"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/1859 E., 2021/835 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kahramanmaraş 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/304 E., 2019/77 K.
Taraflar arasındaki birlik üyeliğinden çıkartılma kararının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle gerekçe düzeltilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin davalı Birliğin üyesi iken ihraç edildiğini, çıkarma kararından önce müvekkili şirkete ödeme konusunda herhangi bir ihtar çekilmediğini, müvekkili şirketin mali sorumluluklarını yerine getirdiğini belirterek, davalı Birlik Yönetim Kurulunun 28.04.2017 tarihli ve 2017/3 K. sayılı kararı ve bu kararın tekrarı niteliğindeki Genel Kurulun 10.05.2017 tarihli tutanakta yer alan 28 inci maddesi gereğince müvekkili şirketin üyelikten çıkarılma kararının iptalini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davacı işletmenin yükümlü olduğu hizmet bedelini ödememesi sebebiyle ilk olarak Kahramanmaraş 8. Noterliğinin 14.01.2015 tarihli ve 774 yevmiye numarası ihtarnamesi ile uyarıldığını, akabinde aynı Noterliğin 17.02.2015 tarihli ve 3477 yevmiye nolu ihtarnamesinin gönderildiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; kesin hüküm sonrası eski ihtarnameye istinaden verilen ihraç kararının kesin hükme ve Birlik Ana Sözleşmesinin ilgili maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle; davanın kabulü ile davalı Birlik Yönetim Kurulunun 28.04.2017 tarihli ve 2017/3 K. sayılı kararı ile bu karara dayanak Genel Kurulun 10.05.2017 tarihli tutanakta yer alan 28 inci maddesindeki davacı şirketin üyelikten çıkarma kararının iptaline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, davalı vekili süresi içinde istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; kesinleşen dosyada çıkarma kararı yönünden değerlendirme yapılırken ihtarın haklılığı ile ilgili bir ihtilaf bulunmadığını, ilk dosyada olan hatanın kaynağının çıkarmadaki usulden kaynaklandığını, çıkarmanın varlığına ilişkin haklı gerekçeler ve buna dayanarak yapılan işlemlerin halen geçerliliğini koruduğunu, dosyanın ek rapor aldırılmak üzere bilirkişiye gönderilmesi yönünde ara kararın kurulduğunu ancak ara karar gereğinin yerine getirilmediğini ileri sürerek, kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflar arasındaki uyuşmazlığın 2014 yılı 1., 2. ve 3. döneme ait toplam 8.298,75 TL "soy kütüğü ıslah bedeli"nin ödenmesi gerekip gerekmediğinden kaynaklandığı, davacının söz konusu bedeli davalı Birliğe ödediği, Kahramanmaraş .... Noterliğinin 31.12.2014 tarihli ve 19437 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile davalı Birliğin ıslah bedeli almasını gerektirecek bir hizmet sunmadığından bahisle ödemiş olduğu bedelin iadesini talep ettiği, davalı Birliğin Kahramanmaraş .... Noterliğinin 14.01.2015 tarihli ve 774 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile davacıya ödemiş olduğu bedeli iade edeceğini bildirdiği ancak davalının Birlik Ana Sözleşmesi gereğince ıslah bedelini ödemesi gerektiğini ihtar ettiği, 19.01.2015 tarihinde davacının ödemiş olduğu ıslah bedelini davacının hesabına iade ettiği, bilahare Kahramanmaraş .... Noterliğinin 17.02.2015 tarihli ve 3477 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile ıslah bedelinin ödenmesini ikinci kez ihtar ettiği, davacının ıslah bedelini ödememesi üzerine Birlik Yönetim Kurulunun 06.07.2015 tarihli kararı ile davacının Birlik üyeliğinden ihracına karar verildiği, bu kararın Kahramanmaraş 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/1086 E., 2016/416 K. sayılı kararı ile iptal edilmesi üzerine bu kez Birlik Genel Kurulunun 09.05.2017 tarihli kararı ile davacının ihracına karar verdiği, Mahkemece davalı tarafından davacıya gönderilen ihtarların Kahramanmaraş 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/1086 E., 2016/416 K. sayılı kararı ile geçersiz hale geldiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmişse de; Kahramanmaraş 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/1086 E., 2016/416 K. sayılı kararında, Yönetim Kurulunun üyelikten ihraç kararı verme yetkisi olmadığı gerekçesiyle ihraç kararının iptaline karar verilmiş olup, kararda davalı Birlik tarafından davacıya gönderilen ihtarların haklı olup olmadığı hususunda herhangi bir değerlendirme yapılmadığı, davalı Birliğin, ödenen 2014 yılına ilişkin ıslah bedelini önce davacıya iade etmesi, ardından da davacıya iade edilen bedelin tekrar ödenmesini istemesi, daha sonra da bedelin ödenmediği gerekçesiyle davacının Birlik üyeliğinden ihraç edilmesi şeklindeki işlemin iyiniyet kurallarına aykırı ve hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğu, bu nedenle davacının Birlik üyeliğinden ihraç edilmesi için Birlik Ana Sözleşmesinde belirtilen koşulların oluşmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, delillerin takdirinde hataya düşülerek davalı tarafından davacıya gönderilen ihtarların geçersiz hale geldiği gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmesinin doğru olmadığı, ancak bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden bahisle; davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kabulü ile, davalı Birlik Yönetim Kurulunun 28.04.2017 tarihli ve 2017/3 K. sayılı kararı ile bu karara dayanak Genel Kurulun 10.05.2017 tarihli tutanakta yer alan 28 inci maddesindeki davacı şirketin üyelikten çıkarma kararının iptaline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf sebeplerini tekrar etmiş, ayrıca iade edilen ücretin dava konusu olmadığını ve müvekkilinin iyiniyet durumunun sorgulanmasına da yol açmaması gerektiğini, iade edilen ücretin Bakanlık tarafından davacı yan adına, Birlik hesabına yatırılan bir kısım desteklemelere ilişkin ücretler olduğunu, davacının bu desteklemeleri alma sebebinin müvekkili Birlik tarafından soy kütüğü ve ıslah faaliyetlerinin yürütülmesi olduğunu, söz konusu bedelin davacı yan adına yatırıldığını, müvekkili Birliğin bu bedele el koyma, hapis hakkı uygulama v.b. şekillerde ödemeyi gerçekleştirmeme gibi yasal bir hakkının bulunmadığını, müvekkilinin alacaklısı olduğu ücreti bu ödemeden mahsup etmek istediğini ancak davacı tarafından buna muvafakat verilmediğini, bilahare müvekkilinin ilgili bedeli iade etmek zorunda kaldığını, hukuka uygun davranan müvekkilinin bu durum nedeniyle iyiniyetli olmadığı yönünde değerlendirilme yapılmasının doğru olmadığını, Bölge Adliye Mahkemesinin kararına dayanak olarak değerlendirme yaptığı iyiniyet olgusunun yalnızca müvekkili tarafa indirgendiğini ve davacı yanın iyiniyetli hareket edip etmediği hususunun değerlendirilmediğini ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; birlik üyeliğinden çıkarılmaya ilişkin kararın iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Kahramanmaraş İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Anasözleşmesinin "Birlik üyeliğinden çıkarılma" başlıklı 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendi,
2. Kahramanmaraş İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Kuruluş Belgesinin "Birlik üyeliğinden çıkarılma" başlıklı 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi,
3. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) "Dürüst davranma" başlıklı 2 nci ve "İyiniyet" başlıklı 3 üncü maddesi,
4. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) "İspat yükü" başlıklı 190 ıncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Kahramanmaraş İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Anasözleşmesinin "Birlik üyeliğinden çıkarılma" başlıklı 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendinde; "Giriş aidatını ve/veya yıllık aidatı ya da varsa yükümlü olduğu hizmet bedelin, dört ay içerisinde yazılı olarak yapılan iki uyarıya rağmen ödememek." denilmiştir.
2. Kahramanmaraş İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Kuruluş Belgesinin "Birlik üyeliğinden çıkarılma" başlıklı 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde; "Birliğe olan vadesi dolmuş hizmet alımı bedeli ve aidat borçlarını dört ay içerisinde yapılacak iki yazılı tebligata rağmen ödememek," denilmiş, aynı maddenin ikinci fıkrasında ise; "Üyelikten çıkarılmayla ilgili karar birlik yönetim kurulunca genel kurula sunulur. Bu karar, yapılacak ilk genel kurulda kesin karara bağlanmak, ilgili üyeye onbeş gün içerisinde noter aracılığıyla tebliğ edilir." hükmüne yer verilmiştir.
3. Temyizen incelenen karar; yukarıda yer verilen hükümlere, özellikle davalı Birlik tarafından, davacının ödediği 2014 yılı 1., 2. ve 3. dönemlerine ait "soy kütüğü ıslah bedeli"nin önce iade edilmesi, bilahare davacıya iade edilen bedelin tekrar ödenmesinin istenmesi, daha sonra da bedelin ödenmediği gerekçesiyle davacının Birlik üyeliğinden ihraç edilmesi şeklindeki işlemin iyiniyet kurallarına aykırı olduğu ve hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğundan usul ve kanuna uygun olup, davalının temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,12.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.