"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 54. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/494 E., 2023/848 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 4. Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/633 E., 2020/167 K.
Taraflar arasındaki kiracılığın ve kira bedelinin tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili, tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmiş, 23.10.2023 tarihli ek karar ile temyiz dilekçesinin miktardan reddine karar verilmiştir.
Ek karar davacı vekili tarafından temyiz edilmekle, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda;
Davacının talebinin sözleşme konusu edimin ifası ile yer teslimi ve kira bedelinin belirlenmesi hususlarını içerdiği diğer bir anlatımla davanın muarazanın giderilmesi mahiyetinde olması nedeniyle davanın 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesinde öngörülen kesinlik sınırı dahilinde kalacağından bahsedilemeyeceği anlaşılmakla, muarazanın giderilmesi istemine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesinin 23.10.2023 tarihli ek kararının kaldırılmasına karar vermek gerekmiştir.
Davacı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü
I. DAVA
Davacı vekili; davacı şirketin İstanbul Havalimanında "..." adı altında kiracı olarak faaliyet gösterdiğini, davalı DHMİ İstanbul Yeni Havalimanı yapım işinin ihale ile diğer davalı şirkete verildiğini, davalılar arasındaki Uygulama Sözleşmesinin (32) maddesinde "Atatürk Havalimanı İç ve Dış Hatlar Terminalinde Hizmet Sunan Kiracıları ve Kargo Nakliyeciliği ve Taksi Taşımacılığı Yapan Kooperatifleri Mevcut Sözleşmeleri ile Birlikte Devir Alacaktır" şeklinde hüküm bulunduğunu, sözleşmede söz konusu kiracıların hak ve yükümlülüklerinin aynen devam edeceğinin düzenlendiğini, Atatürk Havalimanında hizmet sunan kiracıların yeni havalimanı nedeniyle mağduriyetlerinin önlenmesinin amaçlandığını, kiracı listesinin davalı DHMİ tarafından diğer davalı şirkete görevlendirme şartnamesinin 22 numaralı ekinde bildirildiğini, davacı şirketin gönderdiği noter ihtarı ile sözleşme hükümleri kapsamında davalı şirketten edimin ifasını ve kendisine faaliyetine uygun yer tahsisi yapılmasını talep ettiğini, davalı şirket ile yapılan görüşmelerden sonuç alınamadığını ileri sürerek; davalılar arasındaki sözleşmeden doğan edimin ifasına, kiralanan yerlerin tespitine, tespit edilen yerlerin tarafına verilmesine, tespit ve teslim edilen yerlerin rayiç aylık kira bedellerinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı DHMİ vekili; davacı ile davalılar arasında bir sözleşme bulunmadığını, talep konusu hususların DHMİ tarafından gerçekleştirilmesinin söz konusu olamayacağını, davacının aktif dava ehliyetinin ve eldeki davayı açmakta hukuki yararının bulunmadığını, davacı tarafından işletilen yerin tahsisi ve gelirinin dava dışı ... Havalimanları Terminal İşletmeciliği A.Ş.ye ait olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
2.Davalı şirket vekili; davacının, davalılar arasındaki özel hukuk sözleşmesine istinaden hak iddiasının "sözleşmenin nisbiliği ilkesine" aykırılık teşkil ettiğini, Atatürk Havalimanındaki kira sözleşmesinin İstanbul Havalimanı bakımından aynı şartlarla devralınması gerekeceğine ilişkin iddiaların hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, davalı şirketin diğer davalı DHMİ ile iyiniyetle müzakere yükümlülüğünü yerine getirdiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; gerek iddiaya dayanak sözleşmelerde, gerekse tarafların sundukları delillerde; Atatürk Havalimanındaki kiracıların, yeni havalimanının işletmecisinden yeni havalimanında da kiracı olmalarını ve doğrudan edimin ifasını isteme yetkilerinin bulunmadığı, davalılar arasındaki sözleşmenin eksik üçüncü kişi yararına sözleşme niteliğinde olduğunun kabulü gerektiği, eksik üçüncü kişi yararına sözleşmede lehtarın yani davacının sözleşmeden dolayı doğrudan sözleşmenin uygulanmasını isteyemeyeceği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; davalılar arasında akdedilen sözleşmenin yanlış değerlendirildiğini, sözleşmede üçüncü şahsa vaat edenden ifayı talep etme yetkisi açık olarak tanınmamışsa da bu sözleşmenin üçüncü şahıs yararına eksik sözleşme olduğuna derhal karar verilmeyip örf ve adet dikkate alınıp tarafların amaçları yorumlanarak sözleşme türünün belirlenmesi gerektiğini ileri sürerek; kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının, Atatürk Havalimanının yolcu taşımacılığına tahsis edilen bölümünün İstanbul Yeni Havalimanına nakledilmesi nedeniyle, yeni havalimanında eski kiralanan yere muadil yeni bir yerin tahsisi, teslimi ile rayiç aylık kira bedellerinin tespitini talep ettiği, davalılarla davacı arasında herhangi bir sözleşme olmadığı, davalı DHMİ tarafından yap- işlet- devret modeli çerçevesinde diğer davalı şirkete ihale edilen iş bakımından şartnamedeki düzenlemelerin her iki davalının iç ilişkisine ilişkin olduğu, sözleşmelerin nisbiliği ilkesi gereği davacının doğrudan davalılardan kiracılığın ve kira bedelinin tespiti talebinde bulunamayacağı gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kiralanan yerin tespiti, teslimi ve buna göre kira bedelinin belirlenmesi istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 299 vd. maddeleri
3. Değerlendirme
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında belirtilen gerekçeye, davacının taraf olduğu kira sözleşmesinde kiraya verenin dava dışı, ... Havalimanları Terminal İşletmeciliği A.Ş. olmasına, davacı ile davalılar arasında bir sözleşme ilişkisi bulunmadığının ve özellikle davalılar arasındaki sözleşme ve yazışmaların davacıya edimin ifasını doğrudan talep etme yetkisi verir nitelikte olmadığının anlaşılmasına göre, davacı vekilinin temyiz isteminin reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, Bölge Adliye Mahkemesinin temyiz dilekçesinin reddine ilişkin 23.10.2023 tarihli ek kararın KALDIRILMASINA,
2. Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.