"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2140 E., 2023/2368 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Çankırı 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/54 E., 2022/122 K.
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalı ...'ın davacı üniversite nezdinde araştırma görevlisi kadrosuna 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun (2547 sayılı Kanun) 33 üncü maddesinin (a) bendi gereğince atandığını ve 10.09.2012 tarihinde görevine başladığını, talebi üzerine aynı Kanunun 35 inci maddesi uyarınca Öğretim Elemanı Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında geçici olarak Gazi Üniversitesinde görevlendirildiğini, davalının Gazi Üniversitesinde bulunduğu süreler kadar davacı Üniversite bünyesinde mecburi hizmet yapmayı, taahhüt senedinde belirtilen hususların yerine getirilmemesinden halinde yapılan ödemeleri geri ödemeyi taahhüt ettiğini, “Bir Diğer Üniversitede Lisansüstü Eğitim Gören Araştırma Görevlilerince Düzenlenecek Taahhüt Ve Kefalet Senedinin” imzalandığını, diğer davalıların müşterek borçlu ve müteselsil kefil olduklarını, ÖYP kapsamında 2547 sayılı kanunun 33 maddesinin (a) bendi uyarınca atanan davalının statüsünün Kanunun 50 maddesinin (d) bendinde belirtilen statüye dönüştürüldüğünü, davalının kadrosunun davacı Üniversiteye iade edildiğini, mecburi hizmet yükümlülüğünün devam ettiğini, davacının 13.02.2018 tarihinde davacı Üniversitedeki görevine başladığını, 22.10.2018 tarihinde istifa talebinde bulunduğunu, bu talebin uygun bulunmadığı davacıya tebliğ edilmesine rağmen 1 aylık süre geçtikten sonra 22.11.2018 tarihinde üste bildirim sureti ile görevinden ayrıldığını, mecburi hizmetini tamamlamadan görevinden ayrılan davalıya yapılan ödemeler bakımından aleyhine 301.922,07 TL tutarında icra takibi başlatıldığını ancak haksız itiraz üzerine takibin durdurulduğunu ileri sürerek, davalının takibe vaki itirazının iptaline ve davalı aleyhine icra inkar tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ..., davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğini, mecburi hizmet yükümlülüğünün bulunmadığını, davacının dayandığı taahhütname ve kefalet senedinin şekil yönünden sakat olduğunu, borcu bulunmadığını, takibin kötü niyetli olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
2.Davalı ...; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğini, kefalet sözleşmesinin geçersiz olduğunu, idarece hazırlanan belgelerin imzalanmasından başka çıkar yol bulunmadığını, kişinin hür iradesinden bahsetmenin mümkün olmadığını, takibin kötü niyetli olduğunu savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
3.Davalı ...; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğini, kefalet sözleşmesinin şeklen geçersiz olduğunu, davalı ...'ın mecburi hizmet yükümlülüğü bulunmadığını, takibin kötü niyetli olduğunu savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taahhütnamenin davacı Üniversite tarafından düzenlenerek davalılarca imzalanması bakımından 2547 sayılı Kanunun 35 inci maddesi kapsamında görevlendirilen davalı ...'ın araştırma görevlisi olarak göreve başlamadan önce mevcut taahhüt bakımından bilgi sahibi olduğu ve bunu bilerek göreve başladığı, diğer davalıların da bunun bilincinde olarak imzalamaları sebebiyle taahhütnamenin geçerli olduğu, irade sakatlığından söz edilemeyeceği, ancak araştırma görevlilerinin maaşının iadesi şeklinde düzenlemenin uygulanması halinde ücret karşılığı olmaksızın çalışmanın söz konusu olacağı, yapılan ödemelerin maaş ödemesi olduğu, maaş ödemesi dışında başka bir ödemenin yapılmadığı, maaş ödemelerin iadesi talebinin angarya yasağının ihlali olacağı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; senet hükümlerinin geçersiz kabul edilemeyeceğini, düzenlemenin iptali için açılan davanın Danıştay 8. Dairesi tarafından reddedildiğini, mecburi hizmet yükümlülüğünün devam ettiğini, kararın hatalı olduğunu ileri sürerek, İlk Derece Mahkemesi kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; alınan bilirkişi raporunun denetime elverişli ve uyuşmazlığı çözer mahiyette olduğu, 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın (Anayasa) 18. maddesinde zorla çalıştırma yasağı ile birlikte düzenlenen angarya yasağı açısından yüklenme senetlerindeki maaşın geri verileceği yönündeki düzenleme değerlendirildiğinde; davalıdan verdiği hizmet karşılığı aldığı maaşların geri istenemeyeceği, icra takibinin konusunun davalıya ödenen maaş ve maaş farklarından oluştuğu gerekçesiyle, istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf sebeplerini tekrar etmiş, ayrıca söz konusu görevlendirmenin ilgilinin akademik gelişimini sağlayarak bu gelişimin üniversite ve öğrencilere yansıtılması olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, taahhütnameden kaynaklanan alacak için başlatılan takibe vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.Anayasa'nın 18 inci maddesi,
2. 2547 sayılı Kanun'un 35 inci maddesinin üçüncü fıkrası,
3.Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların 10 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
3.Değerlendirme
Temyizen incelenen kararda belirtilen gerekçeye, Anayasa'nın 18 inci maddesi uyarınca ödenen maaşın iadesine yönelik taahhüt senedi hükmünün angarya yasağına aykırı olması sebebiyle geçersiz olacağının ve davacı tarafın maaş dışında bir harcama iddiası bulunmadığının anlaşılmasına göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.