"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1602 E., 2022/2435 K.
ASIL VE BİRLEŞEN DAVADA
DAVA TARİHİ : 11.03.2015 / 04.03.2016
KARAR : Asıl davanın reddine, birleşen davanın kabulüne
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 6. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/13 E., 2022/138 K.
Taraflar arasında birleştirilerek görülen alacak davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince; asıl davanın pasif husumet yokluğundan reddine, birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın birleşen davada davalı ... Belediyesi vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı ... Belediyesi vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı birleşen davada davalı ... Belediyesi vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacılar asıl davada; ihaleye konu arsa vasfındaki taşınmazın 3/4 oranında paydaş olduklarını, taşınmazın 1/4 payının ise davalı ... Belediyesine ait olduğunu, belediyenin taşınmazdaki hissesini satın alabilmek için ortaklığın giderilmesi istemiyle dava açtıklarını, ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verildiğini, bunun üzerine satış dosyası ile yapılan ihale sonucunda davalı belediyenin taşınmazdaki hissesini 22.06.2009 tarihinde 324.500 TL bedelle satın aldıklarını, ihale bedelini davalıya ödediklerini, ihalenin kesinleşmesi üzerine taşınmazın adlarına tapuya kayıt ve tescil edildiğini, ancak tapuda ilgisi olduğunu beyan eden şahıs tarafından, satış ilanının tarafına tebliğ edilmediğinden bahisle açılan dava sonucunda, ihalenin feshine karar verildiğini ve işbu kararın temyiz edilmeksizin 16.04.2014 tarihinde kesinleştiğini, 17.06.2014 tarihinde ise ihaleye konu taşınmazın yeniden davalı ... adına tapuya kayıt ve tescil edildiğini, ihalenin fesholunması nedeniyle ödenen bedelin iadesi için icra müdürlüğü tarafından 25.06.2014 tarihinde davalıya muhtıra gönderildiğini, ayrıca ödenen bedelin faiziyle birlikte iadesi için 23.07.2014 tarihli dilekçeleri ile davalı belediyeye başvuruda bulunduklarını, taşınmazın Ataşehir Belediyesi sınırlarında kaldığından bahisle davalı tarafça taleplerinin reddedildiğini, davalının sebepsiz zenginleştiğini ileri sürerek; 324.500 TL'nin denkleştirici adalet ilkesine göre ulaşacağı miktarın 22.06.2009 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsilini, kabul edilmediği takdirde 324.500 TL'nin 22.06.2009 tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmişlerdir.
2. Davacılar birleşen davada; aynı vakıalara dayanarak, ihale bedelinin faizsiz olarak davalı ... Belediyesi tarafından kendilerine 12.01.2016 tarihinde iade edildiğini, ihale bedeli olarak ödedikleri 324.500 TL'nin 321.181 TL'sinin Kadıköy Belediyesi tarafından 19.08.2011 tarihinde Ataşehir Belediyesine aktarıldığı, davalı belediyenin işbu parayı işlettiğini, sebepsiz zenginleştiğini, ihale bedeline ilişkin 19.08.2011 ile 12.01.2016 tarihleri arası işlemiş faiz alacağının 127.266,87 TL olduğunu ileri sürerek; 127.266,87 TL'nin işleyecek faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmişlerdir.
II. CEVAP
1. Asıl davada davalı ...; ihaleye konu taşınmazın sonradan Ataşehir Belediyesi sınırları içerisinde kaldığını, kendisine ödenen ihale bedelini de bu belediyeye aktardığını, tüm bu nedenlerle tarafına husumet yöneltilemeyeceğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
2. Birleşen davada davalı ...; ihale satış bedeli olan 321.181 TL' nin iadesi yönünde ilgili icra müdürülüğü tarafından kendisine gönderilen muhtıranın tebliği üzerine, 321.181 TL'yi 12.01.2016 tarihinde satış dosyasına iade ettiğini, muhtıranın tebliğinden hemen sonra ihale bedelini dosyaya iade etmesi nedeniyle işlemiş faiz isteminde bulunulamayacağını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; 08.02.2021 tarihli bilirkişi ek raporu hükme esas alınarak, ortaklığın giderilmesi davasına konu edilen taşınmazın 1/4 payının asıl davada davalı ... Belediyesine ait olduğu, gerek ortaklığın giderilmesi davasında gerekse ihalenin feshi davasında her ne kadar muhatap Kadıköy Belediyesi ise de, taşınmazın birleşen davada davalı ... Belediyesi sınırları içerisinde kaldığı, ihale bedelinin de davalı ... Belediyesine aktarıldığı, bu nedenle asıl davada davalı ... Belediyesine husumet yöneltilemeyeceği, öte taraftan ana paranın Ataşehir Belediyesi tarafından davacılara iade edildiği, birleşen davadaki talep doğrultusunda, ana para olan ihale satış bedeline, 19.08.2011 ile 12.01.2016 tarihleri arası işleyecek olan işlemiş faiz miktarının toplam 127.266,87 TL olarak hesap edildiği gerekçesiyle; asıl davanın pasif husumet yokluğundan reddine, birleşen davanın kabulü ile 127.266,87 TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde birleşen davada davalı ... Belediyesi vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... Belediyesi vekili; ihale satış bedeli olan 321.181 TL'nin ilgili icra müdürlüğü tarafından davalı ... Belediyesine gönderilen muhtıra üzerine satış dosyasına hemen iade edildiğini, ihale bedelinin alacaklıdan geri alınması halinde faizin başlangıç tarihinin, eğer muhtırada süre verilmişse sürenin bitiminden itibaren, süre verilmemiş ise muhtıranın alacaklıya tebliği tarihinden itibaren işlemeye başlayacağını, bu nedenle işlemiş faiz alacağı isteminde bulunulamayacağını ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; İlk Derece Mahkemesince alınan bilirkişi raporunun hukuka uygun olduğu gerekçesiyle, birleşen davada davalı ... Belediyesi vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde birleşen davada davalı ... Belediyesi vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Birleşen davada davalı ... Belediyesi vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Asıl ve birleşen davada uyuşmazlık, sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 77 nci maddesinde; " Haklı bir sebep olmaksızın, bir başkasının mal varlığından veya emeğinden zenginleşen, bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür.
Bu yükümlülük, özellikle zenginleşmenin geçerli olmayan veya gerçekleşmemiş ya da sona ermiş bir sebebe dayanması durumunda doğmuş olur." hükmü getirilmiştir.
2. Muaccel bir borcun borçlusu, alacaklının ihtarıyla temerrüde düşer. Borcun ifa edileceği gün, birlikte belirlenmiş (kesin vade bulunması) veya sözleşmede saklı tutulan bir hakka dayanarak taraflardan biri usulüne uygun bir bildirimde bulunmak suretiyle belirlemişse, bu günün geçmesiyle; haksız fiilde fiilin işlendiği, sebepsiz zenginleşmede ise zenginleşmenin gerçekleştiği tarihte borçlu temerrüde düşmüş olur. Ancak, sebepsiz zenginleşenin iyiniyetli olduğu hâllerde temerrüt için bildirim şarttır (6098 sayılı Kanun mad. 117)
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, temyiz olunan kararda belirtilen gerekçeye, dava şartlarına, yukarıda yer verilen hukuk kurallarına göre, birleşen davada davalı ... Belediyesi vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dısında kalan sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta; davaya konu taşınmazda davalı ... Belediyesine ait payın 324.500 TL bedelle davacıya ihale edildiği ve akabinde 06.11.2009 tarihinde davacı adına tapuya kayıt ve tescil edildiği, ancak ihalenin feshi istemiyle açılan dava sonucunda, ihalenin iptali ile taşınmazın davacı adına olan tapu kaydı iptal edilip yeniden davalı ... adına tesciline karar verildiği, kararın 17.06.2014 tarihinde kesinleştiği, akabinde ilgili icra müdürlüğü tarafından ödenen ihale bedelinin iadesi yönünde davalı ... Belediyesine 25.06.2014 tarihinde muhtıra gönderildiği, ancak iadenin gerçekleşmediği; ihalenin iptal edilmiş olması nedeniyle, sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanılarak, ödenen satış bedelinin ödeme tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte tahsili istemiyle eldeki asıl davanın açıldığı, bu sırada 5747 sayılı Kanun ile birleşen davada davalı ... Belediyesinin kurulduğu, davaya konu taşınmazın işbu belediye sınırları dahilinde kaldığından bahisle, 04.06.2015 tarihinde bedelsiz olarak Ataşehir Belediyesine devredilip tapuya tescil edildiği, aynı zamanda ihale bedelinin de Ataşehir Belediyesine aktarıldığı, taşınmaz satış bedeli olan 324.500 TL'den 321.181 TL'sinin davalı ... Belediyesi tarafından 12.01.2016 tarihinde davacıya iade edildiği anlaşılmıştır.
2. Birleşen davada ise, husumet bu kez Ataşehir Belediyesine yöneltilerek, ihale bedelinin Ataşehir Belediyesi hesabına geçtiği tarih olan 19.08.2011 tarihinden iade tarihi olan 12.01.2016 tarihine kadar işlemiş faiz alacağı isteminde bulunulmuş olup, Mahkemece taleple bağlı kalınarak, belirtilen tarihler arası işlemiş faiz miktarı hesap edilip, 127.266,87 TL üzerinden hüküm tesis edildiği görülmüştür.
3. Hal böyle olunca, İlk Derece Mahkemesince; yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular çerçevesinde, davaya konu taşınmaza dair ihalenin iptaline yönelik verilen kararın 17.06.2014 tarihinde kesinleştiği, işbu tarih itibariyle alacağın muaccel hale geldiği, ödenen ihale bedeli karşısında asıl davada davalı ... Belediyesinin sebepsiz zenginleştiği, öte taraftan zenginleşen davalı belediyenin iyi niyetli olduğu, bu nedenle temerrüt için bildirim aranacağı, 25.06.2014 tarihli muhtıranın tebliğ edildiği tarih itibariyle davalı ... Belediyesinin temerrüde düşürüldüğü, Kadıköy Belediyesinin davaya konu taşınmazdan kaynaklanan tüm alacak ve borçlarının kanun ile kurulan Ataşehir Belediyesine devredilmiş olduğu, kamu tüzel kişisi olan belediyenin yönetiminde devamlılık esas olduğundan birleşen davada davalı ... Belediyesinin de 25.06.2014 tarihli muhtıranın Kadıköy Belediyesine tebliği tarihi itibariyle temerrüde düşürülmüş sayılacağı dikkate alınıp, bahse konu ihale bedelinin iadesi yönünde gönderilen muhtıranın davalı ... Belediyesine tebliğ edildiği tarihin tespit edilmesi, işbu tarih ile ana paranın davacıya iadesinin gerçekleştiği tarih olan 12.01.2016 tarihi arası işlemiş faiz alacağı hesap edilip, bulunacak miktarın birleşen davada hüküm altına alınması gerekirken; yanılgılı değerlendirme ile birleşen davada yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
4. İlk Derece Mahkemesi kararının, yukarıda açıklanan nedenlerle bozulmasına karar verilmiş olduğundan, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 373 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca, işbu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının da kaldırılmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, aynı Kanun'un 371 inci maddesi uyarınca İlk Derece Mahkemesince birleşen davada verilen kararın davalı ... Belediyesi yararına BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.