"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 18. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1855 E., 2022/3226 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 8. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/114 E., 2020/170 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkili şirketin ürettiği tıbbi malzemeleri davalıya sattığını, yıllardır iş ilişkisi sorunsuz giderken 2015-2017 yıllarında davalıya teslim edilen tıbbi malzemeler için faturalandırılan alacağın yaklaşık 2 yıldır ödemediğini, ödenmeyen 30 adet fatura tutarı toplamı olan 108.411,48 TL'nin damga vergisi düşürülmüş halinin 107.460,71 TL olduğunu, sözleşme uyarınca faturaların muhasebe kaydına girmesinden itibaren 270 gün sonra temerrüt gerçekleştiğinden ayrıca ihtara gerek olmadığını ileri sürerek; 30 adet fatura toplamı 107.460,71 TL'nin her bir fatura için temerrüt tarihlerinden itibaren işletilecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; Kurum kayıtlarında davacı şirketin vadesi dolan alacağının mevcut olduğunun tespit edildiğini, Döner Sermaye Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'ne göre nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması nedeniyle bazı öncelikli haller saklı kalmakla kaydıyla alacakların kayıt alınma sırasına göre ödendiğini, damga vergisi oranın uygulanması neticesinde talep edilebilecek tutarın 107.368,83 TL olduğunu, fazlaya ilişkin talep edilen tutarın reddi gerektiğini, sözleşmede hüküm bulunmaması nedeniyle ancak yasal faiz talep edebileceğini, kamu idarelerinin borçlu olmaları halinde alacaklı tarafın tacir olup olmadığına bakılmaksızın istisnalar hariç kanuni faiz ödendiğini savunarak, 107.368,83 TL alacağa vade tarihinden itibaren yasal fasal faiz uygulanması gerektiğinden avans faiz talebinin reddine, reddedilen kısım yönünden lehlerine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; alınan bilirkişi raporu ile taraflar arasındaki tıbbi malzeme sözleşmesi gereği, davalı Üniversitenin ödemesini gerçekleştirmediği 30 adet faturanın SUT kodlarının ve tutarlarının cari olan SUT 'a uygun olduğu, damga vergisi düşüldükten sonraki tutar toplamı olan 107.368,86 TL'nin tarafların kayıtlarına girdiği, damga vergisi tutarı dışındaki faturaların tamamının tutulan kayıtlarda birbirini teyit ettiğinin belirlendiği, davalının damga vergisinin alacaktan düşülmesi gerektiği yönündeki beyanları karşısında damga vergisinin davacı tarafça ödendiğine dair herhangi bir delil dosyaya sunulmadığı, sözleşmede ''270 günün geçmesi ve kurumda ödenek bulunması hükümleri'' yer aldığından ödeme gününün kesin olarak kararlaştırıldığının kabul edilemeyeceği, davacı tacir olup iş ticari iş niteliğinde olduğundan avans faizi talep edebileceği gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile 107.386,86 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; asıl alacağa işletilen faizin başlangıç tarihinin hatalı olduğunu, davalının ihtara gerek kalmaksızın sözleşmede faturanın muhasebe kayıtlarına girmesinden 270 gün sonra ödeneceğine dair vaade konulmuş olması nedeniyle temerrüte düştüğünü, her bir fatura için ayrı temerrüt tarihinden itibaren avans faizi işletilmesi gerektiğini, yargılama gideri ve vekalet ücretinden müvekkilinin sorumlu tutulmasının hatalı olduğunu ileri sürerek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili; sözleşmede herhangi bir hüküm bulunmaması nedeniyle sadece yasal faiz talep edileceğini, aleyhlerine harca hükmedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı tarafından davacıdan satın alınan tıbbi malzemelere ilişkin 30 adet fatura içeriğindeki malların teslimi noktasında anlaşmazlık bulunmadığı, sözleşmede öngörülen vadenin kesin olmadığı, borçlunun ihtarla temerrüte düşürülmesi gerektiğinden faizin dava tarihinden itibaren işletilmesinin ve davacı tacir olup taraflar arasındaki hukuki ilişki ticari iş niteliğinde olduğundan avans faizine hükmedilmesinin usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle, her iki tarafın istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; idarenin borçlu olması durumunda bazı istisnalar dışında davacının tacir olup olmadığına bakılmaksızın yasal faize hükmedilmesi gerektiğini, harçtan muaf olunmasına rağmen idare aleyhine harca hükmedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, satım sözleşmesinden sözleşmeden kaynaklı alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 19 uncu maddesinin ikinci fıkrası
2. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13/j bendi
3. 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu'nun 56/b bendi
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen kararda belirtilen gerekçeye ve özellikle davacı tüzel kişi tacir olup davalı ile aralarındaki sözleşme dolayısıyla işin her iki taraf bakımından ticari iş sayılması kapsamında avans faiz talep edilebileceğinin anlaşılmasına göre, davalının faize yönelik temyiz itirazının reddi gerekir.
2. Yukarıda yer verilen kanun hükümleri uyarınca davalı Üniversite harçtan muaf olduğu halde, İlk Derece Mahkemesince bu durum gözetilmeden harç yüklenmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalının sair temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Davalı tarafın harca yönelik temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (2) ve (3) numaralı bendleri çıkartılarak yerlerine sırasıyla; "2- Davalı taraf harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına," "3-Davacı tarafından sarf edilen 44,40 TL başvuru harcı ile 1.835,17 TL peşin harç olmak üzere toplam 1.879,57 TL'nin istem halinde iadesine," bendleri yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.