"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2598 E., 2022/2323 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulüne
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 1. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2018/1067 E., 2021/628 K.
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ve davalılardan... Dış Tic. A.Ş. vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı ...Ş. vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak icra inkar talebinin kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılardan... Dış Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; borcu nedeniyle maliki olduğu taşınmazın üzerine haciz konularak İstanbul 2. İcra Müdürlüğünün 2012/19271 E. sayılı dosyasında satışa çıkarıldığını, taşınmazın 27.01.2014 tarihinde davalılardan... Dış Tic. A.Ş. ye ihale edilmesi üzerine açılan ihalenin feshi davasının kabulüne karar verilip kararın 05.06.2017 tarihinde kesinleştiğini, ancak bu sırada ihale alıcısı şirket ile diğer davalı...Elk. Dış Tic. San. Ltd. Şti. aralarında düzenlenen kira sözleşmesi çerçevesinde kira bedellerinin ihale alıcısına ödendiğini, ihale kesinleşinceye kadar ihale alıcısının taşınmazın muhafaza ve idaresi üzerinde karar verme hak ve yetkisi bulunmadığını, kiracı olan davalı şirketin ihale alıcısı olmadığı davalı şirkete aylık 5.500 TL'den toplam 218.400 TL kira bedeli ödediğini, söz konusu bedelin tahsili için başlattığı takibe davalıların haksız olarak itiraz ettiklerini ileri sürerek; davalı borçluların haksız itirazının iptali ile takibin devamına, davalılar aleyhine icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ...Ş.; görev ve husumet itirazı bulunduğunu, ayrıca borçlu olmadığını, davacı tarafça haksız olarak ihalenin feshi davası açıldığını, davanın uzun sürmesi sebebiyle daha fazla zarara uğramamak için kararın temyiz edilmediğini, ihale kararı ile taşınmazın mülkiyetini iktisap ettiğini, sebepsiz zenginleşmediğini savunarak davanın reddi ile lehine icra inkar tazminatına hükmedilmesini istemiştir.
2. Davalı...Elektronik Dış Tic. ve San. Ltd. Şti.; davacı ile aralarında kira sözleşmesi bulunmadığını, kira bedellerini ihale alıcısına düzenli olarak ödediğini savunarak, davanın reddi ile lehine kötü niyet tazminatına hükmedilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. Davanın açıldığı Bakırköy 6. Sulh Hukuk Mahkemesinin 27.03.2018 tarihli ve 2017/1631 E., 2018/445 K. sayılı kararıyla; davacı ile davalılar arasında kira ilişkisi bulunmadığı, uyuşmazlığın ihalenin feshi nedeniyle sebepsiz zenginleşmeden kaynaklı alacak talebine ilişkin olduğu gerekçesiyle, görevsizlik nedeniyle davanın usulden reddine, Bakırköy Asliye Hukuk Mahkemesinin görevli olduğuna karar verilmiş; karar, tarafların istinaf etmemesi üzerine 11.09.2018 tarihinde kesinleşmiştir.
2. Dosyanın gönderildiği Bakırköy 10.Asliye Hukuk Mahkemesinin 17.09.2018 tarihli ve 2018/489 E., 2018/355 K. sayılı kararıyla; dava konusu uyuşmazlığın tarafların ticari işletmesinden kaynaklı olduğu ve Türk Ticaret Kanunu kapsamında kaldığı gerekçesiyle, görevsizlik nedeniyle davanın usulden reddine, görevli mahkemenin Bakırköy Asliye Ticaret Mahkemeleri olduğuna karar verilmiş; karar, tarafların istinaf etmemesi üzerine 07.11.2018 tarihinde kesinleşmiştir.
3. Görevli İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı ...Ş. yönünden davanın kısmen kabulüne, itirazın asıl alacak yönünden iptali ile takibin 197.496.16 TL üzerinden devamına, asıl alacağa takip tarihinden itibaren alacaklının talebi aşılmamak koşuluyla değişik oranlarda avans faizi uygulanmak suretiyle takibin devamına, fazlaya ilişkin istemin reddine, koşulları oluşmayan icra inkar tazminatı taleplerinin reddine, diğer davalı ...Elektronik Dış Tic. ve San. Ltd. Şti. yönünden davanın husumetten reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalılardan... Dış Tic. A. Ş. vekili istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; davalı şirketlerin kötü niyetle birlikte hareket etmeleri nedeniyle husumetten ret kararının ve icra inkar tazminatına hükmedilmemesinin doğru olmadığını, talebin kira alacağına ilişkin olması nedeniyle temerrütün gerekmediğini ileri sürerek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ...Ş. vekili; taşınmazın mülkiyetinin tescilden önce ihale anında kazanıldığını, ihalenin feshi anına kadar yapılan kira ödemelerinin sebepsiz zenginleşme olarak kabul edilemeyeceğini, bilirkişi raporunun hüküm kurmaya yeterli olmadığını, faiz hesabının doğru olmadığını, yasal faiz yerine avans faizi uygulanmasının ve kira bedelinden ödenen KDV ve kurumlar vergisinin mahsubuna karar verilmemesinin doğru olmadığını ileri sürerek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taşınmazın davalı ihale alıcısı adına tesciline esas ihalenin, mahkeme kararı ile fesh edilmiş olması nedeniyle tahsil edilen kira bedelleri yönünden kira sözleşmesinin yasal dayanağının ortadan kalktığı, kira bedelleri bakımından sadece davalı ihale alıcısı şirket sebepsiz zenginleştiğinden diğer davalı şirket yönünden verilen husumetten ret kararının ve davalı tarafın takip tarihinden önce temerrüde düşürülmediğinden verilen kararın yerinde olduğu, ancak alacak likid olduğundan icra inkar tazminatına hükmedilmemesinin hatalı olduğu gerekçesiyle; davalı tarafın istinaf başvurusunun reddine, davacı tarafın istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak davanın kısmen kabulüne, itirazın asıl alacak yönünden iptali ile takibin 197.496.16 TL üzerinden ve asıl alacağa takip tarihinden itibaren alacaklı talebi aşılmamak koşuluyla değişik oranlarda avans faizi uygulanmak suretiyle takibin devamına, fazlaya ilişkin istemin reddine, hüküm altına alınan 197.496.16 TL tutarındaki alacağın % 20'si oranında (39.499,23 TL) icra inkar tazminatının tahsiline, diğer davalı ...Elektronik Dış Tic. ve San. Ltd. Şti. yönünden davanın husumetten reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ...Ş. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ...Ş. vekili; istinaf dilekçesinde bildirdiği hususları tekrar etmiş, ayrıca icra inkar tazminatına hükmedilmesinin ve istinaf incelemesi sonucunda yeniden kurulan hükümde istinaf karar tarihi gözetilerek vekalet ücretine hükmedilmesinin doğru olmadığını belirterek, Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, itirazın iptali istemine ilişkindir.
2.İlgili Hukuk
1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 77 nci maddesine göre; haklı bir sebep olmaksızın, bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen, bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür. Bu yükümlülük, özellikle zenginleşmenin geçerli olmayan veya gerçekleşmemiş ya da sona ermiş bir sebebe dayanması durumunda doğar. Anılan madde hükmünden de anlaşılacağı üzere, sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ile fakirleşme arasında uygun nedensellik (illiyet) bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekmektedir. Sebepsiz zenginleşme hâlinde zenginleşen ve fakirleşen arasında kanun gereği bir borç ilişkisi doğar ve bu borcun konusu malvarlığında meydana gelen fazlalığın geri verilmesidir.
2. Sebepsiz zenginleşme nedeniyle iade borcunun kapsamı ve yapılmış olan giderlerden hangilerinin geri istenebileceği zenginleşen kimsenin iyi niyetli ya da kötü niyetli oluşuna göre farklılık göstermekte ise de geri alma hak ve borcunun doğumu için öncelikle malvarlıklarında birinin yararına diğerinin ise zararına olmak üzere karşılıklı zenginleşme ve fakirleşme olgusunun gerçekleşmesi aranır. Geri alma hakkı, bu zenginleşme ve fakirleşme sonucu doğar ve bu olgu gerçekleşmeden geri alma söz konusu edilemeyeceği gibi iade borcunun kapsamı da anılan hak ve borcun doğduğu tarihten önce belirlenemez (Hukuk Genel Kurulunun 10.05.2017 tarihli, 2017/3-990 E., 2017/954 K. sayılı kararı).
3. 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 168 inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre; "Avukatlık ücretinin takdirinde, hukuki yardımın tamamlandığı veya dava sonunda hüküm verildiği tarihte yürürlükte olan tarife esas alınır."
3. Değerlendirme
İhalenin feshi davasının kabulüne dair verilen kararın kesinleşmesi ile kira ödemesinin dayanağını teşkil eden ihale kararının ortadan kalkmasına ve dolayısıyla ödemenin yasal dayanaktan yoksun hale geldiğinini belirlenmiş olmasına, sözleşmede kira bedeli net+KDV olarak kararlaştırılmış olup hükmedilen bedelin KDV hariç bedel olmasına, Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi tarafından verilen karar kaldırılarak yeniden karar verilmiş olması halinde ilgili taraf lehine karar tarihindeki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümleri esas alınmak suretiyle vekalet ücreti tayin edilmesinin doğru olmasına göre, davalı ...Ş. vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek geremiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.