"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/256 E., 2022/968 K.
DAVA TARİHİ : 25.02.2020
KARAR : Davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : Isparta 2. Asliye Hukuk (Ticaret) Mahkemesi
SAYISI : 2020/108 E., 2020/513 K.
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından duruşma talepli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, davalının duruşma talebi miktar yönünden reddedilerek temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; 150.000 TL bedel karşılığında davalıdan iş makinesi satın aldığını, karşılığında 136.664,43 TL ödeme yaptığını, buna rağmen aracın devri verilmediği gibi muhafaza altına alınmak suretiyle elinden alındığını, bunun üzerine uygulanan ödemenin tahsili için hakkında başlattığı takibe davalının haksız olarak itiraz ettiğini ileri sürerek, davalının itirazının iptaline ve lehine icra inkar tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı; davacı ile iş makinesinin 220.000 TL bedelle satılması konusunda anlaştıklarını, davacının bedelin bir kısmını ödediğini ancak zor durumda olduğunu bildirmiş olmasına rağmen geri kalan 90.000 TL borcunu ödemediğini, davacının kullanımındaki araca borçlu olduğu icra dosyasından haciz işlemi uygulandığını, iş makinesinin muhafaza altına alındığı güne kadar davacı tarafça kullanılması sebebiyle ecrimisil bedelinin düşülmesi gerektiğini savunarak, davanın reddine ve kötü niyet tazminatına karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davaya konu iş makinesinin yasa ve yönetmelik hükümlere uygun şekilde noterde satış işlemi yapılmadığından, taraflar arasındaki sözleşmenin geçersiz olduğu ve tarafların aldıklarını iade ile yükümlü bulundukları, iş makinesinin zilyetliğinin davacıya teslim edildiği ancak aracın İcra Müdürlüğünce davalının borcu nedeniyle muhafaza altına alındığı, kalan borcun 90.000 TL olduğunun davalı tarafından beyan edilmesine göre, davacının 130.000 TL ödediğinin kabul edildiği, davacının ise yazılı olarak belgelediği ödemeler toplamı 123.706,43 TL olup, diğer ödemelerin yazılı delille ispatlanamadığı, davacı tarafın yemin deliline de dayanmadığı, dava öncesi davalının temerrüde düşürüldüğüne dair dosyada delil bulunmadığı ve alacağın likit olmadığı gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü, davalının takibe yönelik itirazının kısmen iptali ile takibin 130.000 TL asıl alacak ve asıl alacağa takipten itibaren değişen oranlarda yasal faiz uygulanmak suretiyle takip giderleri ve tüm fer'ileri ile birlikte tahsiline imkan verecek şekilde devamına, davacı yararına tazminat taktirine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacının 7 ay boyunca iş makinesini ticari olarak çalıştırarak kâr elde ettiğini, davacının geçersiz sözleşmeye dayanarak verdiğini istemesi talebi kabul edilse dahi faiz ve denkleştirici adalet ilkesinin uygulanamayacağını ileri sürerek, İlk Derece Mahkemesi kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Mahkemenin dosyadaki mevcut delillere göre yaptığı değerlendirmeye, takdire ve ortaya koyduğu gerekçeye, hükmedilen bedelin davalı tarafın da kabulünde olmasına ve icra takibi ile temerrüte düşen davalı borçlunun yasal faiz ile sorumlu tutulmasında bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davacının takibin durduğunu UYAP'tan ıttıla ettiğini, bu nedenle davanın bir yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığını, davacının iddia ve dilekçelerine bakıldığında zapta dayalı sorumluluk hükümlerinin uygulanması gerekirken sebepsiz zenginleşme hükümlerinin uygulanmasının doğru olmadığını, kaldı ki davacının tacir olmasına rağmen sözleşmeyi feshettiğine dair usulüne uygun bir bildirimde bulunmadığını, 90.000 TL borcu kalması nedeniyle davalının teslim borcunun ancak tüm borç ödendiği takdirde muaccel olacağını, davalının teslim borcu dahi muaccel olmamışken davacının uyuşmazlık konusu makineyi yedi ay boyunca kullanmasından kaynaklanan kullanma parasını ödemediğini, zor duruma düşen davalının bir borcu nedeniyle bilgisi olmadan makine hakkında muhafaza tedbiri uygulandığını, aşamalardaki mahsup ve faize ilişkin itiraz ve def'ilerinin de dikkate alınmadığını ileri sürerek, kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, geçersiz iş makinesi satış sözleşmesinden kaynaklanan alacağın tahsiline yönelik başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. İş makineleri, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun ( 2918 sayılı Kanun) 22 nci maddesinin c-2 bendi ve Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 29/a ve 42 nci maddesi uyarınca özel ve tüzel kişilerin üyesi bulunduğu Ticaret ve Sanayi Odalarına tescili zorunlu araçlardandır.
2. Aynı Yönetmeliğin 36 ncı maddesinin ikinci fıkrasına göre; "İş makinelerinin satış ve devirleri ise araç üzerinde satış ve/veya devri kısıtlayıcı herhangi bir tedbir veya kayıt bulunmaması halinde, araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi esas alınarak noterler tarafından yapılır."
3. 2004 sayılı İcra İflas Kanunu'nun 67 nci maddesine göre; itirazın iptali davası açmak için öngörülen bir yıllık hak düşürücü süre, borçlunun itirazının alacaklıya tebliğ tarihinden itibaren başlar. Bunun dışında bir yol (harici öğrenme vs) öngörülmemiştir. Nitekim, aynı Kanun'un 62 nci maddesinin ikinci fıkra hükmünde de, itirazın alacaklıya tebliği zorunluluğu getirilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Taraflar arasında imzalanan harici sözleşme ile davalıya ait iş makinesinin davacıya satışının kararlaştırıldığı, davacı tarafından satış bedeline mahsuben 130.000 TL ödendiğinin davalının kabulünde olduğu, taraflar arasındaki sözleşme geçersiz olduğundan ödenen bedelin sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca iadesinin gerektiği; Mahkemece bu kabul üzerinden karar verildiği ve denkleştirici adalete göre bir hesaplama yaptırılmadığı, işlemiş faize de hükmedilmediği anlaşılmıştır.
2. Dosya kapsamında alacaklı tarafa takibe itiraz dilekçesinin tebliğ edildiğine ilişkin tebligat evrakı ya da şerhine ilişkin hiçbir kayıt bulunmadığı görülmekle; itiraz dilekçesinin davacı alacaklıya tebliğ edilmediği ve bir yıllık hak düşürücü sürenin başlamadığı, bu sebeple de itirazın iptali davasının süresinde açıldığının kabul edilmesi gerektiği anlaşılmıştır.
3. Temyizen incelenen karar; tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine göre usul ve kanuna uygun olup, davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.