"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2012/447 E., 2022/564 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, bozmaya uyan Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, Dairece Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.
Taraf vekillerince Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; taraflar arasında anten direğine radyo verici ve anteni kurulması hususunda kira sözleşmesi düzenlendiğini, 01.01.1996 başlangıç tarihli, aylık 40.000.000 TL (40 TL) bedelli ve 5 yıl süreli kira sözleşmesinde; davalı şirketin davacı idarenin reklam ve tanıtım hizmetini gerçekleştirileceğinin ve bu bedelin her ayın sonunda karşılıklı fatura kesilerek mahsup edileceğinin, kira bedelinin yıllık % 50 oranında artırılacağının kararlaştırıldığını, feshedilmediği sürece aynı şartlarla yenilenen sözleşmeye rağmen davalı şirketin edimini yerine getirmediğini, ihtara rağmen kira borcunu ödemediğini ileri sürerek; 128.210,80 TL kira bedelinin tahsiline, her kira bedeli için tahakkuk ettiği tarihten itibaren faiz yürütülmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davaya konu edilen kira parasının hangi aylara ait olduğuna ilişkin açıklama bulunmadığı gibi kiranın davacı kurumun reklam ve tanıtımlarının yayınlanması suretiyle ödeneceğinin kararlaştırıldığını, kira bedelinin nakit ödeneceğine ilişkin hüküm bulunmadığını, karşılıklı mutabakatla belirlenmiş bir kira parası da bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiş, cevap dilekçesini ıslah ederek zamanaşımı definde bulunmuş; karşı davada ise, sözleşmenin diğer şartları aynen geçerli olmak kaydıyla 2008 yılı için karşılıklı mahsuplaşmada esas alınacak aylık kira tutarının KDV dahil 1.000,00 TL ve Ocak-Ağustos 2008 dönemini kapsayan 8 aylık dönem için de 8.000,00 TL olarak tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece verilen 28.07.2011 tarihli ve 2009/38 E., 2011/221 K. sayılı kararla; 01.01.1996 tarihli ve 5 yıl süreli kira sözleşmesinin feshedilmediği ve aynı şartlarla dava tarihinde geçerli olduğu, sözleşmedeki % 50 artış şartının da geçerli olduğu, sözleşmeye göre kira bedellerinin nakten ödenmeyip reklam karşılığı olarak ödenerek fatura kesildiğinin tarafların kabulünde olduğu, davalının kira borcunu ödediğini defter kayıtlarıyla ispatlayamadığı, davalının kira miktarının yüksekliği nedeniyle ödeme savunmasında da bulunmadığı, kiranın indirimini karşı dava yoluyla ileri sürmüşse de akdin feshini isteme imkanı varken kiranın düşürülmesini istemekte hukuki yararı bulunmadığı gerekçesiyle; asıl davanın kabulüne, 128.210,80 TL alacağın her yıl dönem sonu itibariyle hesaplanacak yasal faizi ile birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine, karşı davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 6. Hukuk Dairesinin 30.01.2012 tarihli ve 2011/11907 E., 2012/976 K. sayılı kararıyla; taraflar arasındaki 01.01.1996 başlangıç tarihli sözleşme şartlarının geçerli olup tarafları bağladığı, reklam ve tanıtım hizmeti karşılığında kesilen 29.02.2008 tarihli 11.387,00 TL tutarında, 31.01.2008 tarihli 13.717,50 TL tutarında ve 31.12.2007 tarihli 11.800,00 TL tutarında olmak üzere 3 adet faturanın, davacı tarafından 01.01.1996 tarihinden 2008 yılı Ağustos ayına kadar olan dönem için kira borcuna mahsup edildiği, davalı tarafından sunulan ve 01.02.2007-15.05.2007 tarihleri arasındaki reklam ve tanıtım hizmetleri karşılığı olarak kesilen 31.05.2008 tarihli ve 29.795,00 bedelli faturanın mahsup edilmediğinin anlaşıldığı, Mahkemece öncelikle zamanaşımı defi yönünden karar verilmesi, karşı dava olarak görülen kira tespiti davası tefrik edilip verilecek kararın kesinleşmesi beklenerek asıl davadaki uyuşmazlığın çözümünde dikkate alınması, sözleşme hükümleri doğrultusunda kira alacak ve miktarı belirlenip davalı tarafından ileri sürülen 31.05.2008 tarih ve 29.795,00 TL bedelli fatura karşılığı reklam ve tanıtım hizmetinin yerine getirilip getirilmediği hususunda taraf delilleri sorularak deliller toplandıktan, gerekirse yemin deliline de dayanan davalıya yemin teklif etme hakkı da hatırlatıldıktan sonra oluşacak sonuca göre bakiye kira alacağının hükme bağlanması gerektiğinden bahisle bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bozmaya uyan Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı tarafından sunulan 01.02.2007-15.05.2007 tarihleri arasındaki reklam ve tanıtım hizmetleri karşılığı olarak kesilen 31.05.2008 tarih 29.795,00 TL bedelli faturanın mahsup edilmediği, dava konusu uyuşmazlığın işbu fatura gereği hizmetin yerine getirilip getirilmediği noktasında toplandığı, 31.05.2008 tarihli 29.795,00 TL'lik faturanın İETT Genel Müdürlüğünün muavin defter kayıtlarında deftere işlenmediği, 19.03.2013 tarihli yazıda 31.05.2008 tarihli 29.795,00 TL'lik fatura ile ilgili olarak davalı kiracıdan reklam, sponsorluk, tanıtım ve prodüksiyon hizmeti alımına dair herhangi bir talebe rastlanmadığı, davalı tarafça yemin deliline dayanıldığından davacı idare bünyesinde yemin etmeye yetkili müdürün; davalı tarafından 31.05.2008 tarihli fatura uyarınca İETT'nin reklam ve tanıtımının gerçekleştirilmediği hususunda yemin ettiği, davalı şirketin 31.05.2008 tarihli fatura gereği tanıtım ve reklam hizmetini yerine getirdiğini ispat edemediği, bozma ilamına konu edilmeyen hususlar yönünden taraflar lehine oluşan usuli kazanılmış hak oluştuğu gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile 113.223,94 TL kira bedelinden 2005 yılı dönemi için 2.507,06 TL’nin 31.12.2005 tarihinden itibaren, 2006 yılı dönemi için 27.679,22 TL'nin 31.12.2006 tarihinden itibaren, 2007 yılı dönemi için 41.518,83 TL’nin 31.12.2007 tarihinden itibaren, 2008 yılı dönemi için 41.518,83 TL’nin 31.12.2008 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairece verilen 19.12.2023 tarihli, 2023/1528 E., 2023/3819 K. sayılı ilamla; Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan yönlere ilişkin sebeplerin incelenmesinin artık mümkün olmadığı, ıslah yoluyla zamanaşımı itirazının ileri sürülmesinde bir usulsüzlük bulunmadığı, davalının kira borcunu ödediğini yasal deliller ile ispat edemediği gerekçesiyle kararın onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı, taraf vekilleri karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
1.Davacı vekili; davalının ıslahla zamanaşımı definde bulunamayacağını ileri sürerek kararın düzeltilmesini istemiştir.
2.Davalı vekili; sözleşmenin 31.12.2000 tarihinde sona erdiğini, bu tarihten sonrası için kira parası hesaplanamayacağını, taraflar arasındaki sözleşmeye göre davacının kira parası değil, hizmet ifası talebinde bulunabileceğini, taraflar arasında mutabakat ile belirlenmiş bir kira parası bulunmadığını, 31.05.2008 tarihli 29.795,00 TL bedelli faturaya konu hizmet başta olmak üzere davalının üstlendiği tüm hizmetleri ifa ettiğini ileri sürerek kararın düzeltilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; kira alacağının tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 190 ıncı maddesinin birinci fıkrası ve 200 üncü maddesinin birinci fıkrası
3. Değerlendirme
Bozma kararında belirtilen gerektirici sebeplere, bozma kararı ile taraflar lehine usuli kazanılmış hak oluşmasına, Mahkemece uyulan bozma ilamında gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yapılarak karar verilmesine, taraflar arasındaki kira sözleşmesinin mahkeme kararı yahut kiralananın kiraya verene iadesi ile sona ermedikçe yürürlükte ve tarafları bağlayıcı olmasına, ıslahla zamanaşımı definde bulunulması mümkün olmakla davalının sözleşme uyarınca hesaplanan kira borcunu ödediğini yahut buna karşılık hizmeti ifa ettiğini ispat edememesine göre taraf vekillerinin karar düzeltme istemlerinin reddine karar vermek gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin karar düzeltme istemlerinin REDDİNE,
Aşağıda yazılı para cezasının karar düzeltme isteyenlere yükletilmesine,
04.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.