"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/407 E., 2023/517 K.
Taraflar arasında birleştirilerek görülen alacak davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacı vekili; kendilerine borçlu bulunan dava dışı ... Ltd. Şti.'nin davalı nezdinde bulunan alacaklarından 55.000 TL'lik kısmını 28.08.2008 tarihli temlikname ile temlik ettiğini, temliknamenin davalıya tebliğ edilmesi üzerine davalının teslim edilen cihazın şartnamedeki özellikleri taşımadığı ve kurulumunun sağlanmadığı, dolayısı ile borcun doğmadığı gerekçeleriyle itiraz ederek ödeme yapmadığını, davalının haksız olduğunu ileri sürerek, 10.000,00 TL temlik alacağının 03.09.2008 tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiş, ıslah dilekçesiyle talebini 55.000,00 TL'ye yükseltmiştir.
2. Birleşen davada davacı vekili; kendilerine borçlu bulunan ... Ltd. Şti.'nin davalı nezdinde bulunan alacaklarından 85.000 TL'lik kısmını 22.10.2008 tarihli temlikname ile temlik ettiğini, temliknamenin davalıya tebliği üzerine davalının teslim edilen cihazın şartnameye uygun olmadığı ve borcun doğmadığı gerekçesiyle itiraz ederek ödeme yapmadığını, davalının haksız olduğunu ileri sürerek, 10.000,00 TL temlik alacağının 11.11.2008 tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiş, ıslah dilekçesiyle talebini 57.277,00 TL'ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
Asıl ve birleşen davada davalı vekili; dava dışı ... Ltd. Şti.'den 112.277,00 TL bedelle satın alınan iki aletten biri olan 3 eksenli deney düzeneğinin teknik şartnameye uygun olmadığını ilgili şirketin edimlerini yerine getirmemesi nedeni ile ödeme yapmalarının mümkün olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 19.02.2013 tarihli ve 2009/31 E, 2013/35. sayılı kararıyla; alınan bilirkişi raporu doğrultusunda dava konusu cihazın muayenesinin alıcı için bir yükümlülük olup gizli ayıp olması halinde de derhal satıcıya bu durumu bildirmesi gerektiği, davalıya BK.nun 198., 4077 sayılı yasanın 4. ve 6762 sayılı TTK'nın 25.maddelerinde belirtildiği şekilde bir ayıp ihbarının yapıldığına ilişkin bir belgenin dosyada mevcut olmadığı, dava konusu faturaya ilişkin malların bir kısmının hatalı olduğu, faturayı düzenleyen satıcı firmaya belirtilen süreler içerisinde bildirim yapılmadığı, bu durumda ayıba karşı tekeffül hükümleri gereğince seçimlik hakların kullanılamayacağı gerekçesiyle asıl ve birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 13.Hukuk Dairesinin 13.03.2014 tarihli ve 2013/32502 E., 2014/7273 K. sayılı ilamıyla; hükme esas alınan bilirkişi raporunda 4734 ve 4735 sayılı kanunlar ile ihale sözleşmesi hükümlerinin değerlendirilmediği, bu haliyle bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığı, Mahkemece 4734 ve 4735 sayılı kanun ve ihale sözleşmesi hükümleri de değerlendirilmek suretiyle ihale sözleşmesinin ifa edilip edilmediği, dava konusu alacakların doğup doğmadığı hususlarında içerisinde emekli Sayıştay Uzman Denetçisi de bulunan konusunda uzman, üç kişilik bilirkişi kurulundan taraf, mahkeme ve Yargıtay denetimine elverişli rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden bahisle, karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1.Mahkemece bozmaya uyularak verilen 17.01.2017 tarihli ve 2014/787 E., 2017/36 K. sayılı kararla; bilirkişilerden alınan kök rapor ve ek raporda dava dışı ... Ltd. Şirketinin ihale sözleşmesinde belirtilen işleri ifa etmediği, dava konusu alacaklarının doğmadığı, ... firmasının sözleşmede belirtilen işleri ifa ettiği hususunda tefsik edici belge sunmadığı, alacağının bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; hüküm, asıl ve birleşen dava davacıları vekili tarafından temyiz edilmiştir.
2. Dairemizin 07.10.2020 tarihli 2020/3702 E., 2020/5570 K. sayılı ilamıyla, asıl ve birleşen dava hakkında ayrı ayrı hüküm kurulması gerekirken, yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
C. Üçüncü Bozma Kararı
1.Mahkemece bozmaya uyularak verilen 01.02.2022 tarihli ve 2020/571 E., 2022/85 K. sayılı kararla; davalı kurum tarafından açılan ihale sonucunda davalı ile dava dışı yüklenici ... Ltd. Şti arasında makina teçhizatı alımı hususunda sözleşme imzalandığı, dava dışı yüklenici şirketin davalı kurumdan olan alacaklarının bir kısmını asıl ve birleşen davadaki davacılara temlik ettiği, bilirkişilerden alınan kök rapor ve ek raporda dava dışı ... Ltd. Şirketinin ihale sözleşmesinde belirtilen işleri ifa etmediği bu nedenle dava konusu temlik sözleşmesine konu alacağın olmadığı gerekçesiyle asıl davanın reddine, birleşen dava takip edilmediğinden davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş; hüküm, asıl dava davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
2. Dairemizin 02.11.2022 tarihli ve 2022/7253 E., 2022/8449 ilamıyla, birleşen davanın 2. duruşmasında davalı vekili tarafından "Cihazların toplam bedeli 112.277,00 TL'dir. Ancak dava konusu edilen cihazın bedeli ise 69.150,00 TL'dir. Diğer cihazda sorun yoktur. O cihaz kullanılmaktadır. Ancak fatura bir kesildiği için yani ayrı ayrı fatura kesilmediği için Kurum tarafından kullanılan cihazın ücreti dahi ödenmemiştir." şeklinde beyanda bulunduğu, gerek kurum yazışmalarında, gerekse duruşmadaki beyana ve cevap dilekçelerine göre mikrosertlik cihazının teslim edilip çalıştığı hususunda bir itiraz olmadığı, davalının cevap dilekçesinde de sadece üç ayaklı deney aletinin ihale şartlarına uygun ifa edilmediğinin belirtildiği, her ne kadar hükme esas alınan bilirkişi raporunda, sözleşme konusu mikrosertlik cihazı ile ilgili belgeler tamamlanmadığından (taşınır işlem fişi, mal kabul, muayene belgesi...) ödeme yapılamayacağı bildirilmiş ise de, bu cihaz yönünden, salt belge eksikliği nedeniyle ödeme yapılmamasının M.K.'nun 2. maddesi gereği dürüstlük kuralına aykırı olduğundan, sözleşmenin ifa edildiğinin kabulü gerektiği, mahkemece mikrosertlik cihazı yönünden sözleşme hükümleri de dikkate alınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmesi gerektiği belirtilerek kararın bozulmasına karar verilmiş, davalı vekili karar düzeltme talep etmiştir.
3. Dairemizin 08.05.2023 tarihli ve 2023/955 E., 2023/1334 ilamıyla, davalı vekilinin Sivas 3. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2009/166 Esas sayılı birleşen dava dosyasının 28.01.2010 tarihli 2 nci celsesindeki beyanına göre davalı vekilinin karar düzeltme isteğinin reddine karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosya kapsamına göre mikrosertlik cihazının çalışır vaziyette teslim edildiği sabit olduğu gerekçesiyle; asıl davanın kısmen kabulü ile KDV dahil cihaz bedeli olan 30.680,00 TL alacağın 18.09.2008 tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, Birleşen dosya yönünden ise; karar temyiz edilmeksizin kesinleştiğinden yeniden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davacı Şirkete yapılan temlikname haricinde; İdarede alacağı olduğunu düşünen ... Medikal Elektronik imalat İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şirketi ile bir başka şirket arasında imzalanan bir adet temlikname, farklı bir şirket alacağı için Rektörlüğe gönderilen bir adet birinci haciz ihbarnamesi ve adı geçen Şirketin alacakları üzerine diğer borçlularının talebi ile icra Müdürlüklerince konulan haciz kararları bulunması sebebiyle ödeme yapılamayacağının bildirildiğini, şartnameye uygun olmayan malın teslim edilmiş olması sebebiyle İdarenin ... Şirketine borçlu olmadığı ve ... Şirketi nin İdare nezdinde alacağının doğmadığı, dava sürecinde alınan bilirkişi raporunun da bu yönde olduğu, Mahkemece kabulüne karar verilen miktara karar tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesi gerektiğini, ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava dışı ... Ltd. Şirketi ile yapılan ihale sözleşmesi kapsamında teslim edilen cihaz bedellerinden doğan alacağın temlik edilmesi nedeniyle alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun "Dürüst Davranma" başlıklı 2 nci maddesi şöyledir:
"Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır.
Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz."
2. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi'nin 04.03.2021 tarihli ve 2021/282 E., 2021/2334 K. sayılı ilamı
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulunun 04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı kararı ile 09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı kararı.
3. Değerlendirme
Temyiz olunan kararın, uyulan bozma ilamında belirtilen şekilde inceleme ve araştırma yapılarak, yine o ilamda belirtilen hukuki esaslar gereğince verildiği, bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan yönlere ilişkin ileri sürülen sebeplerin incelenmesinin artık mümkün olmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Temyiz olunan Mahkeme kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi uyarınca ONANMASINA,
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
21.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.