"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2020/54 E., 2021/402 K.
KARAR : Davanın kabulüne
Taraflar arasında birleştirilerek görülen tazminat ve alacak davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, Dairece; birleşen dosya davalısı Garanti Bankası A.Ş. vekilinin temyiz dilekçesinin feragat nedeniyle reddine, Mahkeme kararı ile tavzih kararının onanmasına karar verilmiştir.
Birleşen dosya davacısı Tarihi Kazım Usta Tur. Sey. Tic. ve San. Ltd. Şti. ile birleşen dosya davalısı Ege Liman İşletmeleri A.Ş. vekilleri tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Asıl davada davacı kiraya veren; davalının 13.05.2005 başlangıç tarihli ve üç yıl süreli kira sözleşmesini 11.09.2006 tarihli ihtarname ile feshettiğini, kira sözleşmesinin feshinin haksız ve hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 264 üncü maddesi uyarınca 6 aylık kira bedeli tutarında 60.180 USD tazminat ile 120.360 USD cezai şart tutarı olmak üzere toplam 180.540 USD tazminatın davalıdan tahsilini talep etmiştir.
2.Birleşen davada davacı kiracı; kiraladığı taşınmaza işyeri açma ve çalışma ruhsatı alamadığını, bunun dışında da kiraya verenin sözleşme ile yüklendiği edimlerini yerine getirmeyerek kiralananın kullanımını imkansız hale getirdiğini, kiraya verenin sorumluğunda olan ayıpların tüm yazılı ve sözlü uyarılara rağmen giderilmediğini, kira sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğini ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, kiralananın kullanıma uygun hale getirilmesi için yapılan masraflar nedeniyle 25.000 TL, işyerinin dekorasyonu için yapılan harcamalar nedeniyle 50.000 TL, mahrum kalınan kâr için 25.000 TL tazminatın tahsili ile ödenen depozito bedeli ve kira bedellerinin iadesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Asıl davada davalı kiracılar; kira sözleşmesinin feshinin haklı nedene dayandığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
2.Birleşen davada davalı kiraya veren; haksız ve hukuka aykırı olarak açılan davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 07.12.2012 tarihli ve 2007/169 E., 2012/23 K. sayılı kararıyla; kiralanan iş yerinin bulunduğu ana taşınmazın kaçak yapı niteliğinde olması nedeniyle davalıların iş yeri açma ve çalıştırma ruhsatı alamayacağı gerekçesiyle asıl davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 6. Hukuk Dairesince verilen 27.09.2012 tarihli ve 2012/8174 E., 2012/12322 K. sayılı ilamla; Mahkemece kiralananın kullanmaya elverişli şekilde teslim edilip edilmediği ve o halde bulundurulup bulundurulmadığı üzerinde durularak, sözleşmenin feshinin haklı olup olmadığının belirlenmesinden sonra bir karar verilmesi gerektiğinden bahisle karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemenin 03.07.2018 tarihli ve 2013/194 E., 2018/820 K. sayılı kararıyla; kira sözleşmesinin davalılar tarafından kira süresinin bitiminden önce haksız ve hukuka aykırı olarak feshedilmiş olması nedeni ile taraflar arasındaki kira sözleşmesinin 32 nci maddesine göre, takdiren 3/4 oranında indirim yapılmak suretiyle 30.090,00 USD'nin cezai şart olarak kabulüne, fazlaya ilişkin talebin davalı şirketin mahvına sebep olacağı gerekçesi ile reddine, davacı tarafça 6 aylık kira bedeli tutarı tazminat miktarının kısmen kabulü ile 3 aylık kira bedeline isabet eden 30.090,00 USD bedel yönünden kabulüne, hükmedilen miktarlara mecurun tahliye tarihi olan 22.09.2006 tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanun'un 4/A maddesi uyarınca Devlet Bankalarının Amerikan Doları ile açılmış 1 yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranına göre faiz uygulanarak fiili ödeme günündeki TL karşılığının davalılardan tahsiline, birleşen davada; davalı ...Ş. yönünden davanın pasif husumetten reddine, davalı ...Ş. yönünden davanın reddine karar verilmiş; karara karşı, taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 07.05.2019 tarihli ve 2019/630 E., 2019/4177 K. sayılı ilamla; asıl davaya yönelik davacı ve davalıların bütün temyiz itirazlarının reddine, birleşen davaya yönelik ise, davacı kiracının sair temyiz itirazlarının reddine, Mahkemece depozito bedelinin iadesinin gerekip gerekmediği, gerekiyor ise bunun ne miktarda olduğunun araştırılarak karar verilmesi gerekirken, herhangi bir gerekçe gösterilmeksizin depozito bedelinin iadesi talebinin reddine karar verilmesinin doğru olmadığı gerekçesiyle karar bozulmuştur.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; asıl dava hakkında verilen kararın 24.12.2019 tarihinde kesinleştiği, birleşen davada davacı kiracının, 25.500 USD depozito bedelinin iadesini talep ettiği, davalı kiraya veren tarafından asıl davada hüküm altına alınan tazminat talepleri dışında, başkaca bir alacak, hasar vb alacağı bulunduğu ileri sürülmediğinden, tüm dosya içeriği de dikkate alınarak 25.500 USD bedelin davalıdan alınıp davacıya verilmesine karar verilmiş; 23.02.2022 tarihli tavzih kararı ile de hüküm fıkrasının yargılama gideri ile bu giderlere dahil olan vekalet ücretlerine ilişkin 2,3,4 ve 5 nolu bentlerinin tavzihine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri, 23.02.2022 tarihli tavzih kararına ise davalılar-birleşen dosya davacısı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairenin 23.05.2022 tarihli ve 2022/1632 E., 2022/4906 K. sayılı ilamıyla; birleşen dosya davalısı Garanti Bankası A.Ş. vekilinin temyiz dilekçesinin feragat nedeniyle reddine, davacı-birleşen dosya davalısı ...ile davalılar-birleşen dosya davacısı vekilinin temyiz istemi yönünden; Mahkeme kararı ile 23.02.2022 tarihli tavzih kararının onanmasına karar verilmiştir.
C. Mahkemenin 27.09.2022 Tarihli Tavzih Kararı
Mahkemece 27.09.2022 tarihli tavzih kararı ile hüküm fıkrasının 1 nolu bendinde yer alan "1-Davanın kabulü ile 25.500,00 USD depozito bedelinin davalıdan alınıp davacılara verilmesine," yerine "2-Davanın kabulü ile 25.500,00 USD depozito bedelinin davacı-birleşen dosya davalısı ...den alınarak davalı-birleşen dosya davacılarına verilmesine," şeklinde tavzihine karar verilmiş; karara karşı, davacı-birleşen dosya davalısı Ege Liman İşletmeleri A.Ş. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
VI. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı; davacı-birleşen dosya davalısı Ege Liman İşletmeleri A.Ş. vekili ile davalılar-birleşen dosya davacısı vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
1.Davacı-birleşen dosya davalısı Ege Liman İşletmeleri A.Ş. vekili; birleşen davada depozito bedelinin iadesine yönelik verilen kararın hatalı olduğunu, Mahkemece depozito bedelinin iadesinin gerekip gerekmediğinin tartışılmadığını, davanın açıldığı tarih itibari ile değerlendirme yapılması gerektiğini, kararın tarafları ve hüküm kısmındaki yanlışlıkların yanı sıra gerekçeli kararda yer alan harç hesaplamasında da fahiş hatalar yapıldığını ileri sürerek; onama kararının düzeltilerek mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı vekili; faiz alacağına ilişkin hüküm kurulmadığını ve lehine eksik vekalet ücretine hükmedildiğini ileri sürerek; bu hususlara ilişkin onama kararının düzeltilerek mahkeme kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Asıl davada uyuşmazlık, kiraya veren tarafça açılan erken ve haksız fesih nedeniyle kira tazminatı ve cezai şart bedelinin tahsili istemi, birleşen davada ise; kiracılardan Tarihi Kazım Usta Tur. Sey. Tic. ve San. Ltd. Şti. vekili tarafından açılan, haklı fesih nedeniyle kiralanana yapılan masrafların tahsili ile peşin ödenen kira bedellerinin ve depozito bedelinin iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Mahkeme kararlarında nelerin yazılacağı 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 297 nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilmiştir. Buna göre hüküm; tarafların iddia ve savunmalarının özetini, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delilleri, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesini, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepleri kapsar. Hükmün sonuç kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında; açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gereklidir. Hüküm gerekçesi dosya içeriğine uygun olmak zorundadır. Ayrıca, hükmün gerekçesi ile sonuç kısmı birbiri ile çelişmemelidir. Anılan Kanun maddesinin bu açık hükmüne göre, mahkemelerce kurulan hükümler infaz sırasında tereddüt ve şüphe yaratmayacak nitelikte olmalıdır.
2. 6100 sayılı Kanun'un 305 inci maddesi gereğince; "Hüküm yeterince açık değil ise veya icrasında tereddüt uyandırıyor ise yahut birbirine aykırı fıkralar içeriyor ise, icrası tamamlanıncaya kadar taraflardan her biri hükmün açıklanmasını ya da aykırılığın giderilmesini isteyebilirler. Hüküm fıkrasında taraflara tanınan haklar ve yüklenen borçlar, tavzih yolu ile sınırlandırılamaz, genişletilemez veya değiştirilemez."
3. Değerlendirme
1.Dairemizin, 23.05.2022 tarihli ve 2022/1632 E., 2022/4906 K. sayılı ilamının 1 nolu bendi ile; birleşen dosya davalısı Garanti Bankası A.Ş. vekilinin temyiz dilekçesinin feragat nedeniyle reddine karar verildiği, bu hususun karar düzeltme taleplerinin kapsamı dışında kaldığı anlaşılmaktadır.
2. Söz konusu ilamın 2 nolu bendi ile davacı-birleşen dosya davalısı Ege Liman İşletmeleri A.Ş. ile davalılar-birleşen dosya davacısı vekilinin temyiz itirazları yönünden yapılan incelemede,
Mahkemece verilen kararın onanmasına karar verilmiş ise de; asıl davanın davacısının Ege Liman İşletmeleri A.Ş., davalılarının Tarihi Kazım Usta Tur. Sey. Tic. ve San. Ltd. Şti., ... ile ..., birleşen davanın davacısının Tarihi Kazım Usta Tur. Sey. Tic. ve San. Ltd. Şti., davalılarının Ege Liman İşletmeleri A.Ş. ile Garanti Bankası A.Ş. olduğu, 03.07.2018 tarihli mahkeme kararı ile asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın reddine karar verildiği, kararın Dairemizin 07.05.2019 tarihli ilamıyla, tarafların sair temyiz itirazları reddedilerek, birleşen davada depozito bedeline ilişkin kurulan hükme yönelik bozulduğu, ilk derece mahkemesince bozma ilamına uyulmasına karar verilerek yargılamaya devam olunduğu, ne var ki; mahkemece verilen 27.04.2021 tarihli karar başlığında; asıl ve birleşen davalara yer verilmeden karar başlığında davacı olarak ...nin, davalılar olarak ise Garanti Bankası A.Ş., ..., ... ile Tarihi Kazım Usta Tur. Sey. Tic. ve San. Ltd. Şti’nin gösterildiği ayrıca gerekçede; asıl dava hakkında verilen kararın 24.12.2019 tarihinde kesinleştiğinden bahsedilerek, birleşen davaya konu talep yönünden davanın kabulüne karar verildiği, Mahkeme kararının hüküm kısmında ise 25.500 USD depozito bedelinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine şeklinde hüküm kurulmak suretiyle; hüküm, gerekçe ve karar başlığı arasında açıkça çelişki yaratıldığı, bu defa yapılan inceleme ile anlaşılmıştır.
Yine karar başlığında; asıl ve birleşen davalara yer verilmemesi, gerekçede bahsedildiği halde hüküm kısmında asıl davaya yönelik hüküm kurulmaması ve birleşen davada taleplerin birden fazla olmasına ve bir kısım taleplerin önceki hüküm ile reddedilmiş olmasına rağmen birleşen davaya yönelik davanın tam kabulüne dair hüküm kurulması da usul ve kanuna aykırıdır.
Ayrıca; hüküm fıkrasında 2. bent olarak ‘Peşin alınan 1.707,75 TL harçtan maktu red harç tutarı olan 59,30 TL’nin mahsubu ile fazladan alınan 1.648,45 TL harcın talep halinde ve karar kesinleştiğinde DAVACI TARAFA İADESİNE.’ şeklinde karar verildiği halde, tekrar 2. bent oluşturularak ‘Harçlar Kanunu'na göre alınması gereken 2.076,52-TL nispi ilam harcından, peşin alınan 1.350,00-TL harç ile 2.348,00 TL tamamlama harcının toplamı olan 2.698,00-TL harcın düşülmesi fazladan alınan 271,48-TL karar ve ilam harcının davacı-karşı davalı ... Tur. Sey. Tic. ve San. Ltd. Şti'ye verilmesine,’ denilmek suretiyle de hükümler arası çelişki oluşturulduğu ve mükerrer kararlar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu nedenlerle hükmün bozulmasına karar verilmesi gerekirken, zuhulen kararın onandığı anlaşıldığından; bu yöne ilişen karar düzeltme istemlerinin kabulüne karar vermek gerekmiştir.
3- Bozma kapsamına göre, tarafların sair karar düzeltme itirazlarının ve davacı-birleşen dosya davalısı Ege Liman İşletmeleri A.Ş. vekilinin 27.09.2022 tarihli tavzih kararına yönelik temyiz dilekçesinin bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1-Karar düzeltme istemlerinin kabulü ile Dairemizin 23.05.2022 tarihli ve 2022/1632 E., 2022/4906 K. sayılı ilamının (1) numaralı bendinin aynen muhafazasına, (2) numaralı bendinin KALDIRILMASINA ve mahkeme kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile BOZULMASINA,
2-Bozma kapsamına göre, tarafların sair karar düzeltme itirazlarının ve davacı-birleşen dosya davalısı Ege Liman İşletmeleri A.Ş. vekilinin 27.09.2022 tarihli tavzih kararına yönelik temyiz dilekçesinin bu aşamada incelenmesine yer olmadığına,
Peşin alınan harçların istek halinde karar düzeltme isteyenlere iadesine,
28.02.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.