"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1452 E., 2022/1530 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Tokat 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/309 E., 2019/288 K.
Taraflar arasındaki Esnaf Odasının feshi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın asli müdahil vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun usulden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı asli müdahil vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü;
I. DAVA
Tokat Cumhuriyet Başsavcılığının 06.12.2018 tarihli 2018/3 davanamesinde; Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Hukuk Müşavirliği'nin 185113-641-03.01 sayılı yazıları ile davalı Oda'nın 09.11.2017 tarihi itibariyle aktif üye sayısının 81 olduğunu belirterek ihbarda bulunduğunu, davalı Oda kayıtlarında, faal üye sayısının 100'ün altına düştüğünün tespit edildiği, bu nedenle 5362 sayılı Kanun'un 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince davalı ... ve Sanatkarlar Odasının feshine karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı, davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Esbis veri tabanı kayıtlarına göre 09.11.2017 tarihlerinde 81 adet üye kaydının bulunduğu, ancak esnaf odaları tarafından kullanılan Esbis veri tabanına göre TESOB tarafından odalara kayıt üye yapılırken sehven hatalı girişler yapılabildiği, bu sebeple üye kayıtlarının tespitinde Tokat Vergi Dairesi Müdürlüğünün ana faaliyet nace kodlarının dikkate alınması gerektiği, Tokat Vergi Dairesi tarafından ana faaliyet nace kodlarına göre Tokat Ayakkabıcı Esnaf Odasına kayıtlı olması gereken kişilerin dava tarihi olan 10.12.2018 tarihi itibari ile 100 kişi olduğu, Tokat Vergi Dairesi tarafından ana faaliyet nace kodlarına göre Tokat Ayakkabıcı Esnaf odasına kayıt olması gereken gerçek kişilerin rapor tarihi itibari ile 107 kişi olduğunun tespit olunduğu, davalı odanın üye mevcudunun 100'ün altına düşmediği anlaşıldığından, davaname ile açılan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, asli müdahil vekili süresi içinde istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Asli müdahil vekili; Esnaf ve Sanatkârların Kayıt Olacakları Odaların Tespiti Hakkında Tebliğ'in "Üye kaydının yapılacağı odanın tespiti" başlıklı 5 inci maddesi ve Esnaf ve Sanatkar Sicili Müdürlüğü Yönetmeliği'nin "Sicil işlemlerinin gerçekleştirilmesi ve kayıtlarının elektronik ortamda tutulması" başlıklı 16 ncı maddesinde; sicil işlemlerinin, ESBİS üzerinden gerçekleştirileceği ve sicil kayıtlarının bu sistemde tutulacağı belirtilmiş olup, esnaf ve sanatkarlar odalarının üyelerine dair tüm bilgilerin Bakanlığın e-esnaf ve sanatkâr veri tabanını olan Esnaf ve Sanatkar Bilgi Sistemi (ESBİS) üzerinden tutulduğunu, esnaf ve sanatkar meslek odalarının güncel üye sayıları bilgisinin bu platformda yer aldığını, Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanı (ESBİS) üzerinde yapılan incelemede davalı Oda'nın esnaf ve sanatkâr niteliklerini haiz 83 üyesinin olduğunu belirterek, kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından düzenlenen davaname ile açılan davanın tarafı olmayan Sanayi ve Ticaret Bakanlığının kararı istinaf hakkı bulunmadığından, asli müdahil Ticaret Bakanlığı vekilinin istinaf başvurusunun usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde asli müdahil vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Asli müdahil vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 65 inci maddesi gereği, asli müdahil davanın tarafı olduğundan karara karşı kanun yoluna başvurma hak ve yetkisinin bulunduğunu belirterek, kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu'nun 15 inci maddesinin (a) fıkrası uyarınca üye sayısının 100'ün altına düşmesi nedeniyle davalı Oda'nın feshi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 70 inci maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları.
3. Değerlendirme
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 70 inci maddesinin birinci fıkrası; "Cumhuriyet savcısı, kanunda açıkça öngörülen hâllerde, hukuk davası açar veya açılmış olan hukuk davasında taraf olarak yer alır." ve aynı maddenin üçüncü fıkrası "Cumhuriyet savcısının yer aldığı dava ve işler üzerinde taraflar serbestçe tasarruf edemezler." hükmünü içermektedir.
2. Dava, Tokat Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından davaname ile açılmıştır. İlk Derece Mahkemesince davanın Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından düzenlenen davaname ile açıldığı dikkate alınarak, Cumhuriyet savcısına usulüne uygun duruşma günü tebliğ edilip duruşmalara katılımı sağlanmaksızın, eksik ve yanlış taraf teşkili ile Cumhuriyet savcısının yokluğunda yargılamaya devam edilip karar verilmiş, böylece Cumhuriyet savcısının davadaki taraf sıfatı yukarıda açıklanan yasal düzenlemeye aykırı olarak gözetilmemiştir.
Şu halde; yukarıdaki açıklamalar ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 70 inci maddesindeki düzenlemeye aykırı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya uygun düşmediğinden, Bölge Adliye Mahkemesi kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması gerekmiştir.
3. Bozma nedenine göre, asli müdahilin sair temyiz itirazlarının incelenmesine gerek görülmemiştir.
VI. KARAR
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun usulden reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 373 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Bozma nedenine göre asli müdahilin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.