"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/714 E., 2023/833 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Eskişehir 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/73 E., 2023/81 K.
Taraflar arasında birleştirilerek görülen adi ortaklığın fesih ve tasfiyesi, alacak ve menfi tespit davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince; asıl ve birleşen 2020/578 E. sayılı davanın kabulüne, birleşen 2018/147 E. sayılı davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın asıl ve birleşen 2020/578 E. sayılı davada davalı, birleşen 2018/147 E. sayılı davada davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı asıl ve birleşen 2020/578 E. sayılı davada davalı, birleşen 2018/147 E. sayılı davada davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Asıl davada davacı vekili; müvekkili ile ticaret ünvanı daha önce"..." olan davalı arasında 20 adet keçi alımı konusunda 27.10.2010 tarihinde sözleşme imzalandığını, davalı tarafından süt geliri ödemesi yapılmadığı ve keçilerin üremesi sonucu doğan oğlakların bir kısmı satıldığı halde parası müvekkiline ödenmediğinden açılan alacak davasında kısmen kabul kararı verildiği, kararın gerekçesinde taraflar arasındaki ilişkinin adi ortaklık, davanın ise kâr payına yönelik dava olduğunun belirtildiğini, kararın Bölge Adliye Mahkemesi incelemesinden geçerek kesinleştiğini, aradan geçen yaklaşık 3 yıl içinde ödenmeyen kâr payı için alacak davasını açtığını ileri sürerek; taraflar arasında bulunan adi ortaklığın fesih ve tasfiyesi ile fazlaya ilişkin her türlü hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 10.000,00 TL tasfiye payının dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsilini istemiştir.
2. Birleşen 2020/578 E. sayılı dosyada davacı vekili; asıl davada dava konusu edilen keçilerden elde edilen süt geliri ile keçilerin üremesi sonucu satılan bir kısım oğlakların bedeline ilişkin her türlü hakları saklı kalmak kaydıyla, 2015 yılı Nisan ayından 30.05.2017 tarihine kadarki gelirden şimdilik 10.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
3. Birleşen 2018/147 E. sayılı dosyada davacı şirket vekili; müvekkili ile davacı arasında adi ortaklık sözleşmesi yapıldığını, ancak davalının söz konusu ortaklık sözleşmesi için emek ya da malını koymadığını, 20 keçi bedeli olarak çekilen kredi taksitlerinin müvekkili tarafından ödendiğini, davalı tarafından ne taksit ne de masraf ödemesi yapıldığını ileri sürerek; 27.10.2010 tarihli adi ortaklık sözleşmesinin 31.12.2014 ihtarname tarihinde sona erdiği ve bu tarihten itibaren süt gelirinden ve keçi bedelinden borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı şirket vekili asıl ve birleşen 2020/578 E. sayılı davada; 31.12.2014 tarihinde noterde düzenlenen ihtarname ile sözleşmenin sona erdiğinin davacıya bildirildiğini, davacının söz konusu ortaklık sözleşmesi için emek ya da mal koymadığını, sözleşme gereğince belirlenen yem ve ot bedelini davacının ödemediğini, hayvanların bir çoğunun telef olduğunu, keçi bedeli olarak çekilen kredi müvekkili tarafından ödendiğini, mülkiyetinin müvekkiline ait olduğunu, ihtarname ile sözleşmenin tek taraflı feshedildiğini, mahkeme kararı ile süt gelirlerinin davacıya ödendiğini ve davacının tasfiye alacağının bulunmadığını savunarak; davanın reddini istemiştir.
3. Birleşen 2018/417 E. sayılı davada davalı vekili; adi ortaklık ilişkisinin Eskişehir 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/73 E. sayılı davanın açıldığı tarih itibariyle sona erdiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; asıl davaya ilişkin olarak, taraflar arasında imzalanan 27.10.2010 tarihli sözleşme ile tarafların mal ve emek koymak suretiyle gelir elde etmek amacıyla iradelerini birleştirmiş olduğu, bilirkişi raporuna göre dava tarihi itibariyle toplam 633 keçinin bulunması gerektiği, bu keçilerin toplam bedelinin 564.600,00 TL olduğunun bilirkişi raporunda mütalaa edildiği, adi ortaklığa ait herhangi bir mal varlığının bulunmadığı, dolayısıyla tasfiye yapılmasına gerek görülmediği, sözleşmede hüküm bulunmaması sebebiyle tarafların eşit oranda ortak oldukları gerekçesiyle; taleple bağlı kalınarak 10.000,00 TL'nin davalıdan tahsiline, birleşen 2020/578 E. sayılı davada; taraflar arasında düzenlenen ortaklık sözleşmesinde kazanç paylaşımına ilişkin açık bir düzenleme bulunmadığından ortaya çıkacak kazançtan tarafların payının eşit olduğu kabul edilerek, alınan bilirkişi raporu doğrultusunda 56.118,50 TL'nin davalıdan tahsiline, birleşen 2018/147 E. sayılı dosyasında; fesih gereklerinin yerine getirilmediği, ortaklığa konu keçiler yönünden herhangi bir paylaştırma yapılmadığı, davalıya kâr payı ödendiği hususunun ispatlanmadığı, Eskişehir 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/458 E., 2017/180 K. sayılı dosyasında kararın davacı tarafından fesih bildirimi yapılan tarihten sonra verildiği, kararın istinaf incelemesinden kesinleştiği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde asıl ve birleşen 2020/578 E. sayılı davada davalı, birleşen 2018/147 E. sayılı davada davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı/davacı vekili; müvekkil şirketin sözleşmenin tarafı olmadığını, ortaklık sözleşmesinin fesih bildirimi ile sona erdiğini, davacı oldukları birleştirilen dosya ile ilgili bir inceleme yapılmadığını, davanın açılmasından önce tek taraflı irade beyanı ile sözleşme feshedildiğinden davanın konusuz kaldığını, bakım masraflarının davacı tarafça karşılanmadığını, adi ortaklığa davacının sermaye ve bir emek koymadığını, haklı nedenle sözleşmenin sona erdirildiğini, bilirkişi raporundaki hesapların gerçeği yansıtmadığını ve hava şartları nedeniyle hayvanları telef olduğunu, hukuka aykırı karar nedeniyle şirketin iflasının söz konusu olabileceğini ileri sürerek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosyadaki yazılara, kararın dayandığı bilgi ve belgelere, özellikle istinaf olunan İlk Derece Mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde asıl ve birleşen 2020/578 E. sayılı davada davalı, birleşen 2018/147 E. sayılı davada davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı/davacı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; asıl davada, taraflar arasındaki adi ortaklığın fesih ve tasfiyesi ile alacağa, birleşen 2020/578 E. sayılı davada adi ortaklık nedeni ile Nisan 2015-30/05/2017 dönemi kâr payı alacağına, birleşen 2018/147 E. sayılı davada ise adi ortaklık sona erdiğinden dolayı borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Sözleşme tarihinde yürürlükte olan 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun (818 sayılı Kanun) 520 ve devamı maddeleri
3. Değerlendirme
Somut olayda, dava konusu 27.10.2010 tarihli sözleşmenin ... İnşaat Gıda Tarım San Tic Ltd Şirketinin münferiden imza yetkilisi Çağlayan Akıner ile davacı/davalı ... arasında imzalandığı, ... şirketi tarafından 13.11.2013 tarihinde unvan değişikliği yapılarak "... İnşaat Gıda Tarım San. ve Tic. Ltd. Şti." unvanını aldığı, böylece davalı/davacı şirketin sözleşmenin tarafı olduğu, dava konusu sözleşmede tarafların mal ve emek koymak suretiyle ortak amaca yani gelir elde etmek amacıyla iradelerini birleştirdiklerinden taraflar arasındaki sözleşmenin adi ortaklık sözleşmesi olarak kabul edilmesi gerektiği, diğer taraftan davacı tarafından Eskişehir 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/458 E. sayılı dosyası ile aynı konuda farklı tarihteki alacağı için dava açıldığı, davanın kısmen kabulüne karar verilip taraflar arasındaki ilişkinin adi ortaklık olarak nitelendirildiği ve kararın Bölge Adliye Mahkemesinde kesinleştiği, Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunun denetime ve somut olaya uygun olduğu anlaşılmakla, davalı/birleşen 2018/147 E. sayılı davada davacının temyiz isteminin reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.