"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/452 Esas, 2021/737 Karar
KARAR : Davanın kabulüne
KARAR DÜZELTME İSTEYEN : Davalı vekili
Taraflar arasındaki kurum işleminin iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine, Dairece verilen 29.09.2022 günlü ve 2022/5264 Esas, 2022/7156 Karar sayılı ilamla ilk derece mahkemesinin kararının düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir.
Davalı vekili tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; ...Eczanesi’nin sahibi olduğunu, eczanesinde bulunmadığı zamanlarda, kendisinin bilgisi ve iradesi dışında kalfaları tarafından hastaların ihtiyaçlarına cevap verebilmek amacıyla, yeniden aynı ilacı almalarını sağlamak suretiyle Kurumca belirlenen süreyi beklemeden reçeteleri karşıladıkları gerekçesiyle toplam ilaç bedeli olan 1.465.974,660 TL’nın Kurumca kendisinden tahsil edildiğini, ayrıca sözleşmesinin 7 yıl süreyle iptal edildiğini, ancak kusurlu olmadığı için sözleşmesinin devamına, Kurum işleminin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı hakkında tesis edilen cezai işlemin hukuka ve sözleşme hükümlerine uygun olması nedeniyle davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 06.06.2014 tarihli ve 2004/498 Esas, 2014/560 Karar sayılı kararıyla; davacının yanında çalıştırdığı elamanın eyleminden sorumlu olduğu anlaşıldığından Kuruma fatura edilen tahrifatlı reçeteler nedeniyle Kurumca yapılan fesih işleminin sözleşmeye uygun olması nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 09.04.2019 tarihli ve 2016/11205 E., 2019/4696 K. sayılı ilamında; tarafların tüm delilleri incelenerek, 2012 ve 2016 protokollerinin ilgili maddeleri de değerlendirilmek suretiyle ve gerekli görülmesi halinde konusunda uzman bilirkişilerden Yargıtay, mahkeme ve taraf denetimine elverişli rapor alınarak hasıl olacak sonuca uygun bir karar verilmesi gerektiğinden mahkeme kararı bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 10.07.2020 tarihli ve 2019/607 Esas, 2020/479 Karar sayılı kararıyla; sözleşmesinin feshine ve cezai şarta ilişkin sonradan yürürlüğe giren protokol maddelerinde herhangi bir değişiklik olmadığından davanın reddine karar verilmiş; karara karşı, davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 24.06.2021 tarihli ve 2021/206 E., 2021/7160 K. sayılı ilamında; sözleşme hükmüne göre cezai işlem uygulanabilmesi için iki şartın gerçekleşmesinin gerektiği, bunlardan ilkinin davacı veya çalışanı tarafından reçetede tahrifat yapılması, ikincisinin de bu tahrifat nedeniyle Kurumun zarara uğraması olduğu, bu iki şartın birlikte gerçekleşmemesi halinde eczacı hakkında cezai işlem uygulanamayacağından davacının çalışanı Nedim Yılmaz’ın reçetelerin tarihlerinde tahrifat yaptığı ancak ceza yargılaması sırasında alınan bilirkişi raporuna göre hastaların kronik hastalıkları bulunması ve bu nedenle reçetelerdeki ilaçları sürekli kullanmaları gerektiğinden Kurumun zarara uğramadığına dair görüş bildirilmiş olması karşısında davacı hakkında cezai işlem uygulanamayacağından davanın kabulüne karar verilmesi için mahkeme kararı bozulmuştur.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesince yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; reçete tarihleri üzerinde tahrifat yapıldığının sabit olduğu, kronik hastalıklarda kullanılan yani ömür boyu kullanım gerektiren ilaçların gününün gelmediği provizyon sisteminde görüldüğü halde reçete tarihi değiştirilerek hastaya verildiği, yapılan işlemin kamu zararına yönelik olmayıp, elemanların yetersizliğinin sonucu olduğundan davanın kabulüne; SGK Müdürlüğü'nün, davacının eczane sözleşmesinin feshine ve ilaç bedeli olduğu bildirilen eski Türk parası değeri olan 1.465,974,660 TL cezai şart uygulamasının iptaline karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairemizin 29.09.2022 tarihli ve 2022/5264 E., 2022/7156 K. sayılı ilamında; davalının temyiz itirazlarının reddi ile, davalının harçtan muaf tutulması gerekirken, bakiye harcın davalıdan tahsiline karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olması nedeniyle ilk derece mahkemesi kararı harç yönünden düzeltilerek onanmıştır.
V. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
Davalı vekili karar düzeltme dilekçesinde, cezai şart işlemine konu eylemin 2012 yılı ve 2016 yılı SGK eczane protokollerine göre sözleşmenin feshini gerektirip gerektirmediğinin ayrıntılı olarak değerlendirilmeden karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu reçetelerdeki tahrifatın eczane çalışanlarınca Kurumu zarara uğratmak amacıyla kasıtlı olarak Kuruma faturalandırıldığının ispat edilip edilmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.Bilindiği üzere; mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak meydana gelebilir. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme, (bozma kararının kapsamı dışında kalmış olması nedeniyle) kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar verir. Bir başka anlatımla kesinleşmiş, bu kısımlar lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur.
Usuli kazanılmış hak kavramına ilişkin açıklanması gereken diğer bir husus ise; bir mahkemenin Yargıtay tarafından verilen bozma kararına uyması üzerine, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğünün bulunmasıdır. Bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK).
2.Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2016 Yılı protokolünün 5.3.8 inci maddesi şöyledir:
“Kuruma fatura edilen reçetede ya da reçete ekinde bulunması gereken belgelerde (e-reçete ve/veya e-rapor olarak düzenlenenler hariç) (tıbbi bilgi ve belgeler de dahil olmak üzere) eczacı veya eczane çalışanları tarafından tahrifat yapıldığının ve Kurum zararının oluştuğunun tespiti halinde reçete bedelinin 10 (on) katı tutarında cezai şart uygulanarak eczacı uyarılır. Tekrarı halinde reçete bedelinin 20 (yirmi) katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 1 (bir) yıl süreyle sözleşme yapılmaz.”
3. Değerlendirme
Karar düzeltme yoluyla incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumu oluşturan yönlerin yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmadığına göre davalının karar düzeltme talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin yerinde bulunmayan karar düzeltme isteminin REDDİNE,
Aşağıda yazılı para cezasının karar düzeltme isteyenden alınarak hazineye aktarılmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
09.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.