"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/468 E., 2022/2988 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/916 E., 2021/440 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılardan ... tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile yeniden esas hakkında davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düsünüldü:
I. DAVA
Davacı; davalı ... ile maliki olduğu taşınmazın 120.000,00 TL karşılığında kendisine satışı, karşılığında 60.000,00 TL'lik iki ayrı çek ve taşınmazın devri için diğer davalı ...'e vekaletname verilmesi hususunda anlaşmaya vardıklarını, davalı ... tarafından noterden diğer davalı ...'e vekaletname verildiğini, çeklerin de teslim edildiğini, davalı tarafından bankadan tahsilatının gerçekleştirildiğini ancak dava konusu taşınmazın dava dışı kişiye devredildiğini ileri sürerek; 120.000,00 TL'nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ...; davacı şirketin kendisine borcu bulunduğunu, taşınmaz satışında taraf olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalılar vekili; davacı şirket ile davalı ... arasında geçmiş tarihlerde ticari ilişkinin bulunduğunu, davalı tarafından davacı şirkete banka yoluyla borç paralar gönderildiğini, bu nedenle davacıdan halen alacağı bulunduğunu, davalı ...'in ise davacı şirket ile hiç bir ticari ve hukuki ilişkisi olmadığını, taşınmaz satışına dair anlaşma yapılmadığını, dava konusu çeklerin davalı ...'in alacağına karşılık keşide edildiğini ve davalı ...'in davalı ...'e olan borcuna karşılık teslim edildiğini, çek bedellerinin tahsil edildiğini, dava dilekçesindeki iddiaların ... dışı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının davalı ... ile taşınmaz satışına yönelik şifahi sözleşme yaptığı, bu kapsamda diğer davalı ...'e vekaletname verildiği, davalı ...'in 08.03.2021 tarihli dilekçesiyle vakıaların ikrar edildiği, davacının çekleri davalı ...'e verdiği ve inkar edilmediği, çeklerin tahsil edildiği, taşınmaz devri yapılmadığı gerekçesiyle, davanın kabulü ile 120.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ...; davacının iddialarını ispatlayamadığı, diğer davalının beyanının kendisi için esas alınamayacağını, davacının kendisinden alacaklı olduğunu olduğunu gösteren belge bulunmadığını ileri sürerek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu çek bedellerini tahsil eden davalı ...'in taşınmazdaki hissesini dava dışı kardeşi ...'e satıp devrettiğini, davalı ...'in ise sebepsiz zenginleşmesinden söz edilemeyeceği gerekçesiyle; davalı ...'in istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında, 120.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ...'den tahsiline, davalı ... adına açılan davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı; taşınmaz satışı nedeniyle iki adet çekin lehtarı davalı ... yazılarak davalı ...'e verildiğini, aynı tarihte davalı ...'in vekaletname verdiğini ancak taşınmazın devredilmediğini, davalı ...'in savunmasının gerçeğe aykırı olduğunu, davalı ...'in 08.03.2021 tarihli dilekçesinde iddialarını doğruladığını ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, şifahi taşınmaz satış sözleşmesi nedeniyle edinilen satış bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Kural olarak belli bir olayın gerçekleşip gerçekleşmediğini, tarafların ispat etmesi gerekir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 6 ncı maddesi uyarınca; “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür.” Aynı yöndeki düzenleme 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 190 ıncı maddesinin birinci fıkrasında, "İspat yükü, kanunda ... bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukukî sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir." şeklinde ifade edilmiştir. Buna göre ispat yükü, iddia edilen vakıalara dayanan tarafa ait olup, herkes iddiasını ispatla yükümlüdür.
2. Geçersiz sözleşme nedeniyle verilenlerin geri istenmesi hâli 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun sebepsiz zenginleşmeden ... borç ilişkilerini düzenleyen 77 ve devamı maddeleri çerçevesinde çözümlenir. Anılan Kanun’un 77 nci maddesine göre haklı bir sebep olmaksızın, bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen, bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür. Bu yükümlülük, özellikle zenginleşmenin geçerli olmayan veya gerçekleşmemiş ya da sona ermiş bir sebebe dayanması durumunda doğar. Anılan madde hükmünden de anlaşılacağı üzere, sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ile fakirleşme arasında uygun nedensellik (illiyet) bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekmektedir. Sebepsiz zenginleşme hâlinde zenginleşen ve fakirleşen arasında kanun gereği bir borç ilişkisi doğar ve bu borcun konusu malvarlığında meydana gelen fazlalığın geri verilmesidir.
3. Değerlendirme
Temyiz olunan kararda; davacı tarafından dava konusu taşınmazın satış bedeline karşılık olarak verilen iki adet çekin adına düzenlendiği davalı ... tarafından tahsil edildiğinin, bu itibarla sözleşmede vekil olarak yer alacağı kararlaştırılan davalı ... yönünden sebepsiz zenginleşme koşullarının oluşmadığının belirlenmiş olmasına göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.