"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
EK KARAR TARİHİ : 08.10.2021
SAYISI : 2020/126 E., 2020/248 K.
DAVA TARİHİ : 03.09.2015 - 25.07.2016
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleşen davaların kabulüne, karşı davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın asıl ve birleşen davada davalı-karşı davacı tarafça istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı-karşı davalı vekilince temyiz edilmekle; 13. Hukuk (Kapatılan) Dairesinin 12.03.2020 tarihli ve 2019/1371 E., 2020/3244 K. sayılı kararı ile bozulmuş ve bozma kararına karşı İlk Derece Mahkemesince direnilmesi sonucunda Hukuk Genel Kurulunun 21.12.2022 tarihli ve 2021/805 E., 2022/1804 K. sayılı kararı ile direnme kararı uygun bulunarak dosya dairemize gönderilmiştir. Davalı-karşı davacının temyiz dilekçesindeki sair hususların değerlendirilmesi için Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı asıl davada; davalı ile idare arasında “... ili Kamu Hastaneleri Birliğine Bağlı Sağlık Tesislerine Kurulacak 1,5 ... ... Rezonans Görüntüleme Cihazı ve 16 kesitli ... Bilgisayarlı ... Cihazı ile Sonuç Karşılığı Görüntüleme Hizmeti” alım ihalesi sonucunda 28.08.2013 tarihinde imzalanan sözleşmeye göre yüklenici firma olan davalının taahhüdünü yerine getirmemesi nedeniyle sözleşmenin 22.06.2015 tarihi itibarıyla feshedildiğini, ... Devlet Hastanesi Kontrol Teşkilatı tarafından 13.04.2015 tarihli tutanak ile acil servis ünitesinde bulunan Siemens marka ... cihazının 12.04.2015 tarihinde arızalandığının tespit edildiğini, davalı şirketten arızanın giderilmesinin istenilmesine rağmen 01.06.2015 tarihli tutanak ile acil servise kurulu olan Siemens marka ... cihazının 12.04.2015 tarihinden itibaren çalışmadığının belirlendiğini, ... Devlet Hastanesi Kontrol Teşkilatınca tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için idarece ... Özel Sağlık Hizmetleri A.Ş. ye 03.06.2015 tarihli yazı ile on gün süreli ihtar çekildiğini, ... Devlet Hastanesi yöneticiliğinin yazısına göre, acil serviste bulunan ve 12.04.2015 tarihinden itibaren çekim yapmayan Siemens marka bilgisayarlı ... cihazının 18.06.2015 tarihi itibarıyla arızalı olup çekim yapmadığını, hizmetin ifası için gerekli olan ve teknik şartnamenin 7.12 nci maddesi gereğince yüklenici tarafından sağlanması gereken malzemelerin yüklenici tarafından temin edilmediğini ve teknik şartnameye göre ... Devlet Hastanesinde hizmet kapsamında yedi röntgen teknisyeni olması gerekirken istifalar nedeniyle çekim yapan diplomalı teknisyen sayısının üçe düştüğünü, hizmetin üç teknisyen ile yapıldığının bildirildiğini, on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtara rağmen aynı durumun devam ettiğini, bu ihtarla birlikte davalı yükleniciye dört defa ihtar çekildiğini, yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine göre yerine getirme konusunda gayret göstermediğinin tespit edildiğini ileri sürerek; kesin teminatın güncelleme farkı olarak 70.837,88 TL’nin hak ediş tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalından tahsilini istemiştir.
2. Davacı birleşen davada; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla idare ve davalı yüklenici arasındaki ihale sözleşmesinin feshi nedeniyle idarenin uğramış olduğu zarar ve ziyan tutarı olan 1.134.810,24 TL ile sözleşme kapsamında ...Enerjisi Kurumu ... Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi tarafından yürütülmekte olan kişisel dozimetre hizmeti için dozimetrelerin gönderimi ile birlikte hizmete ait 2015 yılı yıllık ücret bedeli olarak ... Devlet Hastanesi Yöneticiliğince 19.07.2016 tarihinde ödendiği belirtilen 1.305,00 TL olmak üzere toplam 1.136.115,24 TL’nin hakediş ve ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsilini istemiş, 20.02.2018 tarihli ıslah dilekçesiyle idarenin uğramış olduğu zarar yönünden talebini 1.247.908,70 TL'ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
Davalı-karşı davacı cevap ve karşı dava dilekçesinde; 28.08.2013 tarihli sözleşme gereğince müvekkili şirketin ... Devlet Hastanesi ve ... Eğitim Araştırma Hastanesinde cihazları kurup hizmet vermeye başladığını, idare tarafından bir bütün olan sözleşme şartlarına aykırı olarak ... ve ... Devlet Hastanelerinde uygun yer teslimi yapılmadığını, ... ve ... Devlet Hastanelerinin inşaatının bitmemesi sebebiyle idare tarafından sözleşmeye aykırı davranıldığını ileri sürerek yapılan feshin haksız olduğunun tespitine, nakde çevrilen banka teminat mektubu tutarı olan 484.211,70 TL'nin nakde çevrilme tarihinden itibaren işleyecek temerrüt faizi ile birlikte şirketin uğradığı zarar, ziyan ve yoksun kılınan kar nedeniyle belirsiz alacak olmak kaydıyla 15.000,00 TL'nin giderim tazminatı olarak fesih tarihinden itibaren işleyecek ticarî avans faizi ile idareden tahsilini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 30.04.2018 tarihli ve 2015/358 E., 2018/128 K. sayılı kararı ile; 30.10.2017 tarihli bilirkişi kurulu raporunun benimsendiği, ihale suretiyle taraflar arasında imzalanan sözleşmenin gereğinin davalı şirket tarafından yerine getirilmediği gerekçesiyle asıl ve birleşen davanın kabulüne, alınan bilirkişi raporuna göre asıl davada davacının davasının sabit olması nedeniyle ispatlanamayan karşı davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinafa Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde asıl ve birleşen davada davalı-karşı davacı vekilince istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. Bölge Adliye Mahkemesi Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin 21.11.2018 tarihli ve 2018/2302 E., 2018/2315 K. sayılı kararı ile; asıl ve birleşen davada davalı-karşı davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı, asıl ve birleşen davada davalı-karşı davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. 13. Hukuk (Kapatılan) Dairesinin 12.03.2020 tarihli ve 2019/1371 E., 2020/3244 K. sayılı ilamında; hükme esas alınan 30.10.2017 tarihli bilirkişi raporuna dayalı olarak asıl davanın kabulüne ve birleşen davanın kısmen kabulüne, karşı davanın reddine karar verildiği, 30.10.2017 tarihli bilirkişi raporu değerlendirildiğinde; karşı dava bakımından inceleme yapılmadığı ve başka davanın konusunu oluşturabileceğinin kabul edildiği, davalı-karşı davacı yüklenici tarafından rapora süresinde itiraz edilmesine rağmen mahkemece dikkate alınmadığı ve karşı dava konusunda gerekçeli kararda da değerlendirme yapılmadığı, o halde mahkemece, tarafların tüm delilleri, iddia ve savunmaları değerlendirilmek suretiyle taraf, mahkeme ve Yargıtay denetimine açık konusunda uzman bilirkişi kurulundan rapor da alınarak sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı yazılı şekilde karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararı bozulmuştur.
B.Direnme Kararı
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; önceki karar gerekçelerinin yanında, bilirkişi raporundaki mevcut tespit ve değerlendirmeler doğrultusunda sözleşmenin davacı idare tarafından haklı nedenle feshedildiğinin sabit olması ve mahkemenin bu yöndeki kabul ve değerlendirmesi karşısında karşı davanın ayrı bir değerlendirmeye muhtaç olmaksızın kendiliğinden redde mahkum olduğu gerekçesiyle direnme kararı vermiştir.
VI. TEMYİZ
1.Direnme kararı süresi içinde asıl ve birleşen davada davalı- karşı davacı tarafından temyiz edilmiştir.
2.Hukuk Genel Kurulunun 21.12.2022 tarihli ve 2021/805 E., 2022/1804 K. sayılı ilamında; Mahkemece konunun aydınlatılması için bilirkişi deliline başvurulduğu ve 30.10.2017 tarihli bilirkişi raporunun benimsenmesi suretiyle hüküm kurulduğu, rapora asıl ve birleşen davada davalı- karşı davada davacı vekili tarafından itiraz edilmiş ise de Mahkemece rapor yeterli ve hüküm kurmaya elverişli bulunarak karar verildiği, Mahkeme, bilirkişi raporuna yapılan itirazları incelediğinde raporun yeterli olduğu kanaatine ulaşır ve gerekli görmezse yeni bilirkişi raporu almaksızın karar verebileceği, somut olayda da, alınan bilirkişi heyeti raporunda davacı idarenin sözleşmeyi feshinin haklı olduğunun belirtildiği ve bu durumun Mahkemece benimsendiği, taraflar arasındaki sözleşmenin davacı idare tarafından feshinin haklı görülmesi ve böylece asıl ve birleşen davaların kabulüne karar verilmesi durumunda, feshin haksızlığına dayanan karşı davanın reddinin gerekeceğinin açık olduğu, vakıa ve sonucun tek olması nedeniyle araştırılması gereken başkaca bir durum bulunmadığı, bu kapsamda direnme kararın yerinde olduğu belirtilerek davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın Yargıtay 3. Hukuk Dairesine gönderilmesine karar verilmiştir.
3. Temyiz Nedenleri
Asıl ve birleşen davada davalı- karşı davacı; karşı dava bakımından; bilirkişiler raporlarında karşı davanın konusunun başka bir davanın konusu olacağını bildirdiklerini, bu hususun bilirkişilerin olaya vakıf olamadıklarını olayın niteliğini kavrayamadıklarını gösterdiğini, sözleşmenin bütünlüğü ilkesinin dikkate alınmadığını, ... ve ... Devlet Hastanelerinde firmaya sözleşme koşullarına uygun yer temin edilmediğini, cihazların kurulamadığını, firmanın zarara uğradığını, varsayıma göre ... Devlet Hastanesi ve ... Araştırma Hastanesinde firmanın kusurlu olması durumunda ... ve ... Devlet Hastanelerinde de davacının kusurlu olduğunu, zararının hangi dava ile talep edebilecek durumda olduğunu, bilirkişi raporuna ve bu rapora itibar eden mahkemeye göre böyle bir imkanın kalmadığını, ayrıca vekalet ücreti ve harçlar bakımından da tutarsızlık olduğunu, fazla hesaplandığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
VII. TEMYİZ İNCELEMESİ
1.Gerekçe
1.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, taraflar arasındaki ihale sözleşmesinin feshi nedeniyle oluşan zararın tahsili istemine ilişkindir.
1.2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 112 nci maddesinde (818 sayılı Borçlar Kanununun 96 ncı maddesi. "Borç hiç veya gereği gibi ifa edilmezse borçlu, kendisine hiçbir kusurun yüklenemeyeceğini ispat etmedikçe, alacaklının bundan doğan zararını gidermekle yükümlüdür." şeklindedir.
1.3. Değerlendirme
Dosya kapsamının incelenmesinde; sözleşmeye konu cihazın arızalanması üzerine davalı firmaca idare tarafından gönderilen 4 ihtara rağmen cihazın tamir edilmediği, bu durumun taraflar arasındaki sözleşme ve teknik şartname hükümlerine aykırılık teşkil ettiği, asıl davada idare tarafından sözleşmenin haklı olarak feshedildiği, hal böyle olunca feshin haksızlığına dayanan karşı davanın da reddinin gerektiği, asıl, birleşen ve karşı dava değerlerine göre hükmedilen vekalet ücreti ve harçların isabetli olduğu anlaşılmakla; temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları, kararda belirtilen gerekçelere göre asıl ve birleşen davada davalı- karşı davacının temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun kararın onanması gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan mahkeme kararının ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
6100 saylı Kanun' Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
24.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.