"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1530 E., 2022/1355 K.
KARAR : Davanın kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 8. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/115 E., 2021/44 K.
Taraflar arasındaki istirdat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalı tarafından aleyhine ... 8. İcra Müdürlüğünün 2016/11215 E. sayılı dosyasından yapılan takip nedeni ile davalıya borcunun bulunmadığını, davalı tarafın icra dosyasına dayanak olarak sunduğu ... 17. Noterliğinin 10.06.2014 tarih, 28200 yevmiye numaralı düzenleme şeklinde vekaletnamesi ile hissesi bulunduğu tarla vasıflı taşınmazın adına tapuda intikal ve satış işlemlerini yürütmesi için davalıya vekaletname verdiğini, davalının işlemleri yerine getiremeyeceğini belirtmesi üzerine taraflar arasında vekalet ilişkisinin gerçekleşmediğini, cebri icra tehdidi altında takip dosyasına ödeme yapmak zorunda kaldığını belirterek; 207.172,87 TL'nin 12.02.2018 ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan istirdadına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekil; yetkili mahkemenin Yalova Mahkemeleri olduğunu, davacının iddialarının aslının bulunmadığını, ... ili, ...kain 858 parsel numaralı taşınmazı satmayı vadettiğini, satış bedeli olarak 130.000 TL'yi davacıya ödediğini, davacının taşınmazdaki kendi hissesi ile birlikte diğer hisseleri de satmayı vaadettiğini ve kendisini ikna edip kandırabilmek için aynı tarihte ... 17. Noterliğinde 10.06.2014 tarihli, 28200 yevmiye numaralı düzenleme şeklinde vekaletname ile vekil kıldığını, geçen süre içinde davacının diğer hissedarlardan satış vekaletnamelerini getirmemesi üzerine şüphelenerek tapuya gittiğini ve kendisine satışı vaadedilen taşınmazı başka kişiye tapuda satılıp devredildiğini öğrendiğini savunarak; davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalının davacıya taşınmazdaki payları nedeniyle ödeme yaptığı ve aralarında alım satım ilişkisi kurulduğuna dair yazılı belge ibraz edilmediği, ancak icra takip dosyasının noterde düzenlenen vekaletnamelere dayandırıldığı, icra takibinin itirazsız kesinleştiği, icra takibinin dayanağı belgelerin yazılı delil başlangıcı olduğu, buna göre ispat külfetinin davacıda olduğu, davacının iddiasını destekleyen herhangi bir bilgi ve belge ibraz etmediği, dinlenen tanık beyanlarına göre taraflar arasında para konusunun konuşulduğu ve davacının davalıya 70.000 TL vermek suretiyle anlaşmayı teklif ettiği, davalının teklifi kabul etmediği, icra takibi dayanağı belgelerin tanık beyanlarıyla desteklendiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; ispat yükünün takip alacaklısı davalıya ait olduğunu, icra takibinin itirazsız kesinleştiği gerekçesi ile takibe dayanak ... 17. Noterliğinin düzenleme şeklindeki vekaletnamelerinin yazılı delil başlangıcı olarak kabul edilemeyeceğini, söz konusu vekaletnamelerin hiçbir şekilde davalının 130.000 TL ödemede bulunduğunu ve taraflar arasında satış ilişkisinin olduğunu göstermediğini, davalı alacaklının ödemeye ilişkin makbuz veya başkaca yazılı belge sunamadığını, tanık dinletilmesine muvafakatleri olmadığı halde tanık dinlenilmesinin hatalı olduğunu belirterek ilk derece mahkemesi kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacıya elden ödendiği iddia edilen 130.000 TL yönünden ispat külfetinin davalı tarafta olduğu, tanıkla ispat sınırının üzerinde olduğu ve davacı tarafın tanık dinlenilmesine açıkça muvafakat etmediği, ancak yazılı delil ile ispat edilebileceği, ispat yükü kendisine düşen davalının usulüne uygun şekilde yemin hakkı hatırlatıldığı halde yemin hakkını kullanmadığı, davalının sözleşme ve bedel iddiasını ispatlayamadığı gerekçesiyle ... 8. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 04.02.2021 tarih ve 2018/115 - 2021/44 sayılı kararı hakkındaki davacı vekilinin istinaf talebinin kabulüne, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b-2 maddesi gereğince yeniden esas hakkında hüküm kurulmasına, davacının istirdat talebinin kabulü ile; davacının ... 8. İcra Dairesinin 2016/11215 E. sayılı takip dosyasında borçlu olmadığı halde ödemek zorunda kaldığı 207.172,87 TL'nin 12.02.2018 ödeme tarihinden itibaren yasal faizi ile davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; ispat yükünün yerine getirildiğini, davacının icra dosyasına itiraz etmediğini, takibin kesinleştiğini, davalının 75 yaşında olduğunu, saffetinden faydalanıldığını, verilen düzenleme şeklinde vekaletnamelerin yazılı delil başlangıcı niteliğinde olduğunu, tanık anlatımlarıyla davanın ispat edildiğini, bölge adliye mahkemesi kararının usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, icra dosyasına icra tehdidi altına yapılan ödemenin istirdadı istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 370 inci maddesinin dördüncü fıkrası ile 371 inci maddesi.
2.6100 sayılı Kanun'un Senetle İspat Zorunluluğu başlıklı 200 üncü maddesi şöyledir:
"Bir hakkın doğumu, düşürülmesi, devri, değiştirilmesi, yenilenmesi, ertelenmesi, ikrarı ve itfası amacıyla yapılan hukuki işlemlerin, yapıldıkları zamanki miktar veya değerleri ikibinbeşyüz Türk Lirasını geçtiği takdirde senetle ispat olunması gerekir. Bu hukuki işlemlerin miktar veya değeri ödeme veya borçtan kurtarma gibi bir nedenle ikibinbeşyüz Türk Lirasından aşağı düşse bile senetsiz ispat olunamaz.
Bu madde uyarınca senetle ispatı gereken hususlarda birinci fıkradaki düzenleme hatırlatılarak karşı tarafın açık muvafakati hâlinde tanık dinlenebilir. "
3.6100 sayılı Kanun'un Delil Başlangıcı başlıklı 202 nci maddesi şöyledir:
"Senetle ispat zorunluluğu bulunan hâllerde delil başlangıcı bulunursa tanık dinlenebilir.
Delil başlangıcı, iddia konusu hukuki işlemin tamamen ispatına yeterli olmamakla birlikte, söz konusu hukuki işlemi muhtemel gösteren ve kendisine karşı ileri sürülen kimse veya temsilcisi tarafından verilmiş veya gönderilmiş belgedir."
4.2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun (2004 sayılı Kanun) Menfi Tespit ve İstirdat Davaları başlıklı 72 nci maddesinin yedinci ve sekizinci fıkrası şöyledir:
"...
Takibe itiraz etmemiş veya itirazının kaldırılmış olması yüzünden borçlu olmadığı bir parayı tamamen ödemek mecburiyetinde kalan şahıs, ödediği tarihten itibaren bir sene içinde, umumi hükümler dairesinde mahkemeye başvurarak paranın geriye alınmasını istiyebilir.
Menfi tesbit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir. Davacı istirdat davasında yalnız paranın verilmesi lazım gelmediğini ispata mecburdur."
5.Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 17.04.2019 tarihli ve 2017/7104 E., 2019/3450 K. sayılı ilamı.
6.Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 01.07.2013 tarihli ve 2013/10446 E., 2013/11307 K. sayılı ilamı.
3.Değerlendirme
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle açıklanan yasa hükümleri ve yukarıda belirtilen emsal Yargıtay kararlarına göre, vekaletnamenin yazılı delil başlangıcı niteliğinin olmadığı, tanıkla ispat edilemeyeceği anlaşılmakla davalının temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.03.2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.