"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1424 E., 2022/1376 K.
DAVALILAR : 1-... Motorlu Araçlar San. ve Tic. A.Ş.,
DAVA TARİHİ : 24.12.2021
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2021/1073 E., 2022/509 K.
Taraflar arasındaki ayıplı malın misli ile değişimi ve tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; 01.04.2021 tarihinde 2021 model ... ... marka aracı 124.631,20 TL karşılığında satın aldığını, aynı gün akaryakıt istasyonunda bir anda aracın ekranlarının kapandığını, durumun bayiye bildirilmesi üzerine yazılım güncellemesi yapıldığını ancak arızanın giderilmediğini, aracın imalattan kaynaklı ayıplı olduğunu ileri sürerek; ayıplı aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesini ve 20.000,00 TL manevi tazminatın tahsilini istemiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Motorlu Araçlar San. ve Tic. A.Ş. vekili, araçta herhangi bir ayıp bulunmadığını, davacının ücretsiz onarım hakkını kullanmış olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Motorlu Araçlar İmal ve Satış A.Ş. vekili; dava konusu aracın üreticisi olmadığını bu nedenle davanın kendilerine yöneltilmesinin doğru olmadığını, araçta üretimden kaynaklı bir ayıp bulunmadığını, davacının ihbar yükümlülüğünü yerine getirmediğini, ayrıca ücretsiz onarım hakkının kullanılması nedeniyle misli ile değişim hakkının kullanılmayacağını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosyaya kazandırılan bilirkişi raporunda araçtaki arızanın gizli ayıp niteliğinde olup üretimden kaynaklı olduğunu, davacı tarafından araç satın almaktaki kullanım menfaatinin sağlanamadığını, misli ile değişim talebinin 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (4721 sayılı Kanun) “Dürüst davranma” başlıklı 2 nci maddesine göre çelişki arz etmediği gerekçesiyle; davacının misli ile değişim talebinin kabulü ile dava konusu aracın misli ile değiştirilmesine, manevi tazminat kurumunun caydırıcılık, cezalandırma ve zenginleşme aracı olarak kullanılamayacağı gerekçesiyle, manevi tazminat talebinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalılar vekili; davalı ... Motorlu Araçlar A.Ş.nin aracın üreticisi veya satıcısı olmayıp yalnızca dağıtıcısı olduğundan bu davalı yönünden davanın husumet nedeniyle reddinin gerektiğini, davacının seçimlik haklarından onarım hakkını kullandığını, kanunun tüketiciye tanıdığı hakların yenilik doğuran haklar olması nedeniyle bir kere kullanılmakla sona ereceğinden değiştirilemeyeceğini, aracın engelli aracı olduğunu, engelli araçlarının 5 yıl boyunca satışının yasak olduğunu, engelli aracının misliyle değişimi durumunda yeni araç için satış yasağı şerhi konulamayacağı için engelli araçlarının misliyle değişiminin mümkün olmadığını, araç ayıplı olsa bile engelli aracı olduğu için vergi dairesi araca satış tarihi olan 2021 yılından itibaren 5 yıl boyunca satılamaz şerhi koyduğunu, davacının haksız misliyle değişim davasının kabul edilmesiyle kendisine verilecek yeni araca Vergi Dairesi'nin ÖTV şerhi koyabilmesinin mümkün olmadığını, bilirkişilerin itirazları dikkate almadan tek taraflı rapor tanzim etmesinin hukuka aykırı olduğunu, araçta hiçbir ayıp bulunmadığını, davacının iddiasının aksine arızaların tekrar etmediğini, aracın davacının seçimiyle onarıldığını, ayrıca multimedya ekranı gibi vidalı parçalarda ortaya çıkan bir ayıbın hiçbir şekilde aracın misliyle değişimine veya araçta değer kaybına neden olamayacağını, bu nedenle davacının misli ile değişim talebinin haksız olduğunu, iadesine hükmedilen araç bedeli ile ayıp nedeni ile doğan değer kaybı dikkate alındığında basit bir onarımla çözülebilecek bir sorun için ayıp oranında hakkaniyet gereği bedel indirimi seçeneğinin değerlendirilmemesinin ve aracın değişimine karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, araç üzerinde takyidat olup olmadığı belirlenmeden aracın misliyle değişimine karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu araçtaki ayıbın imalattan kaynaklı ve esaslı nitelikte olduğu, kullanıcı hatasına dayanan her hangi bir sorun bulunmdığı, davacının mevcut haliyle otomobilden beklediği faydayı sağlamasının mümkün olmadığı, davacının birden fazla kez onarım talebine rağmen arızanın giderilememiş olduğu, ayıp nedeniyle aracın misli ile değişim talebinin satıcı ile birlikte ithalatçıya karşı ileri sürüldüğü, davacının 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un (6502 sayılı Kanun) 11 inci maddesi gereğince seçimlik haklarından misli ile değişim hakkını kullanabileceği, davacının ayıplı mal niteliğindeki otomobili kabul etmeye ve kullanmaya zorlanamayacağı gerekçesiyle, ayıpsız misliyle değişim hakkının kullanılmasının hakkaniyete ve taraflar arasındaki hak ve menfaatler dengesine uygun olduğu, ancak ayıplı aracın misliyle değişimine karar verilmesi halinde takyidatlardan ari olarak davalıya teslimine karar verilmesi gerekirken bu hususta karar verilmemiş olmasının hatalı olduğu gerekçesiyle davalıların istinaf başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararı bu yönden düzeltilerek yeniden kurulan hükümde; davanın kısmen kabulüne, dava konusu aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesine, her türlü takyidattan ari olarak davalıya teslimine, bu mümkün olmadığı takdirde 2004 sayılı Kanun'un 24 üncü maddesi gereğince işlem yapılmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekili; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar ederek, Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, araç satım sözleşmesinden kaynaklanan ayıp nedeniyle misliyle değişim istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’nun 8 inci maddesi:
(1) Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.
2. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’nun 9 uncu maddesi:
(1) Satıcı, malı satış sözleşmesine uygun olarak tüketiciye teslim etmekle yükümlüdür.
3. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’nun 11 inci maddesi:
(1) Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;
a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,
seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
(2) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi hakları üretici veya ithalatçıya karşı da kullanılabilir. Bu fıkradaki hakların yerine getirilmesi konusunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur. Üretici veya ithalatçı, malın kendisi tarafından piyasaya sürülmesinden sonra ayıbın doğduğunu ispat ettiği takdirde sorumlu tutulmaz.
3. Değerlendirme
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında; hukuki ilişkinin ve bu ilişki nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarının doğru şekilde tespit edildiği, hükme esas alınan bilirkişi raporunda ayıpların gizli olduğunun belirlendiği ve raporun hüküm kurmaya elverişli olduğu anlaşılmakla, davalıların temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.