmeye açıldığı tarihten itibaren kirası başlamak üzere yirmi yıl süre ile kiralanmasına karar verildiği, dolgusu ve tesisleri kiracıya ait olmak üzere taşınmazın kiralandığı, kira sözleşmesinde kiracının bu masrafları yapmayı kabul ettiği, sözleşme süresinin de dolduğu, sözleşme hükmü gereğince davacının yapılan masrafları talep edemeyeceği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dolgu masraflarının kiracıya ait olacağı belirtilmişse de bedelin istenemeyeceğinin belirtilmediğini ve sözleşmede davacının dedesi olan kiracının imzasının bulunmadığını, mazbatanın kira sözleşmesi niteliğinde olmadığını, sözleşme süresi dolmayıp kanun uyarınca uzadığını, sözleşme devam ederken karayolları kamulaştırması sebebiyle taşınmazdan çıkılıp üstündeki yapının yıkılması sebebiyle belediyenin sözleşme yükümlülüğünü yerine getirmediğini, tapu iptal ve tescil talebinin de reddiyle aynı yere hem kira ödeyip hem masraf yaptığını, bedelin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre tahsili gerektiğini, önceki bozmalardan birinin de bu hususun değerlendirilmesi yönünde olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kiracı tarafından dolgu yapılan alanın kamulaştırılması nedeniyle ödenilen kamulaştırma bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı ve 09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı.
3.Değerlendirme
Mahkemece uyulan bozma ilamında belirtilen hukuki esaslar gereğince karar verilmiş olmasına, bozma ilamının kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan yönlere ilişkin ileri sürülen sebeplerin incelenmesinin artık mümkün olmamasına göre, davacının temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının 1086 sayılı Hukuk Usuli Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi uyarınca ONANMASINA,
Fazla alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
20.12.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.