"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen itirazın iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince duruşma talepli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, duruşma taleplerinin miktar yönünden reddine, temyiz incelemesinin dosya üzerinde yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin ... ... Lisesi kantininin kiracısı olduğunu, mevcut kira sözleşmesi gereğince kiralanana yaptığı masrafların ... ... 19. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2019/24 D. ... sayılı dosyası ile 531.057,00 TL olarak tespit edildiğini, davalının bu masraflar karşılığı olarak 395.896,00 TL ödediğini, bakiye 135.161,00 TL için ise 21.10.2019 tarihli taahhütname imzaladığını ancak yapılan tüm yazışmalara rağmen bakiye borcu ödemediğini, bu nedenle bakiye alacağının tahsili amacıyla icra takibi başlattığını, davalının takibe haksız olarak itiraz ettiğini ileri sürerek; itirazın iptali ile lehine icra inkar tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; müvekkilinin dava konusu taşınmaza ilişkin 21.10.019 tarihinde yapılan ihaleyi kazanarak Okul Aile Birliği ile kira sözleşmesi imzaladığını, dava konusu kantini kesinleşmiş ihale ve kira sözleşmesi gereğince işlettiğini, işbu davada kendisine husumet yöneltilemeyeceğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 30.06.2021 tarihli ve 2020/593 E., 2021/372 K. sayılı kararıyla; tarafların okul kantini işletmesinin yeni ve eski yüklenicileri oldukları, aralarında herhangi bir sözleşme ilişkisi bulunmadığı, bu yönüyle davalının taraf (pasif husumet) ehliyetinin bulunmadığı gerekçesiyle, davanın dava şartı yokluğu nedeni ile usulden reddine karar verilmiştir
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı tarafça istinaf edilmiştir.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 11.10.2021 tarihli ve 2021/2087 E., 2021/2608 K. sayılı kararıyla; anılan ihale sonucunda kantin kiralama sözleşmesinden doğan ihtilaflar için davanın tüzel kişiliği bulunmayan Okul Aile Birliğine izafeten Milli Eğitim Bakanlığına karşı açılması gerektiği gerekçesiyle, davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekilince temyiz temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen14.06.2022 tarihli ve 2021/8235 E., 2022/5789 K. sayılı ilamla; davacı ile dava dışı Okul Aile Birliği arasında imzalanan 01.03.2018 başlangıç tarihli ve bir yıl süreli kira sözleşmesinde, kiracının değişmesi durumunda kantine kiracı tarafından yapılan tüm tesis masraflarının, kullanım süresi ve amortismanlar da dikkate alınarak okul, birlik, varsa meslek odası temsilcilerinin ve gerektiğinde bilirkişi katılımıyla oluşturulan komisyonca takdir edilecek meblağın eksi kiracıya yeni kiracı tarafından ödeneceğinin kararlaştırıldığı, 01.11.2019 tarihinde davalı tarafça davacının hesabına ‘Kantin demirbaş bedeli’ olarak 395.896,00 TL ödeme yapıldığı, davalı tarafından imzalanan 21.10.2019 tarihli ‘Taahhütname’ başlıklı belge ile kantin ihalesindeki demirbaş bedeli arasındaki farkın 135.161,00 TL olarak ödeneceğinin açıkça beyan edildiği, ilgili sözleşmeler, davalı tarafça yapılan ödeme ve davalının kabule yönelik açık beyanı karşısında davalıya husumet yöneltilmesinde bir usulsüzlük bulunmadığı, Mahkemece davacının dayandığı tespit dosyası kapsamında alınan bilirkişi raporu ile 09.09.2019 tarihinde davacı ile Okul Aile Birliği arasında imzalanan demirbaş değer tespit tutanağına ilişkin bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi ve ulaşılacak sonuca göre davanın esası hakkında bir karar verilmesi gerektiğinden bahisle, Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının davacı yararına bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı ile dava dışı Okul Aile Birliği arasında imzalanan 01.03.2018 başlangıç tarihli ve bir yıl süreli kira sözleşmesinde, kiracının değişmesi durumunda kantine kiracı tarafından yapılan tüm tesis masraflarının, kullanım süresi ve amortismanlar da dikkate alınarak okul, birlik, varsa meslek odası temsilcilerinin ve gerektiğinde bilirkişi katılımıyla oluşturulan komisyonca takdir edilecek meblağın eksi kiracıya yeni kiracı tarafından ödeneceğinin kararlaştırıldığı, ... ... 19. Sulh hukuk Mahkemesinin 2019/24 değişik ... sayılı dosyasında demirbaş bedellerinin 531.057,00 TL olarak hesap edildiği, kaymakamlık oluruyla ... İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından görevlendirilen değer taktir komisyonu tarafından düzenlenen 09.09.2019 tarihli değer tespit tutanağında taktir edilen değerin 395.589,00 TL olduğu, kantin işletme şartnamesinde idarece belirlenen bedel esas alınarak ihalenin gerçekleştirildiği, 01.11.2019 tarihinde davalı tarafça davacının hesabına ‘Kantin demirbaş bedeli’ olarak 395.896,00 TL ödeme yapıldığı, ihale anında davalı tarafından imzalanan 21.10.2019 tarihli ‘Taahhütname’ başlıklı belge ile kantin ihalesindeki demirbaş bedeli arasındaki farkın 135.161,00 TL olarak ödeneceğinin açıkça beyan edildiği, ... İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından ... ... Lisesine hitaben taahüdün yerine getirilmesi gerektiğine dair yazının davalıya tebliğ edilmesine yönelik yazı yazıldığı, sözleşmeler, davalı tarafça yapılan ödeme ve 01.10.2019 tarihli ‘Taahhütname’ başlıklı belge dikkate alındığında davalının ilgili alacağın varlığını kabule yönelik açık beyanı bulunduğu, sebepsiz zenginleşmede iyi niyetli zenginleşenden temerrüt olmadıkça faiz talep edilemeyeceği, icra takibi öncesinde davalıya yapılmış bir bildirim bulunmadığından icra takibi ile talep edilen faiz kalemlerinde davacının haklı olmadığı gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile itirazın 135.161,00 TL asıl alacak üzerinden iptali ile takibin bu miktar üzerinden devamına, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; davalının iyi niyetli olmadığına dair somut deliller tartışılmadan karar verildiği, borçlunun taahhütnameyi imza ile 21.10.2019 tarihinde ihtara gerek olmadan temerrüde düştüğü, bu sebeple faizin bu tarihten işletilmesi gerektiği, borcu ödemeyip davaya sebebiyet vermesinin iyi niyetli olmadığının göstergesi olduğunu, reddedilen tutar yönünden vekalet ücretine hükmedilmesinin haksız olduğunu ileri sürerek, kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı vekili; davacı ile aralarında sözleşme ve borç ilişkisi bulunmadığını, davanın Milli Eğitim Bakanlığına karşı açılması gerektiğini, ihale dosyasına verilen, ihale şartnamesinde dahi bulunmaması gereken ve usule aykırı bir evrakın borç kabul edilmesinin hukuka ve kamu düzenine aykırı olduğu, 27.09.2019 tarihli bedel tespiti tutanağında, davacının açmış olduğu delil tespiti dosyasının da göz önüne alınarak bedel tespiti yapıldığının yazdığını, davacının bu işleme karşı idari yargı yerinde dava açması gerekirken açmadığını ve ihalenin kesinleştiğini, davalının ihaleyi kazandığı 21.10.2019 tarihinden önce mecurda tasarruf hakkı olmadığını, bu tarihten önce delil tespiti ile idarenin tespiti arasındaki eksik demirbaşlardan ve bedel farklarından hiçbir sorumluluğu olmadığını, neredeyse hiçbir tahkikat yapılmaksızın karar verildiğini, delil tespiti raporunun hükme esas alınamayacağını ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, önceki kiracı olan davacı tarafından kiralanana yapılan sabit tesis giderinden bakiye kalan miktarın tahsili için sonraki kiracı olan davalı aleyhine başlatılan takibe vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK,
2. 04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK
3. Değerlendirme
İlk Derece Mahkemesince bozma ilamında gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yapılarak yine o ilamda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verilmesine, bozma ilamının kapsamı dışında kalarak kesinleşen kısımlar hakkında yeniden inceleme yapılmasına imkan bulunmamasına ve özellikle taahhütnamede de ödemenin ne zaman yapılacağı belirtilmediğinden davalının temerrüde düşmediğinin, taahhütname ile davalının alacağı kabul beyanının bulunduğunun anlaşılmasına göre, taraf vekillerinin temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harçlarının temyiz edenlere yükletilmesine,
06.12.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.