"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/494 E., 2022/1246 K.
DAVA TARİHİ : 10.04.2018
KARAR : Davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Konya 1. Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2018/296 E., 2020/582 K.
Taraflar arasındaki ayıplı mal davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı tarafın istinaf başvurusunun kabulü ile düzelterek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davacının 29.09.2014 tarihinde Borusan Otomotiv İthalat ve Dağıtım A.Ş. çıkışlı 2014 model BMW marka 5.20i aracı, davalı Köprülü Oto Servis Tic. Ltd. Şti'den satın aldığını, sıfır olarak aldığı söz konusu aracı satmak istediğinde boya kalınlığının orjinal olmadığını öğrendiğini, bunun üzerine Konya 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/91 D.İş sayılı dosyasında yapılan incelemede, otomobilin sol yan kısmındaki boya kalınlığının aracın diğer kısımlarındaki boya kalınlığından çok farklı olduğunun ve araçtaki bu gizli ayıbı tüketicinin bilmesinin mümkün olmadığının tespit edildiğini ileri sürerek, aracın iade alınarak misliyle değiştirilmesine karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı Köprülü Oto Servis Ltd. Şti. vekili; aracın 2014 model olup yaklaşık 4 yıl önce satın alındığını, 4 yıl boyunca arabadaki boya kalınlığının tespit edilememiş olmasının ve şu anda bu durumun ortaya çıkmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, söz konusu aracın bu tarihe kadar karışmış olduğu kaza olup olmadığı ve herhangi bir işlemden geçirilip geçirilmediğinin ayrıntılı olarak incelenmesi ve bilirkişi raporu alınması gerektiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı Borusan Otomotiv Pazarlama ve Ticaret A.Ş. vekili; davalı müvekkilinin aracın ithalatçısı yada satıcısı olmadığı gibi araca servis hizmeti de vermediğinden kendisine husumet yöneltilemeyeceğini, ayrıca dava konusu ihtilafın 6502 sayılı yasa kapsamında zamanaşımına uğradığını, satımının üzerinden iki yıldan fazla zaman geçtiğini, davacının süresinde ayıp ihbarında bulunmadığını, dava konusu araçta üretim hatasından kaynaklanan herhangi bir ayıbın bulunmadığını, davacının ayıp olarak nitelendirdiği hususların kullanım hatasına ve müşteri memnuniyetsizliğine dayandığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; yargılamanın devamı sırasında dava konusu aracın 02.09.2018 tarihinde karışmış olduğu trafik kazası neticesinde zarar gördüğü, hasar toplamı 178.702,83 TL olarak belirlenerek araca pert işlemi yapıldığı, dava konusu araç geçirdiği trafik kazası nedeniyle pert olduğundan araç üzerinde ayıp nedeniyle bilirkişi incelemesi yapılamadığı, bu nedenle aracın ayıplı olup olmadığı, ayıbın imalattan veya kullanıcıdan kaynaklı olup olmadığı hususu dosya içeriğine göre kanıtlanamadığı, dava dosyasında sadece tespit raporu mevcut olup, bu raporla da; aracın, sol yan kısmının herhangi bir dış darbe veya herhangi bir olumsuzluk nedeniyle ikinci kez boyandığı, aracın sol yan kısmına geriden gölgede bakıldığında portakallaşmanın görüldüğünün tespit edildiği, bu tespit raporu dikkate alındığında aracın sol yan kısmındaki boya kalınlığı farkının orijinal olmadığı, dış darbe sonucu oluştuğundan imalattan kaynaklanmadığının sabit olduğu, diğer taraftan araçtaki bu dış kaynaklı işlemin, aracın tüketiciye satışından önce varolup olmadığının belirlenmesinin de mümkün olmadığı, aracın satın alındığı tarihten tespit tarihine kadar 3 yılı aşkın zaman geçtiğini, her ne kadar sigorta kayıtlarına girmese de aracın dış darbe sonucu işlem gördüğü açık olup ifade edildiği üzere satış tarihinden önce aracın işlem gördüğü veya boya kalınlık farkının imalattan kaynaklandığının kanıtlanamadığı, kaldı ki araç kaza nedeniyle pert olduğundan herhangi bir değer kaybı oluşmaksızın rayiç bedel üzerinden tüketici zararının sigorta şirketleri tarafından karşılandığını, bu nedenle davacının zararından bahsetmenin mümkün olmadığını, buna göre araçta imalattan kaynaklı ayıp bulunduğu veya aracın satışı esnasında aracın ayıplı olduğu kanıtlanamadığından davalılardan Köprülü Oto Servis Tic. Ltd. Şti yönünden açılan davanın reddine karar verilmiştir. Diğer davalı şirket yönünden yapılan incelemede ise; gerek satış faturasında belirtilen ve gerekse de davalılarca bildirilen ithalatçı firma dikkate alınarak davacıya husumet yönünden beyanda bulunmak üzere süre verilmesine rağmen davacı tarafından HMK.m.124 uyarınca yanılma hükümlerine dayanılmadığı gibi ithalatçı firmanın Borusan Otomotiv Pazarlama ve Ticaret A.Ş olduğu hususunda ısrar edildiği, dosya kapsamına göre davalı olarak gösterilen Borusan Otomotiv Pazarlama ve Ticaret A.Ş'nin aracın üreticisi, satıcısı veya ihtalatçısı olmadığı, araç ithalatçısının Borusan Otomotiv İthalat ve Dağıtım A.Ş. olduğu, 6502 sayılı TKHK.m.11/2 uyarınca da misliyle değişim hakkının ancak satıcı, üretici veya ithalatçıya karşı ileri sürülebileceği, dolayısıyla davalı şirkete husumet yöneltilemeyeceği anlaşıldığından davalı Borusan Otomotiv ve Pazarlama ve Ticaret A.Ş aleyhine açılan davanın husumete ilişkin dava şartı yokluğundan usulden reddine, karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili, mahkeme tarafından husumete ilişkin dava şartı yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine dair verilen kararın kanunun amir hükümlerine aykırı olduğunu, zira Borusan Otomotiv isimli şirketin 30 yılı aşkın süredir ve halen BMW markasının Türkiye distribütörlüğünü yürütmekte olduğunu, bu firmanın tam unvanı ile değil, Borusan Otomotiv olarak anıldığını, müvekkilinin Borusan Otomotiv grup şirketlerinin her birinin adı ve unvanı ile yürüttükleri ticari faaliyetin ayrı ayrı bilinebilmesinin mümkün olmadığı gibi dava dilekçesinde dava konusu aracın Borusan Otomotiv İth. ve Dağ. A.Ş çıkışlı olarak satın alındığının belirtildiğini, Borusan Otomotiv Pazarlama ve Tic. A.Ş şeklindeki unvanın maddi hatadan kaynaklandığını, bu nedenle iyiniyet kurallarına aykırılık teşkil etmeyen ve maddi hatadan kaynaklı düzeltilmesi gerektiğini, mahkemece davalı Köprülü Oto Servis Tic. Ltd. Şti. yönünden davanın reddine dair verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, dava devam ederken dava konusu aracın pert olması sebebiyle davanın konusuz kaldığını, mahkemece davanın açılmasına sebebiyet veren taraf araştırıldığında davanın açılmasına davalı tarafın kendi kusuru ile sebebiyet verdiğinin görüleceğini, davacının sıfır kilometre olarak satın almış olduğu aracı daha sonra satmak istediğinde, araçtaki boya kalınlığının orjinal olmadığını öğrendiğini ve Konya 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/91 D.İş dosyasında yapılan tespitte aldırılan bilirkişi raporunda "otomobilin sol yan kısmındaki boya kalınlığının, aracın diğer kısımlarındaki boya kalınlığından çok farklı olduğu, daha fazla kalınlıkta boya bulunduğu, söz konusu aracın ayıplı olduğu ve mevcut ayıbın gizli ayıp olduğu, normal bir kullanıcının/tüketicinin bu ayıplı durumu bilmesinin yahut fark etmesinin mümkün olmadığı'' hususunun tespit edildiğini, mahkemece yapılan araştırmada dava konusu aracın davacının uhdesinde karışmış olduğu kazaların hiç birinin gizli ayıp konusu boyanın bulunduğu sol yan kısımla alakalı ve bu kısma zarar veren kazalar olmadığının belirlendiğini, dava konusu aracın sol yan kısmında bulunan boya farkının, satıcı ve ithalatçı firmanın kusurundan kaynaklı gizli bir ayıp olduğunun açıkça sübuta erdiğini, davalı Köprülü Oto Servis Ltd. Şti'nin müvekkiline gizli ayıplı mal teslim etmesi nedeniyle davanın açılmasına sebebiyet verdiği sabit olmakla yargılama giderlerinin davalı üzerinde bırakılması gerektiğini belirterek, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Köprülü Oto Servis Ticaret Limited Şirketi yönünden verilen karara karşı davacının istinaf itirazının incelenmesinde; davacı tarafın, dava açarken delil olarak Konya 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/91 D.İş dosyasında araç üzerinde yaptırdığı tespit sonrasında alınan rapora dayandığı, alınan bilirkişi raporunda da aracın sol yan kısmında boya kalınlığının orjinal boya kalınlığının çok üzerinde olduğu ve yapılan incelemede sol yanın ikinci kez boyandığı tespit edildiği ancak bu kalınlığın üretim sırasında olduğu yani aracın davalıya firma tarafından boyalı satıldığına ilişkin bir tespit yapılmadığı, ayıbın satış sırasında mevcut olduğunu davacının ispat etmek zorunda olduğunu, dava konusu araç üzerinde inceleme yapılamaması ve davacının başkacada bir delil sunamaması nedeniyle ilk derece mahkemesinin açıklanan gerekçelerle davanın reddine dair verdiği kararın usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesi ile davacı vekilinin bu davalı yönünden istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1.b-2 nci maddesi uyarınca reddine karar verilmiştir. Davalı Borusan Otomotiv Pazarlama ve Ticaret A.Ş. yönünden verilen karara karşı davacının istinaf itirazının incelenmesinde; ilk derece mahkemesince, bu davalı yönünden davanın pasif husumet yokluğundan karar verilmesi gerekirken, husumetin dava şartı olduğu kabul edilerek, HMK'nın 114/2 ve 115/2 nci maddeleri uyarınca dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmesi doğru olmadığı gerekçesi ile davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b.2 nci maddesi gereğince düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmek üzere Konya 1. Tüketici Mahkemesinin 08.10.2020 tarihli ve 2018/296 E., 2020/582 K. sayılı kararı sayılı kararının kaldırılmasına, davalı Borusan Otomotiv Pazarlama ve Ticaret AŞ'ne yönelik açılan davanın pasif husumet yokluğundan reddine, davalı Köprülü Oto Servis Tic. Ltd. Şti aleyhine açılan davanın reddine, karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; Borusan Otomotiv'in uzun yıllardır BMW markasının Türkiye distribütörlüğünü yürüttüğünü, ayrı ayrı firma isimleri ile değil Borusan Otomotiv olarak adının anıldığını, Borusan Otomotiv şirketlerinin her birinin adı ve unvanları ile yürüttükleri ticari faaliyetlerinin, müvekkil tarafından ayrı ayrı bilinmesi ve müvekkil tarafından bu durumun bilinmesinin beklenmesi hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, davalı Borusan Otomotiv'in, BMW marka aracın ithalatçısı olması sebebiyle işbu davada husumet sahibi olduğunun aşikar olduğunu, dava aşaması boyunca, gerek ilgili Asliye Hukuk Mahkemesince verilen tespit kararı ile gerekse de sunmuş oldukları deliller ile taraflarınca davacının mağduriyetinin ispatlandığını, ispat yükü davalılara geçmesine rağmen, davalıların araçtaki kusurun kendilerinden kaynaklanmadığını ispatlayamadığını ve soyut iddialar ile işbu davayı sürdürme gayreti içerisinde bulunduklarını, eldeki davanın mücbir sebeplerden ötürü konusuz kaldığını, konusuz kalan davayı açmakta davacının kusurunun olmadığı göz önüne alındığında, aleyhlerine vekalet ücretine ve yargılama giderlerine hükmedilmemesi gerektiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, malın ayıplı olmasından kaynaklı aracın misli ile değişimi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı HMK'nın "İspat yükü" başlıklı 190 ıncı maddesinde ; "1) İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir." denilmiştir.
2. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un "Tüketicin seçimlik hakları" başlıklı 11 inci maddesinin 1 ve 2 nci fıkrasında; "(1) Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;
a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere
satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,
seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
(2) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi hakları üretici veya ithalatçıya karşı da kullanılabilir. Bu fıkradaki hakların yerine getirilmesi konusunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur. Üretici veya ithalatçı, malın kendisi tarafından piyasaya sürülmesinden sonra ayıbın doğduğunu ispat ettiği takdirde sorumlu tutulmaz." düzenlemesine yer verilmiştir.
3.Değerlendirme
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının dayandığı yasal ve hukuksal gerekçelere davacının üretimden kaynaklı ayıbı ispatlayamadığına göre, davacının temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.