"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/48 E., 2022/78 K.
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen genel kurul kararının iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı asıl tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı asıl; 6964 sayılı Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Kanunu ve Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Nizamnamesi uyarınca başkanlık divanının delegeler arasından seçilmesi gerekirken, Gölköy Ziraat Odasının 10.02.2019 günü yapılan genel kurulunda başkanlık divanının oda delege ve üyesi olmayanlardan seçildiğini, usul ve yasaya uygun oluşturulmayan başkanlık divanı nedeniyle genel kurulun bütün sonuçlarıyla birlikte hukuken yok hükmünde olduğunu, seçimde usulsuzlük yapıldığını belirterek, davalı ... Odasının 10.02.2019 tarihli genel kurulunun bütün sonuçlarıyla iptalini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; Ziraat Odaları Genel Kurul Kararlarına karşı Asliye Hukuk Mahkemelerinde dava açılamayacağını, davacı tarafından 10.02.2019 tarihinde yapılan Genel Kurul Kararlarına karşı 11.02.2019 tarihinde Gölköy Seçim Kurulu Başkanlığına yapılan itirazın reddedildiğini, genel kurulda başkanlık divanının yasaya aykırı oluşturulduğuna ilişkin bir itirazın ileri sürülmediğini, tutanaklara geçirilmeyen bir itirazın dava konusu yapılamayacağını, savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 11.06.2019 tarihli ve 2019/29 E., 2019/89 K. sayılı kararıyla; idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle, dava dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı asil istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 28.01.2020 tarihli ve 2020/186 E., 2020/180 K. sayılı kararıyla; istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 07.12.2020 tarihli ve 2020/3299 E., 2020/4173 K. sayılı kararıyla; davada Asliye Hukuk Mahkemesinin görevli olduğundan bahisle, Bölge Adliye Mahkemesinin kararının kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; divan başkanlığı üyeliğine seçilen bazı üyelerin, seçimin yapıldığı tarihte davalı Odanın Gölköy delegesi değiller ise de, Odanın diğer ilçelerinin başkanları olduğu, 11.01.2019 tarihli ve 07 sayılı Genelgede de divan başkanlığının birlik idarecileri, birlik yönetim kurulu üyelerinden seçileceğinin düzenlendiği, yani söz konusu genelgeye göre de davacının iddia ettiği gibi başkanlık divanının yalnızca Gölköy delegeleri ve üyeleri arasından seçilmeyeceği, arada iki oy farkı bulunduğu hususunun da seçimlerde usulsüzlüğün göstergesi olmadığı, seçim videosu incelendiğinde seçimin usulsüzlüğüne ilişkin bir durum tespit edilemediğinden başkanlık divanının oluşumunda hukuka aykırı bir durumun mevcut olmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı asıl temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı asıl; Mahkemenin hak ve yetki gaspını görmezden geldiğini, genel kurul delegesi olmanın şartlarından olan odaya kayıtlı olma şartının dikkate alınmadığını, bu nedenle Gölköy Ziraat Odası Genel Kurulunun iptali gerektiğini ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı ... Odasının 10.02.2019 tarihli genel kurulunun iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6964 sayılı Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Kanunu'nun (6964 sayılı Kanun) 7 nci maddesi,
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 165 inci maddesi,
3. Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Tüzüğü'nün (Nizamnamesi) 10 uncu maddesi,
4. Türkiye Ziraat Odaları Birliğinin 11.01.2019 tarihli ve 07 sayılı Genelgesi
3. Değerlendirme
1. 6964 sayılı Kanun'un 7 nci maddesinin ikinci fıkrasında "Delegeler, odaya kayıtlı üyeler arasından dört yılda bir aralık ayı içinde ve gizli oyla seçilir." şeklinde; Nizamnamenin 10 uncu maddesi ise "Delege Seçimleri, seçim çevreleri içinde yapılır..." şeklinde düzenlenmiştir.
2. Türkiye Ziraat Odaları Birliğinin 11.01.2019 tarihli ve 07 sayılı Genelgesi'nde ise ''Oda Genel Kurul Toplantısı'' başlıklı (B) bölümünde ''Ziraat Odası genel kurulunun ilk toplantısında başkanlık divanını teşkil etmek üzere toplantıya iştirak eden üyeler, birlik yönetim kurulu üyeleri, birlik idarecileri, ilde faaliyet gösteren ziraat odalarının yönetim kurulu başkan ve başkan vekilleri ile meclis başkan ve başkan vekilleri arasından açık oyla bir başkan, bir başkanvekili ve iki sekreter seçilir'' hükmü düzenlenmiştir.
3. İlk Derece Mahkemesince; 11.01.2019 tarihli ve 07 sayılı Genelgede, divan başkanlığının, birlik idarecileri ile birlik yönetim kurulu üyelerinden seçileceğinin düzenlendiği, seçimin usulsüzlüğüne ilişkin bir durumun tespit edilemediği, başkanlık divanının oluşumunda hukuka aykırı bir durumun mevcut olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmişse de; dava dosyasının incelenmesinde davacının Danıştayda Türkiye Ziraat Odaları Birliği'nin 11.01.2019 tarihli ve 07 sayılı Genelgesi'nin ''Oda Genel Kurul Toplantısı'' başlıklı (B) bölümünde yer alan ''Ziraat Odası genel kurulunun ilk toplantısında başkanlık divanını teşkil etmek üzere toplantıya iştirak eden üyeler, birlik yönetim kurulu üyeleri, birlik idarecileri, ilde faaliyet gösteren ziraat odalarının yönetim kurulu başkan ve başkan vekilleri ile meclis başkan ve başkan vekilleri arasından açık oyla bir başkan, bir başkanvekili ve iki sekreter seçilir'' hükmünün iptali istemiyle dava açıldığı ve davanın halen derdest olduğu anlaşılmıştır.
4. 6100 sayılı Kanun'un 165 inci maddesi uyarınca davalardan biri hakkında verilecek kararın, diğerini etkileyecek nitelikte bulunması halinde, iki dava arasında bağlantı varsayılır ve biri diğeri için bekletici mesele yapılır. Hal böyle olunca, İlk Derece Mahkemesince Ziraat Odaları Birliğinin 11.01.2019 tarihli ve 07 sayılı Genelgesi'nin yukarıda belirtilen kısmının iptali istemiyle Danıştay 8. Dairesinde açılan 2019/6374 E. sayılı dava dosyasının bekletici mesele yapılarak sonucunun (kesinleşmesinin) beklenilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
5. Bozma sebebine göre, davacının sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan Mahkeme kararının 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
2. Bozma nedenine göre davacının sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
10.12.20214 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.