"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/19 E., 2021/293 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
KARAR DÜZETME İSTEYEN :Davacılar vekili ile Davalı .....
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.
Davacılar vekili ile davalı ... vekili tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar, davalı ... Entegre Gıda San. ve Tic. A.Ş' nin işlerini yapan diğer davalı ... ile tavuk teslimi, araba ve bayilik verilmesi hususunda anlaştıklarını, buna karşılık davalı ...'a çek verdiklerini, ayrıca borçlarına karşılık çekişme konusu 74 ada 92 parsel sayılı taşınmaz üzerine ipotek tesisi için davalı ...'u vekil tayin ettiklerini, ancak davalı ...'un vekalet görevini kötüye
kullanarak ve yetkisini aşarak dava dışı ... Tekstil Turizm Gıda Akaryakıt San. Ve Tic Ltd Şti'nin borcuna karşılık diğer davalı ... Entegre Gıda San. ve Tic. A.Ş lehine ikinci dereceden 60.000 TL
bedelli ipotek tesis ettirdiğini, verilen vekaletname 3. kişilerin borcu için ipotek koyma yetkisini kapsamadığından tesis edilen ipoteğin yolsuz olduğunu, ipotek alacaklısı davalı şirketin taşınmazı cebri icradan haksız şekilde, geçersiz olan ipotek alacağına karşılık satın aldığını, davalı ...'un vekalet görevini kötüye kullanarak taşınmaz üzerine el ve işbirliği içinde hareket ettiği davalı ... Entegre Gıda San. ve Tic. A.Ş., lehine ipotek tesis ettirdiğini, ipotek tesisi ve tescilin yolsuz olduğunu ileri sürerek tapu kaydının iptali ile adlarına tescilini olmadığı takdirde ipotek bedeli olan 60.000 TL'nin davalılardan tahsiline kararr verilmesini istemişlerdir.
II. CEVAP
1-Davalı ...; davaya cevap vermemiştir.
2-Davalı ... Entegre Gıda San. ve Tic. A.Ş. vekili; davacılar ile şirket arasında doğrudan mal alım satımı konusunda bir sözleşme olmadığını, dava konusu taşınmazın 1. derecede ipotek sahibi Türkiye İş Bankası'nın başlattığı takip sonucu ihaleden satış bedelini ödeyerek satın alındığını, alacağa mahsuben yapılan bir ihale olmadığını, davacıların açtığı ihalenin feshi davasının da reddedilerek kararın kesinleştiğini savunarak davanın reddini dilemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece; davacıların talep ettikleri tapu iptali ve tescil talebinin reddine , talep edilen ipotek bedelinin davalı ... Entegre Gıda San.ve Tic. A.Ş yönünden reddine, davalı ... yönünden kabulü ile 60.000 TL nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ...'dan alınarak davacılara verilmesine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKI YARGILAMA SÜRECI
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karsı davacılar vekili ile davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 19.11.2019 tarihli ve 2016/8865 esas, 2019/5911 Karar sayılı ilamıyla; " dava dilekçesinin davalı ...’ya temyiz aşamasında vekil tayin ettiği gözetilerek vekiline usulüne uygun bir şekilde tebliğ edilmesi, davalıya cevaplarını ve delillerini sunabilmesi için imkan tanınması, daha sonra işin esasına girilerek bir karar verilmesi gerekirken, davalı ...’un hukuki dinlenilme hakkı bertaraf edilip hüküm kurulması doğru değildir." gerekçesiyle karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, davalı ...'un verilen vekaletnamedeki yetkiyi aşmak sureti ile dava dışı 3.kişinin borcuna karşılık diğer davalıya ipotek tesis ettiği, iyiniyet kurallarını çiğnediği ve vekil edenlerinin aleyhine, zararlandırıcı işlem yaptığı böylece vekalet görevini kötüye kullandığı, davalı ... ve diğer davalı ... Entegre Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. arasında işbirliği bulunduğu hususu dosya kapsamında ispat edilemediğinden ... Entegre Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. MK. md.3 anlamında iyiniyetli kabul edildiği, bu durumda ... ... A.Ş.'nin iyiniyeti
korunacağından davacılar yönünden vekilin yaptığı işlemin bağlayıcılığını sürdüreceği, gerekçesiyle; davacıların tapu iptali ve tescil talebinin reddine, İpotek bedelinin tahsili talebinin ... Entegre Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş yönünden reddine,İpotek bedelinin tahsili talebinin davalı ... yönünden kabulü ile, 60.000 TL nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ...'dan alınarak davacılara verilmesine, karar verilmistir.
V. TEMYIZ
A. Temyiz Yoluna Basvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili ile davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairenin 04.10.2022 tarihli ve 2022/155 Esas, 2022/7270 Karar sayılı ilamıyla, Mahkeme kararının
onanmasına karar verilmistir.
V. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Basvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı davacılar vekili ile davalı ... vekili karar düzeltme isteminde bulunmuşlardır.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
1-Davacılar vekili; davalıların birbirlerinin lehine çalıştıklarını, hile ve danışıklı dövüş ile taşınmaz üzerine ipotek koydurarak taşınmazı aldıklarını, vekaletnamede sadece kendi borcu için dava konusu taşınmaz üzerinde ipotek koyması için davalı ...'ya yetki verdiğini, ancak davalı ...'nın, akrabasının şirketi olan bilmediği, tanımadığı ve hiçbir ticari alışverişi olmayan ... Tekstil Turizm Gıda Akaryakıt San Tic Ltd Şti.'nin borcu için davalı şirkete ipotek verdiğini, dolayısıyla,verilmiş olan ipoteğin yolsuz olduğunu, bu yolsuz ipotek ile yapılan ihalenin taşınmaz alımı gibi işlemlerin de batıl olduğunu, ...'nın , tüm bu kötüniyetli işlemleri yaparken ... Şirketi adına bölge temsilcisi olarak hareket ettiğini, sözleşmeleri Bu Piliç adına bölge temsilcisi ve yetkilisi olarak imzaladığını, yetkisiz ve hukuksuz vekalet ile yolsuz tescil sonucu sebepsiz zenginleşen ... Entegre Gıda San. ve Tic. A.Ş. yönünden verilen kararın hukuka aykırı olması nedeniyle onama ilamının kaldırılarak yerel mahkeme karının bozulmasına karar verilmesini talep etmistir.
2-Davalı vekili; davalının vekaletnamedeki yetkiyi aşmadığını, tesis ettiği ipotekle vekil edenlerin aleyhine zararlandırıcı işlem yapmadığını, çünkü vekil edenlerin sahibi bulunduğu taşınmazın kaydına evvelce İş Bankası lehine kurulan 1.derecede ipotek olduğunu, ... şirketi lehine 2. Derecede 60.000 liralık ipotek tesis edildiğini, tşınmazın dava dışı İş Bankasının 1.derecede tesis ettiği ipotek nedeniyle cebri icra yoluyla satıldığını, satış bedelinden 2. Derece ipotek alacaklısı olan ... şirketine hiçbir ödeme yapılmadığını, dolayısıyla davalı tarafından davalılar aleyhine tesis edilen ipotekten dolayı davalıların zararı olmadığını, böyle bir durum olmadığına göre vekil edenlerin verdiği yetki dahilinde ya da yetkinin aşımı suretiyle taşınmazın üzerine davalı tarafından tesis edilen 2.derecedeki ipotek tesisinin sonuca etkisinin olmadığını, ... şirketinin cebri satışta taşınmazı alacağına mahsuben almadığının ileri sürerek onama kararının kaldırılarak mahkeme kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmistir.
C. Gerekçe
1. Uyusmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık konusu; yolsuz tescil ve vekalet görevinin kötüye kullanılması hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde ipotek bedelinin tazmini istemine ilişkindir.
2. Ilgili Hukuk
Türk Medeni Kanunu'nun 2 inci maddesi “Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz.”
6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 504 ncü madde "vekâletin kapsamı, sözleşmede açıkça gösterilmemişse, görülecek işin niteliğine göre belirlenir. Vekâlet, özellikle vekilin üstlendiği işin görülmesi için gerekli hukuki işlemlerin yapılması yetkisini de kapsar".
Vekil, vekil edenin yararına ve iradesine uygun hareket etme, onu zararlandırıcı davranışlardan kaçınma yükümlülüğü altındadır. Vekâletin kapsamı, sözleşmede açıkça gösterilmemişse, görülecek işin niteliğine göre belirlenir. Sözleşmede vekaletin nasıl yerine getirileceği hakkında açık bir hüküm bulunmasa veya yapılan işlem dış temsil yetkisinin sınırları içerisinde kalsa dahi vekilin bu yükümlülüğü daima mevcuttur
Türk Borçlar Kanunu 506 ncı madde "Vekil, vekalet borcunu bizzat ifa etmekle yükümlüdür. Ancak vekile yetki verildiği veya durumun zorunlu ya da teamülün mümkün kıldığı hallerde vekil, işi başkasına yaptırabilir. Vekil üstlendiği iş ve hizmetleri, vekalet verenin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle yürütmekle yükümlüdür. Vekilin özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde, benzer alanda iş ve hizmetleri üstlenen basiretli bir vekilin göstermesi gereken davranış esas alınır. "
3. Degerlendirme
1-Yargıtay kararının düzeltilmesi 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 440 ıncı
maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlıgı hâlinde mümkündür.
2- Karar düzeltme yoluyla incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine dava şartlarına, yargılama ve isbat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekili ile davalı ... vekilinin karar düzeltme talebinin REDDİNE,
Aşağıda yazılı para cezaları ile bakiye harçların karar düzeltme isteyenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
07.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.