"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen tespit davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; Maden Kanunu gereğince buluculuk hakkı sahibi ...'ın varisi olduğunu, murisi ...'ın ... İli, ... İlçesi hudutları dahilindeki madeni bulduğunu, buluculuk hakkına sahip iken davalı idare tarafından ruhsat iptali nedeni ile buluculuk hakkının sona erdiği gerekçesiyle buluculuk hakkının olmadığının bildirildiğini, bu nedenle haklarının ihlal edildiğini ileri sürerek; murisi ...'ın ... İli, ... İlçesi hudutları dahilinde ve evvelce sicil:93 sayısı ile kaydedilmiş olan maden sahasının bulucusu olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davanın zamanaşımına uğradığını, Mahkemenin görevli ve yetkili olmadığını, anılan ... işletme ruhsatının 26.11.1973 tarihinde feshedildiğini, davacının bulucuk talep ettiği sicil:41666 sayılı ruhsatın çinko, pirit, gümüş, altın, bakır işletme izinli ruhsat olduğunu, bulunan ... buluculuk hakkının bu madenler için geçerlilik teşkil etmediğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 27.04.2021 tarihli ve 2015/394 E., 2018/309 K. sayılı kararıyla; davacının murisi adına kayıtlı ... madeni buluculuğu belgesi dışında başkaca bir buluculuk belgesi sunulamadığı gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile davacı murisi ...'ın ... İli ... İlçesi hudutları dahilinde yer alan ve 20.03.1963 yürürlük tarihli eski sicil 93, yeni sicil 41666 ruhsat sayılı sadece ... madeninin bulucusu olduğu, çinko, pirit, gümüş, altın, bakır madenlerinin bulucusu olmadığının tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 02.07.2018 tarihli ve 2020/194 E., 2020/280 K. sayılı kararıyla; davacının murisinin 93 no’lu ruhsat sahasından ... dışındaki madenler için buluculuk hakkı bulunduğunun ispatlanamadığı, bu nedenle verilen kararda bir isabetsizlik bulunmadığı ancak dava kısmen reddedildiği halde davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmemesinin doğru olmadığı gerekçesiyle; davalı vekilin bu yöne ilişkin istinaf başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden davanın kısmen kabulü ile davacı murisinin ... İli ... İlçesi hudutları dahilinde 20.03.1963 yürürlük tarihli eski sicil 93, yeni sicil 41666 ruhsat sayılı ... madeninin bulucusu olduğunun tespitine, çinko, pirit, gümüş, altın ve bakır madenlerinin bulucusu olduğunun tespiti talebinin reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 30.05.2022 tarihli ve 2022/2803 E., 2022/5184 K. sayılı ilamıyla; davalının temyiz itirazları reddedilerek, davacının murisinin eski 93 sicil numaralı maden sahasını 20.03.1963 ile 26.11.1973 tarihleri arasında işlettiği gözetilerek, ...’den tüm bilgi ve belgeler ile haritalar getirtildikten sonra mahallinde keşif yapılmak suretiyle davacının murisinin işlettiği eski 93 sicil numaralı sahaya ilişkin bölgenin tereddüte mahal vermeyecek şekilde tespit edilerek hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerektiğinden bahisle, Bölge Adliye Mahkemesi kararı bozulmuştur.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozma Kararına Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bozma ilamı doğrultusunda alınan bilirkişi raporu ile dava konusu olan eski 93 sicil nolu ruhsat kaydının bir kısmının, yeni 41666 sicil nolu maden ruhsatı içerisinde, bir kısmının dışında kaldığı, dava konusu eski 93 nolu maden işletme ruhsatının kapsadığı alanın krokide 93-A olarak gösterildiği, buna göre davacı tarafça eski 93 sicil nolu ruhsat sahasından ... dışındaki madenler için de murislerinin buluculuk hakkı bulunduğu iddiasının ispat edilemediği gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile davacı murisi ...'ın 20.03.1963 yürürlük tarihli eski sicil 93 sayılı ruhsata dayalı olarak ... İli, ... İlçesi hudutları dahilinde 06.12.2022 tarihli bilirkişi raporuna ekli krokide 93/A (yeni sicil 41.666 içerisinde yer alan) olarak gösterilen 19937982.28 m2'lik alanda ... madeni bulucusu olduğunun tespitine, çinko, pirit, gümüş, altın ve bakır madenlerinin bulucusu olduğu tespiti talebinin reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuran
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili; hükme esas alınan bilirkişi raporunun eksik incelemeye dayalı olup yetersiz olduğunu, talebinin buluculuk hakkına sahip olduğunun tespitine yönelik olup, taleple bağlılık ilkesi ihlal edilerek maden ayrımı yapılmak suretiyle karar verilmesinin hatalı olduğunu, mülga Maden Kanunu hükümlerine göre, ... dışında altın, gümüş, bakır, pirit ve çinko madenlerinin de bulucusu olduğuna dair bir belge alma şartı bulunmadığını, Mahkeme ilamındaki gerekçenin aksine muris ...’ın ... dışında altın, gümüş, bakır, pirit ve çinko madenlerinin de bulucusu olduğuna dair deliller bulunduğunu ancak Mahkemece değerlendirilmediğini ileri sürerek, kararın bozulmasını istemiştir.
2.Davalı vekili; davacının murisi adına ... yönünden verilen ruhsatın 1973 yılında feshedilmiş olması nedeniyle buluculuğunun da ortadan kalktığını, çinko, pirit, gümüş, altın ve bakır madenlerinin bulucusu olduğunun tespiti talebinin ise reddine karar verilmiş olmakla her bir maden bakımından ayrı ayrı vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek, Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının murisinin maden bulucusu olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 15 inci maddesi.
2. 6309 sayılı Maden Kanunu'nun 49, 103 ve 104 üncü maddeleri.
3. Maden Kanunu Yönetmeliği.
3. Değerlendirme
Temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle davacının murisi ile Sanayi Bakanlığı arasında 20.05.1963 tarihinde imzalanan bulunmuş maden sözleşmesinin '...' madenine hasren imzalandığı ve yine davacı murisi adına düzenlenen 20.03.1963 tarihli ruhsat kaydının sınırlarının hükme esas alınan bilirkişi raporu ile açıkça belirlendiği, Bölge Adliye Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilerek davalı yararına tek vekalet ücretine hükmedilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmakla, taraf vekillerinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz eden davacıya yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.