"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1389 E., 2023/1861 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Tefenni Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/158 E., 2022/34 K.
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılardan ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılardan ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilin ortağı olduğu ... Mimarlık Mühendislik Ltd. Şirketinin Çin'den ilaçlama ekipman pompası getirdiği, getirilen bu pompaların davalılar tarafından satın alındığını, pompaların davalılardan Vedat'a teslim edildiğini ancak pompaların bedelinin ödenmediğini, davalıların 20.06.2009 düzenleme tarihli ve 30.12.2009 vade tarihli 14.000 USD ve aynı düzenleme tarihli 20.000 USD bedelli iki adet senet verdiğini, müvekkilinin pompa bedelini ortağı olduğu şirkete davalılar adına ödediğini, müvekkilin davalılar ile akraba olması nedeniyle senetlerin yaklaşık 9 yıl ödenmesini beklediğini, 9 yıl bekledikten sonra davalıların borçlu olmadıklarını iddia ettiklerini, zamanaşımına uğramış senetlerle ilgili tanık dinletmek istediklerini, müvekkiline hiçbir ödeme yapmadıklarını, davalılar aleyhine başlattıkları icra takibine haksız olarak itiraz ettiklerini ileri sürerek; itirazın iptali ile takibin devamına, icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili; taraflar arasında davaya konu bonolar dışında başkaca herhangi bir hukuki ilişkinin bulunmadığını, bonoların zamanaşımına uğradığını, zamanaşımı defiinde bulunduklarını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalılardan ...'in takip ve dava konusu bonolarda aval veren durumunda olduğu, zamanaşımı nedeniyle kambiyo hukukundan kaynaklanan hakların yitirildiği senet bakımından avalistin sorumluluğundan söz edilemeyeceği gerekçesiyle davalı ... yönünden davanın reddine, zamanaşımına uğrayan ve keşidecisi ... (davalı), lehtarı ... (davacı) olan bonoları davalı ...'ın, dava dışı babası ...'ın davacı ile aralarında olan satış sözleşmesine konu ithal pompaların bedeli için verdiği, taraflar arasında bu bonoların verilişi konusunda temel ilişki bulunduğu, davacının temel ilişkiye dayandığına göre, zamanaşımına uğramış olan bu bonoların yazılı delil başlangıcı olarak kabulü gerektiği, davacı alacak iddiasını, tanık dahil her türlü delille kanıtlayabileceği, tanıklar ... ve ...'nin dinlenilmesi ile davacının davasını ispat ettiği gerekçesiyle davalı ... yönünden davanın kabulüne, davalı ...'ın Tefenni İcra Dairesinin 2018/308 E. sayılı dosyasına yaptığı itirazın iptali ile takibin devamına, asıl alacak olan 184.620,00 TL'nin %20'si olan 36.924,00 TL icra inkar tazminatının davalı ...'tan tahsiline, davalı ... yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalılardan ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... vekili; satışı yapanın davacının ortağı olduğu şirket olup satıma konu malın da dava dışı ... adına davalı ... tarafından alındığını, tanıkların davacının iddiasından başka şekilde tanıklık yaptıklarını, tanıkların ifadeleri ile olmayan bir alım satım akdinin kurulamayacağını, satım akdindeki malın bedelini dava dışı şirketin talep edebileceğini, davacının alacaklı olabilmesi için dava dışı şirketten alacağını yazılı şekilde devralması gerektiğini, davacının elindeki zamanaşımına uğramış illeten mücerret bono ile dava dışı satıcı şirket ve alıcı kişinin alım satım akdi ile illiyet kurulmasının mümkün olmadığını savunarak, kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Mahkemece, takibe konu asıl alacak ve işlemiş faizin toplamının 45.773,11 USD olduğu, yabancı para alacağının dava tarihindeki TL karşılığının 242.345,73 TL olduğu, bu bedel üzerinden 16.554,63 TL nispi karar ve ilam harcı alınması gerekirken sadece asıl alacağın TL karşılığı üzerinden nispi karar ve ilam harcı alınmasının usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, Tefenni Asliye Hukuk Mahkemesinin 09.03.2022 tarihli ve 2020/158 E., 2022/34 K. sayılı kararının düzeltilerek, esas hakkında yeniden karar verilerek davanın kısmen kabulüne, davalı ... yönünden davanın reddine, davalı ... yönünden davanın kabulü ile; davalı ...'nun Tefenni İcra Dairesinin 2018/308 E. dosyasına yaptığı itirazın iptali ile takibin devamına, asıl alacak olan 184.620,00 TL'nin %20'si olan 36.924,00 TL icra inkar tazminatının davalı ...'ndan tahsiline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrar ederek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, zamanaşımına uğramış bonolara dayalı olarak başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. ''Zamanaşımına uğrayan bir bono kambiyo senedi vasfını kaybettiği için kambiyo hukukunun tanıdığı özel imkânlardan yararlanamayacak ve hatta adi senede dahi dönüşemeyecektir. Zira zamanaşımına uğrayan bono fiziki olarak ortada olsa bile maddi hukuk anlamında artık hiçbir şey ifade etmemekte sadece ispat hukuku alanında delil başlangıcı olarak kabul edilmektedir (Öztan, s. 878; Kendigelen/Kırca, s. 264). Bu itibarla zamanaşımına uğrayan bono adi senede dönüşmeyeceği için, alacağın ispatı açısından tek başına yeterli olmayacak, bununla birlikte sadece 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 202. maddesi kapsamında bir (yazılı) delil başlangıcı olarak kullanılabilecektir. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 25.03.2021 tarihli ve 2017/(19)11-937 E., 2021/357 K. sayılı kararı)
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 202 nci maddesinin birinci fıkrası gereği senetle ispat zorunluluğu bulunan hâllerde delil başlangıcı bulunursa tanık dinlenebilir.
3. Değerlendirme
Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile yukarıda yer verilen hukuk kurallarına göre, davanın zamanaşımına uğramış bonoya dayalı olup, zamanaşımına uğramış bono delil başlangıcı niteliğinde olduğundan davacı lehtarın, davalı keşideci Vedat ile aralarındaki temel ilişkiyi ve alacaklı olduğunu tanık dahil her türlü delil ile ispatlayabileceği, taraflar arasında ticari ilişkinin bulunduğu, davalıya mal teslim edildiğinde bedeli için senet düzenlendiği, takip konusu bononun da teslim edilen mala ilişkin olduğu, böylece davacının aralarındaki hukuki ilişki gereği alacağı bulunduğu hususunu tanık anlatımıyla ispatladığı anlaşılmakla davalı ...'ın temyiz talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.