"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1471 E., 2022/1397 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bozüyük 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/53 E., 2021/38 K.
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... ... Bolu Doğal Gaz Dağıtım A.Ş. vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında davalı ... Doğal Gaz Dağıtım A.Ş. yönünden husumetten reddine, davalı ... ... Bolu Doğal Gaz Dağıtım A.Ş. yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 13.07.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir
Belli edilen günde gelen davacı vekili Avukat ... ... ile davalılar vekili Avukat ... ...'nın sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00'te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; 28.09.2018 tarihinde meydana gelen patlama sonrasında çıkan yangın nedeniyle evinin ve eşyalarının yanarak kullanılmaz hale geldiğini, Bozüyük 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/142 Değişik İş sayılı tespit dosyası üzerinde yapılan inceleme neticesinde düzenlenen raporda; yangının taşınmazın doğal gaz bağlantı hattından değil, ... ... Boru Doğalgaz Dağıtım A.Ş. tarafından sokak yeraltına döşenen dağıtım şebekesinde meydana gelen sızıntı sonucu oluştuğunun tespit edildiğini, dava konusu olayın gerçekleşmesinde davalı doğal gaz dağıtım şirketinin kusurlu olduğunu ve kendisine atfedilecek hiçbir kusurunun olmadığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere, şimdilik 10.000 TL maddi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini talep etmiş; 21.12.2020 tarihli ıslah dilekçesi ile bilirkişi raporu doğrultusunda dava değerini 198.810 TL'ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Doğal Gaz Dağıtım A.Ş.; olayın meydana geldiği ikamette dağıtım faaliyetlerini yürüten şirketin ... ... Bolu Doğal Gaz A.Ş. olması nedeniyle kendisine husumet yöneltilemeyeceğini, meydana gelen patlama ve yangın olayına ilişkin davalı şirketin tüm imalatlarının standartlara, yasal yükümlülüklere ve teknik şartnamelere uygun olduğunu, belirli periyotlarla ... arama ve koku kontrolleri yapıldığını, davacı tarafından onaylı doğal gaz projesi dışında müdahale edilerek uygunsuz bir radyatör su vanası takıldığını, yangının çıkmasında kusurun davacıya ait olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... ... Bolu Doğal Gaz Dağıtım A.Ş.; davaya konu adreste meydana gelen patlama ve yangın olayına ilişkin davalı şirketin tüm imalatlarının standartlara, yasal yükümlülüklere ve teknik şartnamelere uygun olduğunu, belirli periyotlarla ... arama ve koku kontrolleri de yapıldığını, patlamanın oluştuğu mutfaktaki ocağın doğal gaz tesisatına onaylı doğal gaz projesi dışında müdahale edilerek uygunsuz bir radyatör su vanası takıldığını, patlama sonrası yapılan ... kontrol testlerinde bu vanadan doğal gaz kaçağı olduğunun tespit edildiğini, davacının ... ihbarında bulunmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının talebi kapsamında husumetin dava ehliyetini haiz ... ... Bolu Doğalgaz Dağıtım A.Ş. yerine, ... Doğalgaz Dağıtım A.Ş.ye yöneltilmiş bulunmasının davacının kabul edilebilir yanılgısına dayandığı anlaşılmakla 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 124 üncü maddesi çerçevesinde, davaya davalı ... ... Bolu Doğalgaz Dağıtım A.Ş. gösterilerek devam edilmesine karar verildiği ve alınan bilirkişi raporları kapsamında davaya konu edilen hasara sebebiyet veren patlama ve hatların yanmasının sebebinin doğalgaz kaçağı olduğu, oluşan masrafların bilirkişilerce hesap edildiği, davacı tarafça dava değerinin 198.810 TL'ye ıslah edildiği gerekçesiyle, davanın kabulü ile 198.801 TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı ... ... Bolu Doğal Gaz Dağıtım A.Ş. vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davada husumetin ayrı bir tüzel kişiliği bulunan ve dava ehliyetine sahip ... ... Bolu Doğal gaz Dağıtım A.Ş. yerine, ... Doğal gaz Dağıtım A.Ş.ye yöneltilmesi nedeniyle bu hususun 6100 sayılı Kanun'un 124 üncü maddesi kapsamında değerlendirilmesinin hatalı olduğunu, dava konusu uyuşmazlığın abonelik sözleşmesinden kaynaklanmaması nedeniyle davaya Tüketici Mahkemesi sıfatı ile bakılmasının usul ve yasaya aykırı bulunduğunu, davaya konu olayda davalı şirketin hiçbir sorumluluğunun olmadığını, kusursuz sorumluluğundan da bahsedilemeyeceğini, yasal mevzuatın kendisine yüklediği tüm sorumlulukları yerine getirdiğini ve her türlü kontrollerini düzenli olarak yaptığını, bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere patlamanın oluştuğu mutfaktaki ocağın doğal gaz tesisatına onaylı doğal gaz projesi dışında müdahale edilerek uygunsuz bir vana takıldığını, davacının gerekli tedbirleri almamış olması sebebi ile meydana gelen olayda kusurlu olduğunun dikkate alınmadığını, kabul anlamına gelmemek kaydıyla davaya konu gayrimenkul ile ilgili yapılan değer hesabının hatalı olduğunu ileri sürerek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflar arasında tanzim edilen doğal gaz kullanım sözleşmesi kapsamında davacı ile davalı arasındaki ilişkinin hizmet ... ve hizmet veren ilişkisi olduğu ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 3 üncü maddesi kapsamında kalan tüketici işlemlerinden kaynaklandığı, bu nedenle davaya Tüketici Mahkemesi sıfatı ile bakılarak sonuçlandırılmasının yerinde olduğu, davalı vekilinin 6100 sayılı Kanun'un 124 üncü maddesinin uygulanması hususundaki istinaf istemlerinin incelemesi sonunda ise; her ne kadar her iki doğalgaz dağıtım şirketinin unvanları arasında benzerlik ve aralarında organik bağ bulunması nedeniyle davacının hasımda yanılmasının kabul edilebilir yanılgıya dayandığı ve davacı tarafından şirketler arasındaki ilişkinin bilinmesi beklenemeyecek ise de, delil tespiti dosyasında alınan bilirkişi raporu ile yangının doğal gaz bağlantı hattından değil, ... ... Boru Doğal Gaz Dağıtım A.Ş. tarafından sokak yer altına döşenen dağıtım şebekesinde meydana gelen sızıntı sonucu oluştuğuna ilişkin yapılan tespit, davacının bilirkişi tarafından yapılan bu tespitten haberdar olduğuna ilişkin delil tespiti dosyasında ibraz ettiği itiraz dilekçesi ve aleyhine tespit talep edilen ... Doğalgaz Dağıtım A.Ş. vekilinin davacı ile ... ... Boru Doğal Gaz Dağıtım A.Ş. arasında tanzim edilen doğal gaz dağıtım bağlantı ve kullanma sözleşmesi ibraz ederek husumet itirazında bulunması ve davacı vekilinin dava dilekçesinde yangının ... ... Boru Doğal Gaz Dağıtım A.Ş. tarafından döşenen dağıtım şebekesinde meydana gelen sızıntı sonucu oluştuğuna ilişkin bilirkişi tarafından yapılan tespite yer ... olması hususları dikkate alındığında; davacının dava tarihinden evvel yangının döşenen doğal gaz hattından sızan gazdan meydana geldiği ve sorumlu kurumun ... ... Boru Doğal Gaz Dağıtım A.Ş. olduğunu bilmesine rağmen davalı olarak ... Doğalgaz Dağıtım A.Ş. yi gösterdiğinin anlaşıldığı, davacının yanılgısının kabul edilebilir olduğundan bahsetmenin mümkün olmadığı gerekçesiyle; davalı vekilinin sair istinaf istemlerinin incelenmesine yer olmaksızın istinaf talebinin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden esas hakkında hüküm kurulmasına, ... Doğalgaz Dağıtım A.Ş. ye karşı açılan davanın husumet yokluğundan reddine, ... ... Boru Doğal Gaz Dağıtım A.Ş. hakkında usulüne uygun açılmış dava bulunmadığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; 6100 sayılı Kanun'un 124 üncü maddesinin kanun gerekçesinde de bahsedildiği üzere maddenin konuluş amacının usul ekonomisine hizmet etmek olduğunu, taraflarınca ... yargılama sürecinden sonra değil henüz dilekçeler teatisi aşamasında taraf değişikliği talebinde bulunulmuş olup yargılamanın uzamasına sebep olunmadığı gibi davanın ... itibaren yanlış davalıya karşı yürütülmesi gibi bir durumun da söz konusu olmadığını, taraf değişikliği taleplerinde karşı tarafın açık rızasının aranmasını gerektirecek bir durum bulunmadığını, nitekim bu talebin yargılamayı uzatma amacı olmadığı gibi dürüstlük kuralına aykırı da olmadığını, hatta kabul edilebilir bir yanılgıya dayandığını, her iki şirket arasında yadsınamaz bir organik bağ olduğunu, ... ... Bolu Doğalgaz Dağıtım A.Ş. ye ait şirket bilgileri, şirket tanıtımı, çalışma ... ve faaliyetlerine ilişkin bilgilerin yer aldığı internet sayfasında yazan açıklamada ... Doğalgaz Dağıtım A.Ş. çatısı altında faaliyetini sürdürdüğünün belirtildiğini, yine aynı şekilde ... ... Bolu Doğalgaz Dağıtım A.Ş. nin şirket sermayesinin %89,20’li bir yüzdesinin ... Doğalgaz Dağıtım A.Ş. ye ait olduğunu, İstinaf Mahkemesince verilmiş olunan karar ile ... sona yapılmış olunan bir yargılamanın yeniden yapılması gerekeceğini ve bu şekilde usul ekonomisi ilkesine son derece aykırı davranılmış olacağını ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yangın nedeniyle meydana gelen maddi zararın tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un "Usul ekonomisi ilkesi" başlıklı 30 uncu maddesi; "Hâkim, yargılamanın makul süre içinde ve düzenli bir biçimde yürütülmesini ve gereksiz gider yapılmamasını sağlamakla yükümlüdür."
2. Aynı Kanun'un “Tarafta iradi değişiklik” başlıklı 124 üncü maddesi;
“(1) Bir davada taraf değişikliği, ancak karşı tarafın açık rızası ile mümkündür.
(2) Bu konuda kanunlarda yer ... ... hükümler saklıdır.
(3) Ancak, maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talebi, karşı tarafın rızası aranmaksızın hâkim tarafından kabul edilir.
(4) Dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hâkim karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebilir. Bu durumda hâkim, davanın tarafı olmaktan çıkarılan ve aleyhine dava açılmasına sebebiyet vermeyen kişi lehine yargılama giderlerine hükmeder.” şeklinde düzenlenmiştir.
3. Değerlendirme
1. 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 141 ... maddesinin dördüncü bendinde davaların en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılmasının yargının görevi olduğuna açıkça işaret edilmiştir. Usul ekonomisi ilkesi yasalarda belirlenen düzenleme çerçevesinde yargılamanın kolaylaştırılmasını, yargılamada öngörülen olağan zaman süresinin aşılmamasını ve gereksiz gider yapılmamasını amaçlar ve bunu hâkime bir görev olarak yükler. Bu bağlamda, basitlik, hızlılık ve ucuzluk usul ekonomisini oluşturan unsurlar olarak ortaya çıkar. Usul ekonomisinin bir unsuru olan hızlılık, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6 ncı maddesinde, “makul sürede yargılanma hakkı” olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu ilke gereğince hâkim, yargılamanın makul süre içinde ve düzenli bir biçimde yürütülmesini ve gereksiz gider yapılmamasını sağlamakla da yükümlüdür. Maddi hata sonucu tarafta yapılan ve kötü niyetli olmayan hata, usulün elverdiği mecra kullanılarak giderilebilecek iken, gerekmediği halde dava reddedilerek ... bir dava açmak üzere davacıya gereksiz masraf yaptırılması usul ekonomisi ilkesine aykırıdır.
2. 6100 sayılı Kanun'un 124 üncü maddesi, belirli hâllerde iradî taraf değişikliğine olanak veren bir düzenleme getirmiştir. Bu düzenlemeye göre bir davada taraf değişikliği, ancak karşı tarafın açık rızası ile mümkündür. Ancak yasa koyucu bu konuda yasalarda yer ... ... hükümleri saklı tutarak hâkimin izni ile taraf değişikliği yapılabilecek hâllere de yer vermiştir. Maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talebi, karşı tarafın rızası aranmaksızın hâkim tarafından kabul edileceği gibi, tarafın yanlış veya eksik gösterilmesinin kabul edilebilir bir yanılgıya dayanması durumunda da hâkimin izniyle taraf değişikliği yapılabilecektir.
3. Yukarıda yapılan açıklamalar kapsamında somut olay değerlendirildiğinde; ayrı tüzel kişiliklere sahip olsalar da, doğal gaz dağıtım hizmetindeki iç içe geçmesi mevzuat hükümleri ve şirketlerin işleyişindeki gelişim süreci karşısında davalılar arasında organik bağ olup isim benzerliği bulunduğu, yargılama sırasında da aynı vekille temsil edildikleri, olay nedeniyle yürütülen ceza soruşturmasında alınan bilirkişi raporunda ... Doğal gaz şirketine sorumluluk yüklenmiş olması birlikte değerlendirildiğinde, davacının dava dilekçesinde davalı tarafı yanlış göstermiş olması maddi hataya ve kabul edilebilir bir yanılgıya dayalı olup, dürüstlük kuralına da aykırı olmadığından taraf değişikliği talebinin kabulüne karar verilmesi gerekmektedir.
4. O halde Bölge Adliye Mahkemesince; işin esası incelenerek sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, davanın usulden reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesi uyarınca davacı yararına BOZULMASINA,
8.400,00 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.07.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.