"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1542 E., 2021/1975 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 15. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/642 E., 2020/395 K.
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılardan Adalet Bakanlığı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; davalı ... Tic. Ltd. Şti. tarafından Ankara 32. İcra Dairesinin 2016/2123 Esas sayılı dosyasında aleyhine icra takibi başlatıldığını, borcun tamamının tarafından ödendiğini, icra takibi sırasında şirkete ait olup üzerinde vinç bulunan aracın alacaklı tarafından 06.06.2016 tarihinde haczedilerek davalı yediemin Şeyhmus'a teslim edildiğini, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun (2004 sayılı Kanun) 106 ncı maddesi gereğince hacizden itibaren 6 ay sonra satış istenmediği takdirde haczin düşeceğini, dosya alacaklısının belirtilen iş makinasının yanı sıra üç adet motorlu taşıtı da haczettiğini ancak satış talebinde bulunmadan yalnızca 300,00 TL satış avansı yatırdığını, satış avansının hangi taşınır mal ile ilgili satış istendiği belirtilmeden yatırılmasına ve satış avansının yetersiz olmasına rağmen Ankara 32. İcra Müdürlüğünün taleplerini dikkate almayarak haczi kaldırmadığını, alacaklının da kötü niyetli olarak satışa çıkarmadığı malın yedieminde kalmasına ve yıpranmasına sebebiyet verdiğini, söz konusu aracın haciz tarihinden itibaren 1 yıl kadar yedieminde durduğunu ve bir hayli yıprandığını,1 yıllık sürenin ardından söz konusu aracın yedieminde olmadığı bilgisinin verildiğini, İcra Müdürlüğünün haczi kaldırması gerekirken kaldırmaması sebebiyle zararının doğduğunu, 2004 sayılı Kanun'un 5 ... maddesi gereğince Adalet Bakanlığının sorumluluğunun söz konusu olduğunu ileri sürerek, belirsiz alacak davası olarak 20.000,00 TL'nin davalılardan tahsilini istemiş, 21.01.2020 tarihli dilekçe ile talebini 108.100,00 TL'ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık, davacının uğradığını iddia ettiği zarardan yedieminlik görevini suistimal eden davalı yediemin Şeyhmus ve yediemin deposunu devralan dava dışı şirketin sorumlu olduğunu, yedieminlik görevini üstlenenlerin kendilerine teslim edilen menkulleri davacıya teslim etmemiş olmalarından dolayı İcra Müdürlüğünün hukuki sorumluluğu ve idarenin hizmet kusuru bulunmadığından davanın husumetten reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı şirket; haklı alacağını tahsil etmek maksadıyla icra takibi başlattığını, davacı firmanın takibe itiraz etmediğini, davacının dosya borcunu ödeyerek borcundan kurtulabilecekken kendi ... iradesiyle ödememeyi bunun yerine menfi tespiti davası ikame etmeyi ve icra takibi kesinleştiğinden dolayı alacağın tahsili maksadıyla aleyhine icrai işlem yapılmasını göze aldığını, bahsetmiş olduğu mağduriyeti kendisinin yarattığını, yine davacının bahse konu icra dosyasında hacizlerin düştüğü gerekçesiyle haczin kaldırılmasını, malın kendisine teslimini talep etmesine karşın talebin icra müdürlüğünce reddedildiğini, işbu ret kararına yönelik davacı yanın icra müdürlüğü aleyhine şikayette bulunmadığını, kaldı ki satış avansı yattığından dolayı hacizlerin düşmeyeceğinin de 2004 sayılı Kanun'un 105 ve 106 ncı maddelerinin bir gereği olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ..., davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; yapılan bilirkişi incelemesine göre aracın değerinin 108.100,00 TL'ye tekabül ettiği, davacıda oluşan bu zarardan davalı yediemin deposu sahibi ile icra dairesi kanalı ile teslimi gerçekleştiren davalı Bakanlığın sorumlu olduğu, diğer davalı şirketin ise aracın çalınmasına ilişkin davacıyı zararlandırıcı eyleme herhangi bir katkısının bulunmadığı, davalı şirketin icra dosyası kapsamındaki işlemleri ile aracın çalınması arasında uygun illiyet bağının bulunmaması sebebiyle herhangi bir sorumluluğunun varlığından söz edilmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle; davanın kısmen kabulüne, 108.100,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar Şeyhmus ve Adalet Bakanlığından müştereken ve müteselsilen alınarak davacı tarafa verilmesine, davalı şirkete yönelik davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan Adalet Bakanlığı tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı; davalının iddia ettiği zararından yedieminlik görevini suistimal eden kişilerin sorumlu olduğunu, öncelikle bu kişilere yönelik hukuki ve cezai sorumluluğa gidilmesi gerektiğini, bilirkişi raporları arasında çelişki bulunduğunu ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; 2004 sayılı Kanun'un 5 ... maddesinde yer ... düzenlemenin icra ve iflas dairelerinin görevleri sırasında ilgililere ... oldukları zararların tazminini amaçlayan bir düzenleme olduğu, ilgililer kavramına icra takibinin tarafları olan alacaklı ve borçlunun yanında, zarara uğrayan üçüncü kişilerin de girdiği, adı geçen maddenin kusur sorumluluğunu düzenlediğini, bu sorumluluğun gerçekleşmesi için icra ve iflas dairelerinin görevleri ile alakalı olarak olumlu ya da olumsuz bir eylem ya da işleminin mevcut olması, yapılan işlemin hukuka aykırı olması, işlem sonucunda zararın meydana gelmesi, meydana gelen zarar ile yapılan işlem arasında illiyet bağının bulunması gerektiği, dava konusu iş makinesinin haczedilmesinde ve yediemine teslim edilmesi işleminde icra memuruna atfedilecek bir kusurun ispat edilemediği, icra memurunun yasal mevzuata uygun şekilde görev ve sorumluluğunu yerine getirdiği, bu durumda yediemine teslim edilen iş makinesinin kaybolması nedeniyle davacının uğradığı zarardan 2004 sayılı Kanun'un 5 ... maddesi uyarınca Adalet Bakanlığının sorumlu tutulmasının mümkün olmadığı gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında davalı ... aleyhine açılan davanın kabulü ile 108.100,00 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, davalılar Adalet Bakanlığı ve ... Tic. Ltd. Şti. aleyhine açılan davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı; davalı alacaklı şirket tarafından icra dosyasına yatırılan satış avansının hangi taşınır mal ile ilgili satış istendiği belirtilmeden yatırılmasına ve satış avansının yetersiz olmasına rağmen Ankara 32. İcra Müdürlüğünün haczi kaldırmadığını, İcra Müdürlüğünün yapmakla yükümlü olduğu işlemi yapmayarak kanuna aykırı davranması sonucunda söz konusu aracın yedieminde bulunmaya devam ettiğini, icra müdürlüğünün bu konuda işlem tesis etmeyerek hukuka aykırı davrandığını ve kanuna aykırı işlem tesis ederek kusuruyla zarara sebebiyet verdiğini, Adalet Bakanlığının 2004 sayılı Kanun'un 5 ... maddesi kapsamında zarardan sorumlu olduğunu, 14.05.2014 tarihli Lisanslı Yediemin Depoları Yönetmeliği'ne göre depoların asgari nitelikleri, teminat, sigorta işlemlerinin tamamlanması halinde lisans verilmesinin davalı Bakanlığın görevinde olduğunu, hacizli malın güvenliğinin sağlanamaması, gerekli denetimlerin yapılmaması, teminattan zararın karşılanmaması, sigortadan zararın karşılanması işlemlerinin gerçekleştirilmemesinin davalı ... Bakanlığının kusur ve sorumluluğunu doğurduğunu, 2004 sayılı Kanun'un 358 ... maddesi uyarınca İcra Müdürlüğü tarafından zararının tazmini için herhangi bir işlemde bulunulmadığını, bu durumun da doğrudan İcra Müdürlüğünün kusurunu oluşturduğunu ileri sürerek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hazcedilen menkul malların yediemin deposuna teslimi ve akabinde bu malların teslim edilmemesinden dolayı icra dairesi görevlilerinin kusurunun bulunup bulunmadığı, buna bağlı olarak davalı Bakanlığın sorumluluğunun mevcut olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
2004 sayılı Kanun'un “Sorumluluk” kenar başlığını taşıyan 5 ... maddesinde; ''İcra ve İflas Dairesi görevlilerinin kusurlarından ... tazminat davaları, ancak idare aleyhine açılabilir. Devletin zararın meydana gelmesinde kusuru bulunan görevlilere rücu hakkı saklıdır. Bu davalara adliye mahkemelerinde bakılır.'' hükmü yer almaktadır.
3. Değerlendirme
Somut uyuşmazlıkta; davanın 2004 sayılı Kanun'un 5 ... maddesinden kaynaklandığı ve icra görevlilerinin kusurlu eylemine dayandığı, dosya kapsamı itibariyle icra dosyasında üzerinde vinç bulunan aracın dosya borcuna istinaden haczedilerek davalı yediemine teslim edilmesi ve icra dosyasına alacaklı tarafından satış avansının yatırılması nedeniyle haczin kaldırılmaması işlemlerinde icra müdürlüğünün bir kusurunun bulunmadığı dikkate alındığında, yediemine teslim edilen aracın teslim edilen yerde bulunamaması nedeniyle davacının uğradığı zarardan 2004 sayılı Kanun'un 5 ... maddesi uyarınca Adalet Bakanlığının sorumlu tutulmasının mümkün olmayacağı anlaşılmakla davacının temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı fazla alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.