"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/204 E., 2023/1688 K.
Taraflar arasındaki menfi tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, bozmaya uyan Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkiline ait pompa istasyonunun 72220 abone nolu elektrik sayacına ilişkin 28.10.2008 tarihi ile 13.04.2009 tarihi arasında sulama sezonu olmamasına ve davalı şirket tarafından bu dönem içinde sayaç kapatılmasına rağmen ortalama tüketim hesabına göre 1.562.111,60 TL borç tahakkuk ettirildiğini, 11.05.2009 tarihi esas alınarak tutarın belirlendiğini, geçici çalışmış olsa bile sayacın 13.04.2009- 11.05.2009 tarihleri arasında 28 gün çalışmış olabileceğini, tahakkuk ettirilen borcun fahiş olduğunu ileri sürerek, davalıya borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davanın zamanaşımına uğradığını, davacının faturanın tebliğinden itibaren yasal sekiz günlük süre içinde itirazda bulunmayarak borcu zımnen kabul ettiğini, yapılan tahakkukun Yönetmeliğe uygun olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece verilen 13.12.2012 tarihli ve 2010/189 E., 2012/712 K. sayılı kararla; davalının davacıdan 28 günlük tüketim bedeli talep edebileceği, buna göre davanın 491.450,82 TL borçlu olduğu, dava konusu 1.562.111,60 TL bedelli endeks esaslı olmayan ek tahakkuk nedeniyle davalı şirkete 1.070.660,78 TL borçlu olmadığı gerekçesiyle; davanın kısmen kabulüne, davacının davalı şirkete 1.070.660,78 TL borçlu olmadığının tespitine, davacının fazlaya ilişkin talebinin reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 11.11.2013 tarihli ve 2013/16153 E., 2013/15643 K. sayılı ilamla;" ...Somut olayda, davalının ve yüklenicisi firmanın bazı görevlileri hakkında görevin kötüye kullanılması ve edimin ifasına fesat karıştırma suçlarından Asliye Ceza Mahkemesine dava açıldığı, Mahkemece eylemlerin kamu kurum ve kuruluşlarının araç olarak kullanılması sureti ile kurum zararına dolandırıcılık ve sahte resmi belge düzenlemek suçlarını oluşturabileceği gerekçesi ile Ağır Ceza Mahkemesinin görevli olduğuna karar verildiği, dava dosyasının derdest olduğu anlaşılmaktadır. Davalardan biri hakkında verilecek kararın, diğerini etkileyecek nitelikte bulunması halinde iki dava arasında bağlantı varsayılır ve biri diğeri için bekletici mesele yapılır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 53 üncü maddesi gereğince kural olarak; hukuk mahkemesi ceza mahkemesinin kararı ile bağlı değilse de; ceza mahkemesinin maddi olguları tesbite dair kararı hukuk hakimini bağlar. Somut olayda, anılan ceza dosyasında ileri sürülen eylemler ile davaya konu edilen 1.562.111.60 TL miktarındaki endeks esaslı olmayan ek tahakkuk işlemi arasında bağlantı bulunup bulunmadığının tespit edilmesi, var ise anılan ceza davasının bu davanın sonucuna olabilecek etkisi gözetilerek bekletici mesele yapılması gerekmektedir. Mahkemece her iki dosya arasında bağlantı bulunmadığının belirlenmesi halinde de bilimsel verilere dayanmayan ve itiraza uğrayan dosyada yer alan bilirkişi raporu hükme dayanak alınacak nitelikte olmadığından üç uzman bilirkişi tarafından rapor hazırlanması sağlanmalıdır..." gerekçesiyle, hüküm bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 18.05.2022 tarihli ve 2014/130 E., 2022/713 K. sayılı kararla; dosyaya kazandırılan bilirkişi raporu doğrultusunda, davanın kısmen kabulü ile davalı şirket tarafından tahakkuk ettirilen 18.01.2010 son ödeme tarihli 2010/1. döneme ait endeks esaslı olmayan 1.562.111,60 TL ek tahakkuk nedeniyle davacının 1.305.293,37 TL borçlu olmadığının tespitine, davacının fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş; karara karşı, davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 26.10.2022 tarihli ve 2022/6842 E., 2022/8217 K. sayılı ilamla; "...Mahkemece verilen ilk hükümde davacının davalı şirkete 1.562.111,60 TL tutarlı endeks esaslı olmayan ek tahakkuk nedeniyle 1.070.660,78 TL borçlu olmadığının tespitine (davacının 491.450,82 TL borçlu olduğu) karar verildiği, bu kararın davalı tarafça temyizi üzerine araştırmaya yönelik bozulduğu, bozmaya uyan Mahkemece bu kez davacının 1.305.293,37 TL borcunun bulunmadığının tespitine (davacının 256.818,23 TL borçlu olduğu) karar verilmek suretiyle davalı yararına oluşan usule ilişkin kazanılmış hak ilkesinin ihlal edilmesi doğru görülmemiştir..." gerekçesiyle, hüküm bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davanın kısmen kabulü ile, davacı adına kayıtlı 72220 abone numaralı Bozova Merkez Tarımsal Sulama Tesisi Aboneliğine, davalı tarafından tahakkuk ettirilen 18.01.2010 son ödeme tarihli - 2010/1 dönemine ait 1.562.111,60 TL tutarlı endeks esaslı olmayan ek tahakkuk nedeniyle, davacının davalıya 1.070.660,78 TL borçlu olmadığının tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; endeks esaslı olmayan ek tahakkuk nedeniyle davalı müvekkiline değil dava dışı Dicle Elektrik Perakende Satış A.Ş. ye husumetin yöneltilmesi gerektiğini, tarımsal sulamanın olmadığı belirtilerek 28.10.2008-21.12.2008 tarihleri arasındaki dönem bakımından tahakkuk yapılmaması gerektiğine ilişkin bilirkişi raporundaki değerlendirmenin farazi olduğunu, elektrik hattında enerji olduğundan sulama yapılmamış olmasının enerjinin de kullanılmayacağı anlamına gelmediğini, sulama dönemine birebir uyulduğunun da dosya kapsamından anlaşılamadığını, belirtilen dönemin hesaplamaya alınmamasının hatalı olduğunu, reaktif tüketim bedelinin eksik ve hatalı hesaplandığını, faturalamada esas alınan reaktif tüketim miktarlarının gözetilmesi gerektiğini belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı abonenin ek tahakkuk nedeniyle 2010/1. dönem faturasından davalıya borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı ile 09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihatları Birleştirme kararları.
3. Değerlendirme
Mahkemece uyulan bozma ilamında gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yapılarak yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince alınan bilirkişi raporu uyarınca karar verilmiş olmasına göre, davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
30.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.